معنی نام ارمن و ارمنستان

استرابون جایی از پرستش ماه در مرزهای ایبری سخن می راند و جای دیگر از سرزمین سوئِنس (ماه) در جنوب قفقاز یاد می کند. نظر به اینکه در عهد هیتیتها نواحی جنوب غربی ایبری (گرجستان) محل مردم کاشکو (به زبان هوریانی یعنی ماهپرست) و یا همان هایاسا (نیاکان ارامنه) بوده است لذا نام ارمن را می توان مأخوذ از آرما (ماه در زبان هیتی لوویایی) دانست. بر این اساس جالب است که نام کهن نیاکان ارامنه در منابع هیتی یعنی هایاسا در ترکیب سانسکریتی/ اوستایی هایَ (گردنده)- سو/سا (نور) معنی "پرستندۀ گردنده نور (ماه)" را می دهد که آن به صورت هایک نام دیگر ارامنه است. بر این پایه نام خدای ارمنی بومی و بزرگ واناتور در اصل نه به معنی جای دهنده بلکه با توجه به لغت وانَ در سنسکریت (گردندۀ نورانی) به معنی خدای گردندۀ نورانی (ماه) بوده است. اسطوره منیژه (الهه عشق، ماه خواه) و بیژن (وی-ون، نورانی، تبعید شده) که در کنار سرزمین گرازان (گرجستان) در چاه آرمانیان (ارامنه) گرفتار می آید صورتی از داستان ارمنی هاروت (ماه بسته در غار) و ماروت (گرفتار عشق) است. نام خدای آسمان اسکیتان یعنی پاپای و ها-یاسا (ارمن) را از سوی دیگر می توان در سنسکریت و اوستایی به معنی ماه و ماهپرست گرفت.