پنجشنبه، اردیبهشت ۲۰، ۱۳۸۶

زبان آذری

نقد و بررسی کوتاه نکته نظر خاستگاه زبان آذری در کتاب زبان آذری احمد کسروی

احمد کسروی اصرار دارد که زبان آذری همان زبان قدیم آذربایجان یعنی پهلوی است که خود جایگزین زبان اوستایی مادی شده بوده است. دلیل این سهو عدم اطلاع از نام و نشان مردم اران در شمال رود ارس بوده است. چه سکائیانی که در عهد مادها به سرزمین اران قرون بعد وارد شده و در آن سکنی گزیده بودند بیشتراز ترکان آتش پرست بوده اند که تحت تأثیر فرهنگ سکائیان آریایی بوده و مانند ایشان لباس و کلاه دراز سکایی به تن می کرده اند. نام ترکی ایشان اوتی (=آذری) بوده که موسی خورنی آن را یاد کرده است. نامهای آلوانیا (سرزمین آتش در زبانهای ایرانی) و آران (منسوب به آتش در زبان کردی) و آگوان (دارای آتش طبیعی در زبان سکایی) که نام سرزمین ایشان در شمال شرقی رود ارس گردیده از ترجمه همان نام ترکی ایشان عاید گردیده است. سکائیان آریایی همراه ایشان از نیاکان کردان بوده اند که بیشتر خورشید پرست بوده اند تا آتش پرست. از همینجاست که مسعودی در مروج الذهب کردان را از بنی عامر (در اصل به معنی فرزندان اُمرو یعنی میر، مهر به مفهوم ایزد خورشید) ذکر کرده است. صور مختلف نامهای نیاکان سکایی کردان یعنی کیمری و گومر و سوریان و کردوخیان را به ترتیب می توان به معانی تودهً مردم، کشندهً گاو (لقب مهر، میر) و خورشید پرستان و مردمان کوچ نشین معنی نمود. از اینجاست که نام سرزمین کردستان در اوستا سئوکستان یعنی سرزمین نور و خورشید قید شده است. اما در مورد خود خدا و نیای اساطیری ترکان آذری یعنی ده ده قورقود گفتنی است که محققین به درستی این نام را به معنی پدر آتشهای مقدس گرفته اند. جالب است که در کتاب پهلوی شهرستانهای ایران نام سرزمین اران (سرزمین آتش) به صورت شهرستان آتورپاتکان (یعنی جایگاه نگهداری آتش) ذکر گردیده است. بنابراین با پیشرفت علم تاریخ نظریات علامه های گذشته هم خدشه بر میدارد و از قافله برجای می ماند. کسروی در این کتاب به پیروی از تئوری اشتباهی یکی بودن زبان آذری با زبان پهلوی گذشتهً آذربایجان نام محلهً مارالان تبریز را که در زبان آذزی به معنی پر واضح جایگاه آهو است به معنی جایگاه مادها میگیرد که خطاست چه در این صورت باید به پذیریم که مادها (با فرض تلفظ ارمنی آن به صورت مار) در تبریز کهن اقلیتی بیش نبوده اند، در حالی که فرهنگ و زبان مادها و به تعاقب ایشان پهلوی زبانان در آذربایجان جنوب ارس تسلط داشته و در اکثریت بوده است. ولی در شمال ارس (اران) زبان اکثریت مردم ترکی ارانی (آذری) بوده و زبانهای ایرانی بیشتر برای کتابت و امور اداری بکار می رفته است ولی زبان پر نفوذ ترکی همین مردم به تدریج با مهاجرتهای متوالی از شمال به جنوب که سر انجامش مهاجرت قبایل قراقویونلو و آق قویونلو بوده است، تبدیل به زبان اکثریت غالب مردم آذربایجان ایران گردیده است. در این میان نام ایرانی مشترک مقدس آذر به معنی آتش که در مورد اران نام قبیله و در مورد آذربایجان ایران نام سردار آتروپات و آتشکده های مقدس آنجا بوده مورد سر در گمی و به خطا رفتن گردیده است.

هیچ نظری موجود نیست: