مطابقت نینوس و سمیرامیس با سه فاتح نینوا و سه ملکۀ در رابطه با آنها

بررسی اخبار راجع به سمیرامیس و نینوس (فاتح نینوا) در خبر کتسیاس و دیودروس نشان می دهد که در این باب اخبار مربوط به سه فاتح آشور، شمشی اداد پنجم، کیاخسار و کوروش و همچنین سه ملکه با نامهای شامورامات، آمیتیس و تومیریس در هم آمیخته و وقایع مربوط به آنها به صورت یک فاتح آشور به نام نینوس (فاتح نینوا) و یک ملکه به نام سمیرامیس (ملکۀ بور) در آمده است:

مطابقت شمشی اداد پنجم با نینوس

نینوس در معنی هم فاتح نینوا و هم فاتح بلخ می تواند صرفاً کوروش شوهر ملکه آمیتیس باشد، ولی سمیرامیس تاریخی که صرفاً دو نبرد با مینوآ پادشاه اورارتویی داشته است و از مرز ماننا و ماد دورتر نرفته است همان شامورامات ملکه آشور است. در خبر کتسیاس نام مینوآ فرمانروای اورارتویی در رابطه با سمیرامیس به صورت مینونس آمده است. کتسیاس همۀ روایات معروف مربوط به فاتحین داخلی و خارجی نینوا را تحت نام نینوس (نینوه-اوس، برتری یابنده بر نینوا) یکی کرده و تحت نام واحد نینوس بیان کرده است. یکی از این فاتحان نینوا خود شمشی اداد پنجم بود که آن جا را از دست برادرش آشور آدنین پال گرفت و سپس تا دریای بر آمدن خورشید (دریاچۀ ارومیه یا مازندران) لشکر کشید. در بررسی این روایات در رابطه با ماد و بلخ رد پای کوروش و کیاخسار و آمیتیس همسر کوروش و نواده دختری کیاخسار به وضوح مشهود است. نام شوهر سمیرامیس را استاد پورداود رمان نیراری آورده ولی بیشتر منابع آن را شمشی اداد پنجم آورده اند. این که گفته شده است "سمیرامیس ابتدا با "مینونس" یکی از ژنرال‌های نینوس (فرمانروای نینوا)، ازدواج می‌کند"، چنانکه اشاره شد این نام مینونس به وضوح یاد آور رقیب اورارتویی آشوریان در آن عهد یعنی مینوآ است. گفته میشود سمیرامیس و پسرش آدادنیراری سوم دو بار در ماننا با سپاهیان او (مینوآ) جنگیده اند. مطابق اساطیر، ملکه سمیرامیس همسر شمشی اداد پنجم (پادشاه آشوری سالهای 808 -811 پیش از میلاد) تباری قفقازی و بور و زیبا داشته است.

کی خشثرو (کیاخسار، کیخسرو، هوخشثره) در مقام نینوس

کتسیاس مورخ و طبیب یونانی عهد اواسط حکومت پادشاهان هخامنشی و پزشک دربار ایشان از کی خشثرو (کی آخسارو خبر هرودوت) تحت نام اساطیری نینوس (حاکم فاتح نینوا) و سردار وی کورش دوم (سپهسالار توس) فرمانروای پارس را آریئوس (نجیب زاده) پادشاه عربستان (پادشاه ولایات عیلامی و سامی نشین سمت خوزستان) یاد کرده است. بر این اساس در نقشه حکومتی نینوس، منطقه حکومت نواده دختری وی آموخا ملکه بابل (در مقام سمیرامیس اساطیری، خواهر ملکه آمیتیس) که باغهای معلق بابل –از عجایب هفتگانه- برای وی ایجاد شده بود؛ در آمیخته است. روایت تسخیر بلخ تنها در خبر کتسیاس تحت نام نینوس (فاتح نینوا= کیاخسار) منعکس است: آریئوس پادشاه آریبی ها (آریائیان، پارسیان) همدست در کشورگشایی نینوس در فتح سمت باختر (بلخ)، مطابق شاه پارس (کورش دوم، سپهسالار توس نوذری، داماد و خواهر زادۀ کیاخسار) و فرنوس پادشاه ماد کوچک (آذربایجان) که به دست نینوس کشته میشود مطابق مادیای اسکیتی (افراسیاب) است که توسط آریارمن (گستهم نوذری) در یک شبانه در سمت کوه سهند و دریاچۀ ارومیه در سمت مراغه دستگیر و توسط کیاخسار (کیخسرو) اعدام گردیده است.

کوروش سوم (ایرج فریدون) در مقام نینوس

در مورد نینوس (در مقام کوروش)، آمیتیس (آمیتیدا) مادر سپیتاک حاکم دربیکان بلخ و همسر مسّن کوروش را با سمیرامیس (سمورامت، سمیرامید) و سپیتمه مغ مینوی (شوهر سابق آمیتیس و جانشین آستیاگ) را با مینونس (طبق اسطوره همسر سابق سمیرامیس، در واقع معاند او مینوآی اورارتویی) معادل گرفته اند. لابد پای آمیتیس (سمیرامیس سمت بلخ) با کوروش و سپیتاک (فاتحین بلخ) به ناحیه بلخ کشیده شده است. یعنی سمیرامیسی که به تسخیر بلخ رفته همانا مادر سپیتاک سپیتمان (زرتشت تاریخی) و نوادۀ کیاخسار (کیخسرو) بوده است. به نظر می رسد آمیتیس (آمیتدا، یعنی بی اندازه دانا= معادل نام مایا مادر بودا) در آغاز نامش عنوانی نظیر سارَ (سرور) را با خود داشته است که نام وی را بسیار شبیه سمیرامیس (سمورامت) می ساخته است. معنی نام سمیرامیس به تحقیق روشن نشده است و برای آن معانی دارنده نام بسیار بلند و آسمانی، زن بور (سمو-رامو-ت اکدی)، هدیه دریا و دوستدار کبوتران را آورده اند که به آخرین معنی در اسطورۀ خبر کتسیاس هم به صورت پرورش یافتن وی با کبوتران اشاره شده است. احتمال زیاد وجود دارد که سمیرامیس (شامورامات) در اصل لقب و نام مشترک ایشان، به معنی زن بور بوده است. شامیرام خبر موسی خورنی که با سمیرامیس مطابقت داده شده و قاتل آرا (ایرج فریدون، کوروش) به شمار رفته مطابق تومیریس ملکۀ ماساگتها است.ولی نام سمیرامیس سمت بلخ و نهاوند و بیستون که بنا به کتسیاس کتیبۀ بیستون مربوط به وی به شمار می رفته است، بیش از آنکه به نام آمیتیس شبیه باشد شبیه نام پسر وی سمردیس (گائوماته بردیه) است که حاکم بلخ و نائب السلطنه کمبوجیه و بردیه در هنگام سفر جنگی کمبوجیه به مصر بوده است و لابد در عهد کتسیاس نزد مردم سمت بیستون محبوبیت فراوانی داشته و کتیبه به نام وی شناخته می شده است و کتسیاس نام وی را با سمیرامیس مشتبه گردیده است. در این رابطه جالب است که کتیبه کوه بیستون از قدیم به فرهاد (فرَهاتَ= بسیار سزاوار و شایسته) نسبت داده می شده است که این نام اشاره به سمردیس گائوماته بردیه محبوب مردم (سپیتاک سپیتمان، بنا به هرتسفلد همان زرتشت سپیتمان و بنا به هاروی کرافت همان گوتمه بودا) است. در رابطه با ارتباط و همزمانی زرتشت- اوخسیارتس و سمیرامیس، نام اوخسیارتس را با نام هوخشتره (دارای قدرت و شهریاری) معادل گرفته اند. ولی نظر به تأخر ت بر ر در اوخسیارتس این نام به همین صورت به معنی دارای نیروی معجزه آسا است که دیودروس آنرا به جای نام زرتشت (گائوماته بردیه ملقب به سپنتداته =دارای قانون مقدس) در مقام حاکم بلخ در دیگر منابع منقول از کتسیاس به کار برده است که صفت مناسبی برای زرتشت سپیتمان به نظر می رسد.

खेचरता f. khecaratA (khsareta) magical power

نی‌نوس :از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

نی‌نوس یا نینوس (به یونانی: Νινύας) برپایهٔ نوشته‌های تاریخنگاران یونانی بنیادگذار شهر نینوا بوده‌است. شخصیت تاریخی نی‌نوس امروزه به درستی آشکار نیست و می‌نماید دربارهٔ او آمیزه‌ای از تاریخ و افسانه در نوشته‌های یونانی راه یافته‌باشد. هنرهای بسیاری را چون پرورش سگ‌های شکاری بدو نسبت داده‌اند. گاه در اسطوره‌های یونانی وی را به گونهٔ یک قنطورس نمایانده‌اند. نخستین بار از شاه نینوس و شهبانویش سمیرامیس در تاریخ ایران نوشتهٔ کتسیاس در حدود ۴۰۰ پیش از میلاد نام برده می‌شود. کتسیاس پزشک اردشیر دوم هخامنشی بوده و برپایهٔ نوشته‌های خودش به بایگانی شاهنشاهی ایران دسترسی داشته و از آن در نوشته‌هایش سود جسته‌است.

از نی‌نوس در تاریخ همچنان از سوی اروپاییان نام برده شد تا اینکه با رمزگشایی خط میخی دیدی نو از تاریخ آشور به‌دست آمد. او خود را فرزند بعل خوانده‌است. او ۵۲ سال فرمانروایی نموده‌است. بر پایهٔ نوشتهٔ کتسیاس آغاز فروپاشی‌اش سال ۲۱۸۹ (پیش از میلاد) بوده‌است. نینوس در ۱۷ سال همهٔ آسیای باختری را به یاری آریئوس پادشاه عربستان می‌گشاید. او که می‌خواهد نخستین امپراتوری تاریخ را به راه اندازد برزنس پادشاه ارمنستان را شکست می‌دهد و از خونش می‌گذرد و فارنوس پادشاه ماد را به همین سان شکست می‌دهد ولی او را به دار می‌آویزد. برپایهٔ این داستان او همهٔ همسایه‌های آسیایی‌اش به جز هندوستان و بلخ را می‌گشاید. آنگاه او با سپاهی دو میلیونی به جنگ اُکسوارتس پادشاه بلخ می‌رود، هنگامی که شهر را در محاصره دارد سمیرامیس همسر یکی از افسرانس به نام اوننس را می‌بیند، وی را از همسرش جدا کرده و به همسری خود در می‌آورد. فرزند آنها نینیاس در آینده جانشین نی‌نوس می‌شود.

نی‌نوس کهنترین شناسه از شخصیت نمرود در تورات است زیرا در تورات (سفر پیدایش) بنیادگذار نینوا نمرود است. اگرچه در جای دیگر این کتاب آشور فرزند سام را پدیدآورندهٔ نینوا دانسته‌اند.

مطالب مطابقت سمیرامیس با شامورامات (ملکۀ بور) در ویکیپدیا:

سِمیرامیس، ملکه‌ی افسانه ای سرزمین آشور است که از او و زندگی اش داستان‌های بسیاری نقل شده است.

در یونان باستان، سمیرامیس به عنوان یکی از ملکه‌های افسانه‌ای آشور شناخته می‌شود و بنا به برخی روایات، سمیرامیس کسی است که باغ‌های معلق بابل برای او ساخته شد. افسانه‌های زیادی در مورد شخصیت شجاع وی نقل شده وتلاش های گوناگونی صورت گرفته تا او را به عنوان یکی از شخصیت‌های تاریخی شناسایی کنند. برخی سمیرامیس را همان "شامورامات" یا "شمور-آمات" یا "شمو-رامات"، همسر شمشی اداد پنجم، پادشاه آشور در فاصله سال‌های ۸۲۴ تا ۸۱۱ قبل از میلاد مسیح می دانند. افسانه‌هایی که از سوی دیودور سیسیلی و ژوستین و دیگران روایت شده‌اند، تصویری از زندگی او و رابطه اش با نینوس به دست می‌دهند.

سرگذشت سمیرامیس بر اساس نوشته‌های دیودوروس سیکولوس

آن طور که در افسانه آمده‌است، والدین سمیرامیس نجیب زاده بوده‌اند. مادر او"درکتو" (به لغت سنسکریت یعنی آراسته و زیبا) یک الهه در هیبت پری دریایی و پدرش انسان بوده است. درکتو پس از تولد سمیرامیس، او را رها و خود را در دریا غرق می‌کند. سمیرامیس کوچک توسط کبوترها تغذیه می‌شود تا اینکه "سیماس"، چوپان دربار او را می‌یابد و با خود به قصر می‌برد. بعدها سمیرامیس با "اونس" یا "مینونس" یکی از ژنرال‌های نینوس، ازدواج می‌کند. نینوس در هنگام تسخیر بلخ به شدت تحت تأثیر شجاعت سمیرامیس قرار می‌گیرد و پس از مجبور کردن اونس به خودکشی، با سمیرامیس ازدواج می‌کند. آن‌ها صاحب پسری به نام نینیاس می‌شوند. در هنگام فتح آسیا، نینوس با اصابت یک تیر به شدت زخمی می‌شود و سمیرامیس تغییر لباس می دهد و خود را به شکل پسرش در می‌آورد و فرماندهی سپاه نینوس را به عهده می‌گیرد. پس از مرگ نینوس، او به عنوان ملکه بر تخت می‌نشیند و مناطق بیشتری از آسیا را فتح می‌کند.

طبق گفته افسانه، او مقتدرانه حکومت نمود و اتیوپی را به قلمرو امپراتوری خود اضافه کرد و همچنین شهر بابل را بازسازی نمود و دستور ساخت یک دیوار بلند آجری برای حفاظت از شهر را صادر کرد.

اگرچه تمامی اطلاعاتی که از سمیرامیس در دسترس است، به صورت افسانه‌است، اما برخی معتقدند که او همان "شمّور-آمات" ملکه آشور و همسر شمشی ادد پنجم است. شمّور-آمات پس از مرگ همسرش چندین سال به عنوان نایب السلطنه پسرش حکومت کرد. برخی ادعا کرده‌اند افسانه‌هایی که در مورد شمّور-آمات ساخته شده، برای پذیرش و پرستش او به عنوان یک الهه و جهت تحکیم قدرت و سلطنت او بوده است، ولی در اسناد و مدارک آشوری چنین چیزی مشاهده نمی‌شود.

برخی هم چنین عقیده دارند که سمیرامیس شکل یونانی شده نام اکدی "شمّور-آمات" است که معنی هدیه دریا می‌دهد.