شنبه، فروردین ۰۷، ۱۳۹۵

محل آتشکده فردجان (فرَ-داگان: بنای بسیار بزرگ)

از قرار معلوم چنانکه از مقاله آقای ابراهیم دهگان "قلعه فردجان محبس ابوعلی سینا" بر می آید نامهای دیگر فردجان (بنای بسیار بزرگ)، مزدجان (مز-داگان: بنای بزرگ) و بردهان (پرَداغان: بنای بسیار بزرگ) در سمت کوزدر (دارای درخشندگی)، کود زر (دژ زرین) و فراهان (خانه عالی) بوده است. جناب رضا مرادی غیاث آبادی با کمی تردید آن را با روستای پردغان تفرش (محتملاَ محل بنای بسیار بزرگ) سنجیده است: "ابن فقیه همدانی در کتاب «مختصرالبلدان» (اوایل سده چهارم هجری) و حسن قمی در «تاریخ قم» (از اواخر سده چهارم هجری) آورده‌اند که در روستای «فردجان»/«مزدجان» آتشکده‌ای بزرگ و کهن با باروهای بلند و قلعه مانند وجود داشته که در زمان حاکمیت حجاج بن یوسف و خلافت عبدالملک بن مروان (اواخر سده یکم هجری) به این روستا یورش آوردند و پس از تسخیر آبادی، درهای زرین آتشکده را کندند و برای کعبه به مکه فرستادند. در این منابع همچنین آمده است که آتشکده فردجان بار دیگر در سال ۲۸۸ هجری قمری به فرمان امیر قم به نام «بیرون ترکی» با منجنیق و عراده ویران و تباه شد و دیگر هیچگاه رونق نگرفت (نقل به مضمون از: ابن فقیه، ص ۷۵؛ قمی، فصل هفتم)... "
گفته شده است که بوعلی سینا در فردجان (مزدجان) در سمت همدان زندانی بوده است. اما نام مزدجان (مز-داجان یعنی بنای بسیار بزرگ) که نام قصبه استوار و دارای آتشکده بوده است به سبب شباهت ظاهریش با نام مزدک ارتباط داده میشده است.

هیچ نظری موجود نیست: