تاریخچهً منشأ نمازهای اسلامی و زرتشتی

نماز و روزهً طولانی مسلمین مأخوذ از یهود و نمازهای پنجگانه زرتشتیان یادگار عهد اعراب است
اسلام تعمیم و ترویج فرهنگ مساوات برده داری الهی است بر روی زمین و نماز وسیلهً آن و امپریالیستها از این خواب و غفلت بزرگ بساط رنگین می کنند. گرچه نماز، این سنت بدوی از خود بیگانه نما و اندیشه کُش و وقت کش به اشکال مختلف آن در نزد صابیان و یهود و مسیحیان هم وجود دارد ولی تعداد اوقات نماز به شکل افراطی پنجگانهً روزانهً آن نه در نزد آنان، بلکه تنها در نزد زرتشتیان عهد اعراب شایع و رایج بوده است که خود سوغات مسلمین است. گرچه هر کدام ازاین نمازهای تشریفاتی زرتشتی از یک جمله تشکیل یافته است. امّا اعراب مسلمان با طولانی ساختن متن این نمازهای ملل سامی یهود و صابی به سیاق خودشان از آن به عنوان وسیلهً بّرایی برای پرورش افراد مسلمان(تسلیم بی قید و شرط مقابل خدای موهومی و عوامل زمینی آن) و برای از خود بیگانه نمودن ایشان استفادهً بنیادی نموده اند. بی شک روزهً مسلمین نظیر نمازشان به تقلید ازقبایل عرب کلیمی مدینه پدید آمده است که سرانجام به سبب دارائیهایشان توسط بنیانگذاران اسلام به سرنوشت دردناکی گرفتار آمدند. وجه اشتراک مهم نمازهای زرتشتی و اسلامی سوای اوقات و وضوع آنها عبارت "به نام ایزد بخشندهً بخشایشگر مهربان" است که لابد نزد اعراب به صورت بسم الله الرحمان و الرحیم ذکر میشده است. یقیناً ایرانیان عهد اعراب خود این عبارت را از سامیان کهن بین النهرین و عربستان گرفته بوده اند که خدای بزرگ اِل(الله) را از عهد دیرین با عنوان خدای رحمان و رحیم می شناختند. این خود به وضوح نشانگر آن است که زرتشتیان مغلوب شده توسط اعراب، شکل جدید نماز خود از همین اربابان جدیدشان و به قیاس از نمازهای آنان گرفته اند. دلیل این گفته آن است که در میان صد و یک نام خدای کتب زرتشتی، به معادل نام رحمان و رحیم بر نمی خوریم. در باب صفت رحمان و رحیم الله گفتنی است محمد در مکه رسالت خود را به همین نام و نشان رحمان و رحیم وی شروع نمود ولی بعد از گذشت 12 سال نبرد عقیدتی نه چندان منطقی، که با به کار گیری چماق کفر و الحاد صورت میگرفت، پیشرفت شایانی حاصل نشد. اما چون در مدینه عملا به صفت قاسم الجبارین الله متوسل شد و شمشیر را به کار برد، قبایل ثروتمند یهود را کشتار و اموالشان را غارت کرد، راه عملی رهبری وی گشوده شد گرچه هدف والای اولیهً وی هم در این راه قربانی شد. عنوان قاسم الجبارین نیز در اصل نه متعلق به الله (الایلاه، خدای آسمان) بلکه از آن خدای قهار بزرگ بابلی مردوک (اژی دهاک اوستا) خدای شهر و دولت بابل بوده که مفهوم لفظی نامش همین کشندهً ستمکاران است. اگر منظور از جباران، حاکمان برده دار و بهره کش و جنایتکار بود نه تنها ایرادی نداشت، احسنت هم داشت ولی بنیانگذاران اسلام خود همین سیستم برده داری و بهره کشی و قتل و غارت معاندین و بیگانگان را پایهً حکومت کاملاً تبعیض گرای اسلامیشان قرار داده بودند. در واقع دموکراسی اولیهً اسلامی به صورت درون برده داری پیاده شده و شعار وفلسفهً اساسی اش همهً مردم بندهً خدا و رسول و خلفا و ائمه و فقها بوده است. و زنان یعنی نیمی از جامعه در این مکتب حتی نیمه انسان هم به حساب نیامده اند، در حالی که در اسلام آزادگان صحرانشین پیش از اسلام الهه ها پا به پای خدایان بزرگ پرستش میشده اند. در اینجا مطالبی را در باب پایه های سنتی یهودی نماز و روزه را به عینه از منابع مأخوذه قید می نمائیم: موسسه گفت و گوی ادیان در بیست و نهمین جلسه از سری جلسات ماهانه خود "تاریخچه شکل گیری عبادات یهود" را مورد بررسی قرار داد.
مهندس "آرش آبایی"، کارشناس علوم دینی یهود در این نشست که در تاریخ 28 فروردین 86 با حضور رئیس موسسه "حجت الاسلام ابطحی"، رئیس سابق انجمن کلیمیان تهران "یشایایی"، رئیس انجمن کلیمیان تهران "دکتر مره صدق" و جمعی از اساتید، پژوهشگران، دانشجویان و تعدادی از علاقه مندان حوزه دین و گفت و گوی دینی برگزار شد، به بررسی صور تاریخی شکل گیری عبادت در تورات و در دین یهود پرداخت.
وی اظهار داشت: علماي يهود عبارت پرستش و بندگي از طريق قلب را همان دعا و نماز به درگاه خالق تعبير کرده‏اند. اساس عبادت يهود را در گذشته(از زمان بعثت حضرت موسی تا حدود 2000 سال پيش) مراسم تقديم قرباني‏ها تشكيل مي‏داده و دعاي لفظي در كنار آن قرار مي‏گرفته است. اما پس از ويراني معبد مقدس يهوديان در بيت المقدس در سال 68 (يا 70) ميلادي، به علت توقف مراسم تقديم قرباني، اصل عبادت يهود بر نماز و دعاهاي كلامي قرار گرفت و با گذشت زمان آيين و متن نمازها شكل مدون امروزي را به خود گرفت. نماز در لفظ عبري «تِفيلا» ناميده مي‏شود و عموما سه نوبت در روز خوانده مي‏شود كه اسامی آنها به ترتيب عبارتند از "شَحَريت"(صبح)، " مينحا"(بعدازظهر) و عَرويت (شامگاه). نخستين شكل از عبادت يا مدح خدا را در مورد حضرت آدم و بعد از آن در خصوص فرزندان آدم می توان مشاهده کرد. وی با بررسی سیر تاریخی این رویه، افزود: ابراهیم برای نخستین بار، قدم را ازمدح صرف خداوند يا درخواستهاي شخصي فراتر مي گذارد و ضمن طلب بخشش برای دیگران، قصد دارد كه قصد و نيت خداوند را تغيير بدهد . این کارشناس علوم دینی یهود، همچنین به تشریح چگونگی مدح خداوند توسط یعقوب، اسحاق، بنی اسرائیل و .. پرداخت و دو شکل عبادت کلامی و تفدیم قربانی را به عنوان احکام تورات درباره عبادت برشمرد. آبایی اظهار داشت: با احداث معبد بيت المقدس در اورشليم توسط سليمان، آيين عبادي شكل مشخص تري به خود گرفت و از زمانى كه الفاظ و زمان دعاها براى هميشه مشخص شد، نهاد مهم ديگرى به نام كنيسه‏[ بِت هَكِنِسِت يا كِنيسا] آغاز به كار كرد و از آن جا كه اين دعاها بر پايه تمام نيازهاى مجموعه قوم يهود تنظيم شده بود، مقرر شد كه مراسم دعا به جماعت برگزار شود.
آرش آبايي، آذر 81
در شريعت يهود، راه‏هاي متعارف نزديكي به خداوند و كسب رحمت‏هاي او، عبارتند از: روزه، دعا ( نماز يا تفيلا ) و صدقه. روزه به عنوان يكي از اين راه‏ها، امري بسيار متداول و معمول در آيين كليميان جهان است كه در قالب‏هاي واجب و اختياري برگزار مي‏شود. روزه در كلام عبري، تعنيت به معناي رنج دادن جان ناميده مي‏شود كه وجه تسميه آن خودداري از خوردن و آشاميدن طي روز (شرعي) است. در بيان خلاصه‏اي از فلسفه روزه مي‏‏توان چنين گفت كه روزه مانند اكثر احكام و مقررات ديني، كاركردي مانند ايجاد يك زمينه تيره و تاريك براي درك بهتر روشنائي‏ها دارد. به عبارت ديگر، روزه و بسياري از دستورهاي محدودكننده ديني (همچون حلال و حرام‏ها)، با ايجاد يك يا چند نوع محدوديت در فعاليت‏هاي جاري زندگي، زمينه‏اي به ظاهر تيره مي‏سازند كه در قالب آن، ارزش‏هاي زندگي جهان بهتر قابل درك و فهم خواهند بود. محدود كردن انسان در خودداري از اعمال ساده زندگي مثل خوردن و آشاميدن، او را وادار به تفكر و بررسي شفاف‏تر روش‏ها و اهداف زندگي خود مي‏كند. ماهي تا زماني كه در آب است، معناي آب را نمي‏داند، اما اگر لحظه‏اي از محيط آبي خود خارج ‏شود، معناي آب را درك خواهد كرد (البته پس از بازگشت به آن محيط).
اهداف روزه (هاي واجب) در يهود را مي‏توان به 3 بخش تقسيم كرد (كه يك روزه مي‏تواند بيش از يك هدف را دنبال كند) :
1- توبه و طلب بخشش 2- يادآوري يك مناسبت و يا سوگواري 3- تلاش براي تحقق يك آرزو يا استجابت حاجت اولين و معروفترين روزه يهوديان، روزه يوم كيپور نام دارد. اين روزه با هدف بخشش گناهان (ميان انسان و خداوند) انجام مي‏شود و تنها روزه‏اي است كه دستور مستقيم خداوند در تورات دربارة آن صادر شده است: « براي شما قانون ابدي باشد كه در دهمين روز از ماه هفتم (عبري) جان‏هاي خود را رنج دهيد (روزه بگيريد) .... زيرا در اين روز براي شما طلب عفو مي‏شود .... (و در صورت توبه) از تمام خطاهايي كه نسبت به خداوند مرتكب شده‏ ايد، مبرا مي‏شويد» ( تورات – سفر لاويان – فصل 16 – آيات 29-31 )
ريشه اين روزه، به عفو بني‏اسرائيل از جانب خداوند در صحراي سينا بازمي‏گردد. حضرت موسي اولين بار، چهل روز در كوه سينا توقف كرد تا تورات را دريافت نمود (10 فرمان)، و پس از بازگشت از كوه، تمرد گروهي از بني‏اسرائيل را مشاهده كرد. پس از توبيخ قوم و پشيماني آنها، چهل روز ديگر در بالاي كوه براي قوم طلب عفو كرد و پس از آن، به فرمان خداوند، 40 روز ديگر در بالاي كوه رفت تا براي دومين بار لوح ده فرمان را دريافت كرد. موسي در دهم ماه هفتم از كوه پايين آمد و چون اين روز براي بني‏اسرائيل، نشان عفو خطاهاي آنها از سوي خداوند بود، اين روز به عنوان يُوم كيپور يعني روز بخشش گناهان تعيين شد.
يهوديان جهان در اين روز كه مهم‏ترين روز تقويم عبري محسوب مي‏گردد، روزه 25 ساعته (غروب تا غروب )گرفته و از انجام هر كاري دست كشيده و تمام وقت در كنيساها، به عبادت مي‏پردازند.
دومين سري از روزه‏هاي واجب يهوديان، 4 نوبت روزه‏هايي هستند كه پس از ويراني معبد بيت‏المقدس از طرف انبيا و علماي بني‏اسرائيل به نشانه سوگواري براي اين جامعه مقرر شدند.
سرزمين اسرائيل، شهر اورشليم و معبد بيت‏المقدس ركن اصلي عبادات و اعتقادات يهود را تشكيل مي‏دهند. بسياري از آيين عبادي و زيارتي قوم يهود مربوط به اين مكان و سرزمين مقدس است. يهوديان در سه نوبت نمازها (تفيلاها)ي روزانه خود به سوي بيت‏المقدس به عنوان قبله رو مي‏كنند. پس از ويراني نهايي بيت‏المقدس در حدود سال 70 ميلادي و تبعيد يهوديان از آن سرزمين، 4 نوبت روزه به نام‏هاي گدليا، دهم طبت، 17 تموز و 9 آو ( 25 ساعته) به نشانه يادبود و سوگواري براي اين واقعه بر يهوديان واجب شد.
سومين شكل روزه، روزه استر است. اين نشانه نوعي روزه است كه به منظور طلب حاجت و استجابت دعا صورت مي‏گرفت. در حدود 2300 سال پيش كه يهوديان از زمان كوروش در ايران ساكن شده بودند، دختري يهودي ملكه دربار خشايارشا شد. در آن دوران يكي از وزرا نقشه قتل‏ عام يهوديان را طرح كرد كه با هوشياري استر و يكي از انبياي يهود به نام مُردخاي اين نقشه باطل شد. استر براي موفقيت در ابطال اين توطئه، از يهوديان ايران خواست كه 3 روز روزه بگيرند و از خداوند طلب بخشش و كمك نمايند. پس از آن، روزه استر به يادبود اين واقعه بر يهوديان واجب گشت.
روزه‏هاي مستحب :
1- روزه آدينه پسح : اين روزه مختص پسران و مردان اولزاد خانواده است كه به يادبود ضربت خداوند به اولزادهاي مصريان در هنگام آستانه خروج بني‏اسرائيل از مصر و مصونيت عبرانيان از اين ضربت صورت مي‏گيرد.
2- در ايام خاص از سال به ويژه ماه الول ، روزهاي دوشنبه و پنجشنبه روزه گرفته مي‏شود.
3- روزهاي آدينه ماه نو عبري ( روز قبل از حلول ماه قمري).
4- عروس و داماد در روز عروسي يا روز قبل از آن به مناسبت شروع زندگي جديد و به منظور توبه از گناهان گذشته در صورت امكان روزه مي‏گيرند.
5- كسي كه خواب آشفته‏اي ديده است و آن را نشان بدي مي‏داند، روز بعد به خاطر كفاره گناهان و رفع مصيبت روزه مي‏گيرد.
6- برخي رسم دارند كه در سالروز درگذشت والدين خود يا سالروز درگذشت علماي عالي‏رتبه ديني روزه بگيرند.
7- در مواقع خاصي مانند احتمال وقوع بلاياي طبيعي يا بروز خشكسالي و نظاير آن، بنا به حكم مرجع ديني، روزه جماعتي بر يهوديان منطقه‏اي خاص مقرر مي‏شود.
آداب روزه و شرايط آن :
در شريعت يهود، كليه واجبات ديني براي دختران از سن 12 سالگي و براي پسران از 13 سالگي شروع گشته و اجباري است. روزه نيز مشمول اين حكم است. كليه روزه‏هاي مورد بحث اعم از واجب و مستحب به غير از 2 مورد يُوم كيپور و روزة نهم آو( كه 25 ساعته و از غروب تا غروب هستند)، همگي از ماقبل سپيده صبح تا تاريكي كامل هوا برگزار مي‏شوند ( هرچند كه رسم است پس از خوابيدن شب قبل، چيزي خورده نشود). به غير از 2 روزة ياد شده كه استثناء هستند، تقريبا غير از خوردن و آشاميدن، هيچگونه محدوديت ديگري اعمال نمي‏شود. در روزه‏ها، مواردي به مراسم نمازهاي روزانه اضافه مي‏شوند.
غير از روزه بزرگ يوم كيپور كه تاكيد ويژه‏اي بر انجام آن صورت مي‏گيرد، در همه روزه‏ها، بيماران و افراد ضعيف و زنان باردار يا شيرده از روزه‏ها معاف هستند. در ايام عيد و روزهاي شنبه و روزهاي اول ماه نو عبري، گرفتن روزه ممنوع است.
پذيرش روزه :
هر چند كه روزه در يهود ( تعنيت ) معناي تحت‏اللفظي «رنج دادن جان» را داراست، اما هدف اصلي آن همانگونه كه ذكر شد، يادآوري موضوع‏هاي معين در شرايط ويژة روزه است. لذا آمادگي جسماني براي روزه بسيار با اهميت شمرده شده است. به خصوص دربارة روزه بزرگ يوم كيپور، در احكام ديني، صرف خوراك مفصل قبل از شروع اين روزه، بسيار باارزش و مستوجب ثواب شمرده شده است، زيرا فرد را براي اجراي يك فرمان الهي آماده مي‏سازد. نيز درباره روزه‏هايي كه جنبه توبه دارند به كرات اين نكته گوشزد شده است كه روزه توبه، تنها مختص روابط انسان و خداوند است و چنانچه انساني، نسبت به همنوعان خود گناهكار باشد، تا زمان رفع كدورت و احقاق حقوق آنها، روزه و توبه او به درگاه خداوند بي‏اثر خواهد بود.
و در پايان، جمله‏اي معروف است از حضرت يشعياي نبي كه از قول خداوند هدف واقعي روزه را به بني‏اسرائيل تذكر مي‏دهد كه روزه مورد قبول خداوند، رنج انسان‏هاي روزه‏دار و تعظيم و تكريم رياكارانه آنها در زمان روزه نيست، بلكه برداشتن يوغ ظلم و رهايي بخشيدن به ضعفا و مظلومان به عنوان حاصل عملي اين احكام و مراسم، مورد نظر خداوند و انبياي اوست. ( يشعيا فصل 58 آيات 3-7 )
در اینجا برای آشنایی با نمازهای زرتشتی با نمازهای پنجگانهً زرتشتی و مراسم به جای آوردن آن، مطالب جامع استاد سید خلیلی را از سایت آریا رمن به عینه نقل می نماییم که بدون تحقیق اساسی و کافی عقیده مند به اصالت و قدمت نمازهای زرتشتی است.
پنجگاه نماز مزدیسنا در شبانه روز: زرتشت برای پیروانش پنجگاه نماز در شبانه روز تعیین کرد.بسیار جالب توجه است که نماز کیش باستان از حیث اوقات پنجگانه و سایرشرایط آداب و رسوم،شباهت زیادی به نماز مسلمانان دارد. اوقات نماز و شرایط آن در مزدیسنی به ترتیب زیر است: در مزدیَسنی شبانه روز به پنج قسمت تقسیم شده و هر کدام به نام فرشته ای نماز خاصی دارد. 1-هاون گاه،وقت آن از برآمدن خورشید است تا نیمروز (ظهر) 2-رپیت وین گاه،موقع آن ظهر است تا 3تسو(ساعت)بعد از نیمروز
3-ازیرین گاه،از سه ساعت بعد از ظهر شروع می شود و تا اول شب و پیدا شدن ستاره خاتمه می یابد. 4-ایویس روتریمگاه،وقت آن از اول شب تا نیمه شب. 5-اشهین گاه،وقت آن از نیمه شب است تا بر آمدن خورشید. در روایات داراب هرمز دیار چنین آمده:هاون گاه شش ساعت است،رپیت گاه سه ساعت،ازیرین گاه سه ساعت،اویس روتریمگاه شش ساعت و اشهین گاه نیز شش ساعت. هاونی و رپیت وین و اوزیرین و ایویس روتریم و اشهین پنج فرشته نگاهبان شب و روز هستند که هر یک از آنها را گروهی از ایزدان،مانند مهر و رام و اردیبهشت و آذر و آپم نپات و ایزد آب و فروهرو اوپرتات و سروش و رشن اشتاد همراهی می کنند. شرایط نماز برای به جا آوردن نماز شرایطی منظور شده که به شرح زیر است: 1-پاک کردن تن از هر گونه کثافت و نجاست. 2-پاک کردن لباس از هر گونه پلیدی،نسا(تن مرده و لاشه حیوانات وهر چیزی که بدان پیوسته باشد)و هیرنسا(چیزی است که از ذیروحی جدا شده باشد،مانند خون،ناخن،موی و امثال آنها)
3-دربرداشتن سدره و کشتی*. 4-شستن دست و صورت که وضو نام دارد. 5-پاک بودن جای نماز از هرگونه پلیدی و نسا و هیرنسا(اطراف محل نماز تا چهل گام یا حداقل سه گام) 6-محل نماز به زوراز کسی گرفته نشده باشد یا از پول دزدی خریده نشده باشد.
ترتیب وضو
ترتیب وضو این است که دستها را تا مچ و صورت را تا بناگوش و زیر زنخ و بالای پیشانی و نیز پاها را تا قوزک سه بار با آب تمیز خوب شستشو می دهند.آنگاه دعای دست و رو شستن را که سروش باج نام دارد می خولنند و به نو کردن کشتی(باز و بسته کردن کشتی)پرداخته پس از آن شروع به خواندن نماز می کنند. در صورتی که آب نباشد و یا به علتی استعمال آب مجاز نباشد؛در این صورت دستها را سه بار به روی خاک تمیز می زنند و سپس به صورت و پشت دستها می کشند. هنگام وضو گرفتن دعایی به نام سروش باج می خوانند،برای آگاهی بیشتر خوانندگان فرزانه ،دعای سروش باج را در زیر آورده می شود:
به نام ایزد بخشاینده بخشایشگر مهربان به خشنودی اهورامزدا-اشم وهی(سه بار)- من اقراردارم و استوارم به دین مزدیسنی که آورنده زرتشت،مخالف دیو پرستی و کیش اهورایی است**.
اگر بامداد باشد-به هاون(صبح گاه)اشوو سردار اشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به دهدار نیکخواهی که اشو و سردار اشوئئ باشد یزشن و نیایش و درود و ستایش باد. اگر نیمروز باشد-برفتون(نیمروز)اشو و سرداراشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به شهردار مردم نوازی که اشو و سردار اشوئئ باشد یزشن و نیایش و درود و ستایش باد. ***
اگر پسین باشد-به ازیران (پسین)اشو و سرداراشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به پادشاه بادرام پروری که اشو و سردار اشوئئ و باشد یزشن و نیایش و درود وستایش باد.****
اگر شب باشد-به ایوه سریترم(شامگاه) اشو و سرداراشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به پیشوای روحانی بشر دوستی که اشو و سردار اشوئئ و باشد یزشن و نیایش و درود وستایش باد.*****
اگر نیم شب باشد-باشهن(سحرگاه) اشو و سرداراشوئئ یزشن و نیایش و درود و ستایش باد-به کدخدای نیک خواهی که اشو و سردار اشوئئ و باشد یزشن و نیایش و درود وستایش باد.

قبله پرستش سو(قبله)در کیش مزدیسنی از لحاظ اینکه نمی توان برای خدا حدود و جهتی را در نظر گرفت از این رو موقع نماز خواندن،به طوری که در بحث آتش خواهد آمد،به سوی نور و روشنایی از قبیل آفتاب و ماه و چراغ و آتش روی می کنند.همانگونه که گفته شد،زرتشتی ها به سوی نور و روشنایی می ایستند و نماز می خوانند و برداشت آنها از نور و روشنایی چنین است:
فروغ نور و روشنایی ظاهر نموداری از نور و روشنایی عالم حقیقت و معنویت می باشدو در طراوت روح و دل اثری بس بزرگ دارد و انسان را به تجلیات انوار خدایی متوجه می سازد.
تمام آفریدگان به نور نیازمند هستند،همان گونه که حیوانات با بهره گیری از نور زنده اندو نباتات از نور زندگی می گیرند،چنانکه اگر گلدانی را پشت پنجره بگذاریم ،پس از چند روز می بینیم که برگها و شاخه های آن به سوی نور متمایل می شود.در کتاب های مقدس دینی خداوندهمیشه خود و پیامبران خود را نور معرفی می کند،به برخی از پیامبران بنی اسرائیل خداوند به چهره آتش و نور نمایان می شود. نمازمزدیسنی و ترجمه آن نمازاول جملات اوستایی: خَشنَهُ تره اهورَه مَزدا؛اشِم وُهووَهیشتِ م استی؛اُشتا استی اُشتا اهمایی؛هِیَت اشائی وَهیشتائی اشِم ترجمه فارسی:
به خوشنودی اهورامزدا-به نام خداوند بخشاینده بخشایشگر مهربان پاکی و راستی بهترین نیکویی است و هم مایه سعادت است،سعادت از برای کسی است که راست و خواستار بهترین بهترین راستی است. نماز دوم جملات اوستایی:
خَشنَهُ تره اهورَه مَزدا******؛یَتا اهوئی ریوُ؛اتارَتوش اشات چیت هَچا؛وَنگهِوش دَزدامَنَنگهو؛شِیئوت نَنِم انگئوش مَزدائی؛خَشَترِم چا اهورائی آ؛یِم دِریگوُ بِیودَدَت و استارِم
ترجمه فارسی:
به خشنودی اهورامزدا- به نام خداوند بخشاینده بخشایشگر مهربان همانگونه که سردار دنیا(اهو)توانا و نیرومند است به همان اندازه سردار دین(رتورد)نیز به مناسبت پاکی و اشویی خویش نیرومند است موهبت اندیشه نیک (وهومن)لقب کسی است که برابر خواسته مزدا رفتار کند.سلطنت اهورایی ویژه کسی است که درویشان و بینوایان را دستگیری کند.
نماز سوم
جملات اوستایی:
یَنگهه هاتم آئت یسن؛یئیتی وَنگهو مَزدا و اهورُو؛وَئثا اشات هَچا یاونگ؛هَمچا تَسچا تاوسچا یَزِمئید ترجمه فارسی: مزدا اهورا آگاه است از آن کسی که(چه مرد چه زن)در میان موجودات ستایشش بیشتر و بهتر است،به حسب راستی ؛این چنین مردان و این چنین زنان را می ستاییم. *کشتی:الف-سدره پیراهنی است بدون یقه؛با آستینهای کوتاه،سفید و ساده و گشاد که تا زانومیرسد و چاکی در وسط داردکه تا به آخر سینه می رسد و در آخر آن چاک،کیسه کوچکی دوخته شده که مزدا اهورا)کیسه کَرفه(ثواب)نامیده می شود.این کیسه نشانه ای از گنجینه پندارز نیک،گفتار نیک و کردار نیک شمرده می شود.سدره در کتب دینی پهلوی شپیک نوشته شده است. ب-کُشتی بندی است سفید و باریک که از هفتاد و دو نخ پشم گوسفند بافته می شود،هفتاد و دو نخ علامت هفتادودو نخ علامت هفتادودو های یسناست.برای هر زرتشتی که به هفت سالگی برسد پوشیدن سدره که جامه پرهیزگاری و پارسایی است و بستن کشتی به دور کمر که بند بندگی خداوند است الزامی می باشد. **واژه مزدا (دانا)و اهورا (سرور و بزرگ)هر دو به معنی خدای یکتا می باشد،در اوستا بیشتر کلمات اهورامزدا بطور منفرد و گاهی به شکل مرکب(اهورامزدا)یا(مزدا اهورا)به همان معنی آمده است.
***دین زرتشتی را مزدیسنا هم میگویند.این کلمه مرکب است از دو جزء،مزده یا مزدا به معنی خداوندیکتا و یسنا به معنی پرستی و معنی ترکیبی آن"پرستش خدای یکتا" یا "خدا پرستی" می باشد. ****پیامبر بزرگ ایران باستان،اشوزرتشت،در زمان پادشاهی شاه گشتاسپ کیانی ظهور نموده ایرانیان را به راه راست مزدیسنا هدایت فرمود.
*****پیش از ظهور اشو زرتشت پرسش ارباب انواع در بین آریائیها معمول بود.آنها خدایان مورد پرستش خود را دیو می نامیدند چنانچه هندوها کا با ایرانیان از یک نژاد تا به امروز خدایان خود را دِو و خدای بزرگ را مَهادو و پرستشگاه خود را دِوال می گویند. اشو زرتشت بر ضد دِیو پرستی یعنی پرستش ارباب انولع و خدایان برخاست. ******این جمله اوستایی در زمان زرتشت و بعد از او به معنی به خشنودی اهورامزدا بود، ولی در زمان ساسانیان برای معنی این جمله عبارت به نام خداوند بخشاینده و بخشایشگر مهربان را انتخاب کردند.