تشابهه خدای کنعانی و مصری هائورون با زروان
خدای سفنیکس شکل (یعنی دارای بدن شیر و آدمی سر) هائورون در زبان سامی عبری معانی شکاف و آزادی و سفیدی(=اسورا، اهورا) را می دهد. متقابلاً در مجسمه ای گریفون شکل منسوب به زروان یا هائورون که در مصر پیدا شده سر وی دارای شکاف و گودی بزرگی است. این بدان معنی است که در موردی (به احتمال زیاد در هیئت منشأ کنعانی هائورون) هائورون نه به شکل سفنیکس بلکه به صورت گریفون (با بدن عقاب و شیر سر یعنی به شکل ایزد زروان) تصویر میشده است. کلمه هارون را در زبانهای کهن هندوایرانی از جمله زبان آریائیان میتانی که بر هوریان حکومت می نموده اند می توان به معنی نگهبان بلند گرفت. نام هارون در هیئت آرون در زبانهای سامی به معنی شیر است. لابد از روی همین معانی است که هائورون معادل سفنیکس بزرگ هورماخه (سنفنیکس ایزد خورشید) در غزهً کنار نیل گرفته شده است و سفنیکس هائورون کارندهً درخت مرگ معرفی گردیده است. نظر به تأخر پیدایی نام هارون نسبت به نام اصیل مصری هورماخه می توان پیدایی نام هائورون در مصر را به عهد آمدن هیکسوسها (پادشاهان شبان) از سمت کنعان به مصر به شمار آورد که در ترکیب و رأس فرمانروایی ایشان فرمانروایان قبایل هوری و میتانی قرار داشته اند. نامهای اساطیری فرمانروایان ایشان موسه (میثه/ میثره، موسی کلیم الله) و هارون (هوریان) گواه صادقی در این باب هستند. در رابطه با ارتباط نام زروان با هوریان گفتنی است که نام زروان نخستین بار در کتیبه های میخی شهر نوزی کهن که در غرب عراق و در اراضی هوری نشین واقع بوده؛ پیدا شده است. بر این پایه زال زر (پیر زرین) اساطیر ایرانی را باید اشاره به همین زروان دانست چه در کتیبه های آشوری در همان حوالی منطقه نوزی از قبیله بزرگی به نام زالپیتیان (زال پدران) نام برده شده است. گفتنی است زال و زروان (پیر) همریشه بوده و مترادف نام یونانی کرونوس (زمان) و نام هندی و میتانی آدیتیا وارونا (پاسدار جاودانی نظم و قانون) هستند. جالب است که در مقابل نام الههً آبهای اوستا یعنی اردویسور اناهیتا (الههً باکره آب رودهای مواج و نیرومند) با ترجمهً نام الههً آب رودخانه های بزرگ مصری یعنی مهت ورت یکی است. از آنجاییکه در اساطیر ودایی آدیتی (بی نهایت) مادر خدایان و آدیتیا (=ابدی، غالباً همان وارونا) به شمار رفته لذا می توان چنین نتیجه گرفت که در نزد آریائیان هندو ایرانی دیرین غالباً آدیتیا و آدیتی همان وارونا (ایزد آسمان) و وارونی (ایزد شادی و شراب) منظور میشده اند. بعداً این دو ایزد و الههً توأمان یکی شده در وجود زروان متجلی گردیده است؛ چه در نزد میتانیان/هوریان میثره و وارونا پرست اواسط هزاره دوم پیش از میلاد وارونا در مقام بزرگترین خدایان بعد از میثره قرار داشته است. .
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر