مطابقت اسطورۀ سیاوش و سودابه با هیپولیت و فدره

در اساطیر یونانی داستان هیپولیت (دارای اسب کُشنده) پسر تزه (بر زمین زننده) در رابطه با افترای تجاوز نامادریش فدره (درخشان) به وضوح یادآور داستان سیاوش (دارنده اسب سیاه مرگ) پسر کیکاوس (ملقب به نیرومند) است که به افترای تجاوز به نامادریش سودابه (الهه آتش) به آزمایش مرگبار گذر از میان آتش وادار میشود. سیاوش (فرود سیاوش) پسر کیکاوس مطابق فرائورت پسر خشثریتی است که در حوالی شهر گنجه (کنگ دژ سیاوش) در سرزمین اران (سرزمین الهۀ آتش) توسط مادیای اسکیتی (افراسیاب تورانی، گنوروس) به قتل رسیده است.

فدره از تبار آمازون (گرجی) به شمار آمده است و سودابه هم با الهه آتش شهر برزه اران (هروم) که آمازون نشین (گرجی نشین) بوده مطابقت دارد. غول دریایی ترسناک که اسبهای هیپولیت را به وحشت افکند و موجب مرگ او میشود یادآور فرنگرسین (بسیار به ترس اندازنده، افراسیاب) قاتل سیاوش است. رد پای هیئت دیگر نام افراسیاب یعنی فرَاسپَ (دارندۀ اسبان فراوان) هم که لقب مادیای اسکیتی و نیای وی ایشپاکای (صاحب اسبان) بوده در معنی و اسطورۀ هیپولیت (کشته شده توسط اسبان) دیده میشود.

هرودوت در مورد فرائورت (فرود سیاوش اساطیری که در مرز توران کشته میشود) می گوید که وی بعد از متحد کردن ماد و پارس و گسترش ماد به توسط آشوریان به قتل رسید؛ ولی چون آشوریان چنین واقعه مهمی را گزارش نکرده اند و اصلاً نامی از فرائورت نبرده اند، چنانکه دیاکونوف معتقد است قتل او به دست متحد اسکیتی آشوربانیپال یعنی مادیای اسکیتی صورت گرفته است یعنی همانجا که هرودوت می گوید اسکیتان به رهبری مادیای اسکیتی بعد از گذر از دربند قفقاز در حوالی گنجه (کنگ دژ سیاوش) مادها را شکست داده و سیادت را از ایشان گرفتند و بر آسیای مقدم مسلط شدند. لابد همین جا بوده است که مادیای اسکیتی (افراسیاب) فرائورت (فرود سیاوش) را در آنجا در مرز توران (سرزمین سکائیان شمال قفقاز) به قتل رسانده بود. جالب است که کنگ دژ افراسیاب نام تخت سلیمان (دژ کولومیان) نه در سمت اران، در جنوب آذربایجان بوده است همانجا که فراسپَ (ایشپاکای اسکیت) در سال 705 قبل از میلاد سارگون دوم آشوری (زئینیگو روایات ملی) را به قتل رسانده بود.