مطابقت مزار شریف با آتشکده ونابک

در کتاب پهلوی شهرستانهای ایران آمده است که "آتشکده ونابک در سمت بلخ را سپنداته ایجاد کرد". نام ونابک را میشود خدای دوستی معنی کرد که به وضوح یادآور ایزد مهر و نام قصبه قدیم خیبر (خوبر، دارنده خوبی) در جای مزار شریف است. این نام را نین بک (منسوب به خدای اسرار) هم آورده اند که باز یادآور سنن پر رمز و راز مهرابه ها است. نام خیبر به صورت kha-vara در سانسکریت معنی بهترین سرداب/مهرابه را می دهد. در سمت افغانستان و خراسان آتشکده ها بیشتر به ایزد مهر منسوب بوده اند. در واقع به نظر میرسد امام علی به وساطت نام قصبه خوبر/خیبر جایگزین ایزد مهر شده است. نام بانی آتشکده ونابک/نین بک، سپنتداته (مخلوق مقدس) آمده است که می تواند منظور خود زرتشت سپیتمان باشد.