جنگ سه کشور ترکیب روایت نبرد خشثریتی با آشور و لشکرکشی کمبوجیه به مصر و حبشه است

"جنگ با سه کشور...

پس از حمله کاووس شاه به هاماوران (یمن) و شکست سپاهیان هاماوران وی با نیرنگ شاه یمن به اسارت آنان در می آید ، در این هنگام که خبر دستگیری کیکاووس و سران سپاه ایران به کشور رسید ایرانشهر جولانگاه همسایگان شد. افراسیاب و تورانیان از یک سو و تازیان از سوی دیگر جنگ و چپاول را آغاز کردند که ایرانیانِ به ستوه آمده که یاری بخشی جز رستم نمیشناختند به زابلستان نزد او آمده و از رستم یاری خواستند...

دو بهره سوی زاولستان شدند/ به خواهش بر پور دستان شدند

دریغ ا‌ست ایران که ویران شود / کنام پلنگان و شیران شود

همه جای جنگی سواران بدی/ نشستنگه شهریاران بدی

کنون جای سختی و رنج و بلاست/ نشستنگه تیزچنگ اژدهاست

کسی کز پلنگان بخوردست شیر/ بدین رنج ما را بود دستگیر

چشمان رستم از رنج ایرانیان اشک ببارید و گفت اکنون کمر به جنگ رهایی ایرانیان خواهم بست . پس سپاهیان خویش را از زابلستان و کابلستان برای حمله به هاماوران فراخواند...

ببارید رستم ز چشم آب زرد /دلش گشت پرخون و جان پر ز درد

چنین داد پاسخ که من با سپاه / میان بسته‌ام جنگ را کینه خواه

سپه را یکایک ز کابل بخواند/ میان بسته بر جنگ و لشکر براند

شاه هاماوران پس از آنکه دید رستم به هماوران عزیمت نموده نامه ای به شاه مصر و شاه بربرستان نوشته و گفت هرچه سریعتر سپاه فرستید که رستم اگر هاماوران را فتح کند سپس نوبت مصر و بربرستان خواهد رسید و آنان نیز به یاری وی سپاه فرستادند. در این جنگ رستم با سپاهیان سه کشور هاماوران ، مصر و بربرستان که متحد یکدیگر شده بودند به جنگ پرداخت و آنان را شکست سختی داده و شاهان هر سه کشور را اسیر کرد...

که رستم به مصر و به بربر چه کرد /بران شهریاران به روز نبرد... " (گردآوری و نگارش افتخار روحی فر)

خشثریتی (نیرومند) پسر اوپیته (اپیوه) سومین شهریار ماد در روایات ملی تحت نام و لقب کیکاوس (کاوس، پادشاه آرزومند) آمده که این یادآور مفهوم نام کمبوجیه (کامیاب در زندگی) است و این سبب شده است که در روایت شفاهی و ملی کهن جنگ سه کشور لشکرکشی کمبوجیه به مصر و حبشه با نبرد خشثریتی با آشور (هاماوران) در آمیخته شود:

تصور می توان کرد که هاماور به معنی حریف بوده و هاماوران این روایت ملی یعنی کشور حریف و دشمن. لذا مردم هاماوران نه یمنی ها بلکه می توانند آشوریان باشند که نزدیک شش قرن ایران را غارت می کردند که نخستین بار خشتریتی پادشاه ماد و سردارش آتردات پیشوای آمار دان سپاهیان آشور را زیر حصار شهر آمل شکست دادند و ماد مقابل آشور مستقل شد۰ خشتریتی با کیکاوس و آتردات با رستم هفت‌خوان مازندران مطابقت دارد. کیکاوس به معنی پادشاه سرزمین چشمه است و خشتریتی پادشاه پارتو کا یعنی سرزمین چشمه یعنی ناحیه کاشان بوده است.

ایرانیان مادی و آماردی این شکست را وقتی به آشوریان وارد کردند که لشکریان آشوری در آغاز حکومت آشوربانیپال به فرماندهی رئیس رئیسان شانابوشو به زیر حصار شهر آمل فرستاده شدند و همزمان خود آشوربانیپال به سفر جنگی مصر رفته است. ابتدا قرار بوده که شانابوشو برای فتح مصر عازم بشود. بعد از هاتف در مورد فرستاده شدن شانابوشو به زیر حصار شهر آمل (برای تسلیم خشثریتی) سؤال شده در حالی که بعد از آن واقعه حمله آشوریان از مرزهای غربی ماد فراتر نمی رفته است. چنانکه پراشک ایرانشناس چک دریافته در این واقعه شکست سختی به آشوریان وارد شده و ماد مستقل گشته است که آشوریان به ناچار نتایج آن لشکرکشی را مسکوت گذاشته اند. فکر میکنم اتحاد شاه هاماوران با مصر و بربر اشاره به زیر پرچم آشوربانیپال رفتن و مصر و مجاورت آن در آن عهد بوده باشد.