معنی گرزمان (بهشت) را به صورت گر-ذمان به معنی خانهٔ سرود گرفته اند، ولی معنی مسکن آرزویی (گرذ-مان) برای آن منطقی تر است:
गर्ध m. gardha desire
वन n. vana (mAna) abode
در اوستا طبق قاعدهٔ تبدیل حرف «ذ» به «ه» گرذَ مبدل به گرو گردیده و به جای مانَ (مسکن)، نمانَ (مسکن اصلی) به کار رفته است و در مجموع گرذمان تبدیل به گرونمان (خانهٔ آرزویی اصلی) شده است.
خود نام بهشت (وهیشتَ) در معنی مسکن آرزویی نیز با آن مترادف به نظر میرسد:
वास m. vAsa (vaha) dwelling
इष्ट pap. ishTa desired
پارادیس (فردوس) را هم می توان به معنی محل عالی گرفت:
पर adj. para exceeding, excellent
देश m. desa country, place
با درود و شادباش شب یلدا
پاسخحذفati-rixta = премина = passed = سرگذشت ، ati- = over, beyond
آیا واژه ایرانی ati-rixta به معنای سرگذشت ممکن است که ریشه واژه تاریخ باشد؟ ریخ=نرک کردن - دور شدن در گریختن به کار میرود.
مجید روهنده
با سپاس و تبریک یلدا: آخرین نظرم در باب تاریخ این بود: واژۀ تاریخ که در قرآن به کار نرفته و منشأ آن مورد مناقشه است، به صور تری-ایخ و تری-خیه و تریخ در سنسکریت و اوستایی به معنی دانش ثبت و بیان گذر و گذر (از جمله گذر زمان) است:
پاسخحذفतरति{तॄ} verb tarati[tRR, tari] save
ईखति{ईख्} verb ikhati[ikh] go
तारयति{तॄ} verb 1 Par tArayati[tRR, tari] get through
ख्याति{ख्या} verb khyAti[khyA] declare
تاریخ به معنی ثبت وقایع و نوشتن کتاب با تر-ایخ سنسکریت و اوستایی همخوانی دارد:
تاریخ. تأریخ. توریخ. نوشتن کتاب را. (منتهی الارب). واژۀ دیروک کُردی به معنی تاریخ نیز در این رابطه قابل توجه است:
दूर adj. dUra (dira) far, past
उक्त{वक्ति , वच्} pap. ukta[vakti, ukh] said
उक्त pap. ukta (uk, ukh) spoken
پس خود واژۀ سنسکریتی تریخ را می توان "دانش ثبت و بیان «گذر» زمان" گرفت:
Sanskrit dictionary
[«previous (T) next»] —
Trikh in Sanskrit glossary
Source: Cologne Digital Sanskrit Dictionaries: Shabda-Sagara
Sanskrit-English Dictionary
Trikh (त्रिख्).—[(i) trikhi] r. 1st cl. (triṅkhati) To go, to move or approach.
Source: Cologne Digital Sanskrit Dictionaries: Yates Sanskrit-English Dictionary
Trikh (त्रिख्):—[(-i) triṅkhati] 1. a. To go.