مطابقت کیکاوس با خشثریتی

استاد جلال خالقی مطلق با توجه دژهای تو در توی منتسب به کیکاوس (پادشاه "سرزمین چشمه= پارتوکا")، وی را با دایائوکو (پدر بزرگ خشثریتی) سنجیده است. ولی سر سلسله کیانیان کیقباد است لذا دایائوکو قابل تطبیق با وی است. اما خود خشثریتی هم صاحب دژهای مهمی در ناحیه کارکاشی (کاشان) بوده است. گر چه نظر به ترادف نامهای خشثریتی (شهریار) و دایائوکو (دهیوک، شهریار) دیوک خبر هرودوت هم به جای دایائوکو و هم به جای خشثریتی است، چون وی به صراحت پدر فرائورت (فرود سیاوش اساطیری) به شمار رفته است. چون خشثریتی از مقابل اسرحدون گریخته بود لذا اسرحدون دژهای سیلخازی (روستای سیلک) و تیلاشوری وی را در ناحیۀ پارتوکا (سرزمین کنار چشمه) ویران کرد. محل گریز وی را یک کتیبه آغاز حکومت آشوربانیپال شهر دور دست آمول مازندران آورده و صریحاً متذکر شده است که مذاکرات صلحی قرار است در آنجا زیر حصار شهر آمول توسط رئیس رئیسان شانابوشو با مخاصمین آشور صورت گیرد. ادامه این گزارش به عمد در کتیبه های آشوری مکتوم مانده است ولی از مستقل شدن ماد بعد از آن عهد معلوم میشود جایی که آشوریان از مادها شکست خورده اند همین جا بوده است؛ جایی که مادها به یاری آماردان، آشوریان مهاجم به شهر آمول (آمُل) را شکست داده اند. در مقابل در روایات ملی به صراحت از این پیروزی بزرگ مادها و آماردان بر آشوریان (دیوان دژ بهمن، مردم "شمبران= محل خوشبختی") سخن گفته شده است: از روایات ملی مندرج در اوستا و کتابهای پهلوی شاهنامه معلوم میشود کیکاوس از ناحیه کوه ارزیفیه (کرکس/عقاب کاشان) با عقابانش بر فراز البرز صعود کرده و از آنجا به شهر آمل مازندران نزول کرده و در آنجا به محاصره دیوان (آشوریان) در آمده است و رستم هفتخوان مازندران (گرشاسب کنار دریای فراخکرت اوستا) دیوان را شکست داده و کیکاوس (پادشاه سرزمین چشمه) و همراهانش را از محاصره نجات داده است.