معنی نامهای کهن بلخ

نامهای کهن بلخ یعنی بهلیکه (بلهیکه) و باختریا در سنسکریت به معنی محل درخشان و محل درخشان ممتاز بوده اند. چون عنوان اوستایی آن یعنی بامی به معنی درخشان و مشعشع گواه آن است:

भा bhA f. lustre, ख kha n.city, तार tAra adj. excellent, भाल bhAla n. lustre, ख kha n.city.

هیئت کهن بخل (بخر) نام بلخ نیز به همین معنی بوده است:

भा bhA f. lustre, खल khala m. place

نام اوستایی بلخ یعنی بخذی را هم میشود در سنسکریت به معنی محل درخشان مبارک گرفت. به نظر می رسد نام شهر بامیان میان بلخ و هرات به معنی محل درخشان و نامهای خود شهر بلخ برای تمایز با آن به معنی محل درخشان ممتاز و مبارک در نظر گرفته شده است:

भा bhA f. lustre, ख kha n.city, शि zi m. auspiciousness.

چنانکه گفته شد خود نام بلخ را می توان از هیئت سانسکریتی "بهالا/بهالّا" (درخشان، با شکوه و فرخنده و مطلوب) – "خه" (شهر) یعنی در مجموع به معنی شهر مقدس و درخشان گرفت. می دانیم که در عهد اسلامی به آن بلخ مشعشع می گفته اند. لذا نام داهیای (تاهیای) آن در منابع چینی به همین معنی بوده است:

दाह m. dAha glowing