یکشنبه، خرداد ۱۷، ۱۳۸۸

کنگ دژ روایات ملی نام مشترک تخت جمشید، همدان، گنجه، بابل و نینوا است

در کتاب پهلوی بندهش گفته شده است ور جمکرد یعنی دژ ساخته شده توسط جمشید در میانه پارس قرار دارد. گرچه بخش وندیداد اوستا در فرگرد دوم خود به درستی جای جمشید تاریخی و ور وی را در سمت ایرانویج (حوالی کوه سهند) خاطر نشان می کند. یعنی انتساب پاسارگاد به تخت جمشید بعد ها از روی معروفیت ورجمکرد در روایت دینی زرتشتی صورت گرفته است. نام تخت جمشید در کتاب پهلوی بندهش همچنین به صورت کنگ دژ (دژ محل خزانه) آورده شده است. آنجاییکه می گوید: "پشوتن گشتاسپان (داریوش پسر گشتاسپ) با هزار پیرو خود در آن اقامت دارند و در پایان جهان به ایرانشهر می آیند و دین و پادشاهی را دوباره مستقر می سازند." عناوین پشوتن یعنی تن به سزا ارزانی و جاماسپ (مغ کش) القاب داریوش به سبب واقعه مغ کشی به وی داده شده اند که این دو هیئت وی در روایات ملی کتب پهلوی و شاهنامه تبدیل به دو شخصیت سلطنتی از خاندان هوگو (هخامنش) در عهد زرتشت شده اند. می دانیم جاماسپ در روایات کتب اوستایی و پهلوی داماد زرتشت و همسر دختر او پوروچیستا (پردانش) به شمار رفته است و داریوش با پارمیس (پر دانش) دختر گائوماته بردیه ازدواج نموده بود. اما در باب کنگ دژ روایات ملی ، مطالب بسیار در آمیخته است؛ معهذا قابل تمییز از یکدیگر هستند: کنگ دژی که سیاوش ساخته (سیاوخش کرد) همان شهر گنجه است که در آنجا فرائورت (فرود/سیاوش) پادشاه مقتدر ماد توسط مادیای اسکیتی ملقب به مجرم و پر آسیب (فراسیاب)غافلگیرانه از سمت شمال قفقاز مورد تهاجم قرار گرفت و کشته شد. کنگ دژی هفت حصاری که توسط کیخسرو (کی خشثرو، هوخشثره) فتح شده است همان دژ کیشه سو (همدان) است که آشوریان آن را برای چپاول ماد در قلب اراضی مادها بنا نموده بوده اند. ثروتهای این دژ از ویرانی و غارت خزائن پایتختهای آشور یعنی نینوا و شهر آشور تأمین شده بود که تقریبا طی شش سده غارتگری و باجگیری برده داران ستمگر آشوری بدست آمده بوده است. همین دژ در شاهنامه در رابطه با فریدون (کورش سوم) و ضحاک (آستیاگ) تحت نام دژ هوخت کنگ (دژ محل گنج نیک) قید شده است. در شاهنامه خود این دژ هوخت کنگ (به تصحیف هودجش کنگ) با بیت المقدس (بابل= شهر دروازه خدا) در هم آمیخته است خصوصاً آنجا که همانند متن ناهید یشت اوستا صحبت از عبور از دجله را می نماید این موضوع به وضوح عیان میگردد. از سوی دیگر دژ هوخت کنگ در رابطه با کیخسرو مطابق نینوا (شهر رفاه و ثروت) است که در شاهنامه تحت نام دژ بهمن (وهومان= خانه نیک) به عنوان مقر دیوان ویرانگر (آشوریان) در اردبیل (خانه مقدس= بیت المقدس، منظور نینوا) معرفی شده است که به قول بندهش پ کماز دیوان (محل باده گساری آشوریان) بود و کیخسرو آن را برزمین نشاند یعنی با خاک یکسان کرد. شیر بیرحم پیر آشور بدست اخلاف شکارهای به رهبری کی خشثرو و متحدانش کورش دوم (توس) و برادرش آریارمن (گستهم) و سپیتمه جمشید (گودرز کشوادگان) خودش برای همیشه به تاریخ سپرده شد. ضمناً در و دیوار تخت جمشید که حاوی نقوش خراج دهندگان دور و نزدیک است تردیدی در کنگ دژ به شمار رفتن تخت جمشید باقی نمی گذارد. نام پارسی کهن آنجا یعنی پاسارگاد را می توان محل نگهداری [خزاین] معنی نمود. هندوان نیز از مهابهاراته (رباینده گنج بزرگ) سوای میهن خویش همین پاسارگاد کورش را مدّ نظر داشته اند چه هندوان نام کورش را سوای هیئت اوستایی آن یعنی ثراتئونه (سومی، منظور کورش سوم) به صورت بهاراته (رباینده گنجها) قید نموده اند. جمشید تاریخی (=مؤبد درخشان) یعنی سپیتمه (=سپید رخسار) داماد و ولیعهد آستیاگ پادشاه ولایات جنوب قفقاز بوده است که به امر کورش سوم به قتل رسید. ولی کورش سوم (فریدون) با همسر مسن او آمی تیدا دختر آستیاگ ازدواج نمود و پسران او سپیتاک (زریادر) و مگابرن (ویشتاسپ) به پسر خواندگی (ایرج و سلم) یا برادر خواندگی (کتایون و برمایون)خود پذیرفت و ایشان از حکومت ماد کوچک و ماد سفلی به حکومت بلخ و گرگان بر گماشت. ارنست هرتسفلد ایرانشناس معروف آلمانی، سپیتاک پسر سپیتمه را همان زرتشت سپیتمان می داند. نگارنده بعد سه دهه تحقیق در این راه، این نظر را درست دیده و ویشتاسپ حامی زرتشت را نیز همان برادر بزرگ او مگابرن ویشتاسپ دریافته ام و از موضوع معاصرت و این همانی بودن هر دو محلهای فرمانروایی زرتشت سپیتمان و گائوماته بردیه (پسرخوانده و داماد کورش) و سپیتاک پسر سپیتمه به طور قطع به یکی بودن اینان رسیده ام. در شاهنامه برمایون همچنین به عنوان گاو پرمایه شیر ده بزرگ و مقدسی معرفی میشود که دایه فریدون (کورش سوم) به شمار رفته است. بی شک این موضوع از ترجمه عامیانه نام گائومات (دانای سرودهای دینی) به گاو ماده عاید گردیده است. دختر دیگر آستیاگ یعنی خاله سپیتاک/گائومات/زرتشت تحت نام آموخه با بخت النصر پادشاه معروف بابل ازدواج کرده بود که تصور میشد باغهای معلق معروف بابل (در واقع حصار دفاعی مزین شهر بابل) به خاطر وی بنا شده بود که در اساس به سبب هراس از امپراطوری ماد و وابستگان پارسی و سکایی ایشان بوده است. در اوستا و شاهنامه همین دختران آستیاگ (ضحاک، اژدهاک) که به سهو غالباً دختران جمشید به شمار رفته اند تحت القاب ارنواک (ارنواز) و سنگهواک (شهرناز) یاد شده اند که فریدون/ کورش ایشان را از چنگ ضحاک (در اساس تاریخی خود منظور آستیاگ پادشاه ماد و نابونید پادشاه بابل) آزادشان ساخته و به عقد خود در می آورد. مارهای کتف ضحاک اشاره به ایزد ماروش ویژه شهر بابل یعنی مردوک می باشد. جالب است که چنینان باستان در گزارشهای خود در عهد اشکانیان نام بابل را تیائوچه (تئوژیه اوستا= محل اژدهای نیرومند) آورده اند که همانست در روایات ملی تبدیل به تازی شده و بعدها به اعراب اختصاص داده شده است.
رفتن فريدون به جنگ ضحاك (از سایت فـرهـنـگـسـرا)

فــريــدون بــه خــورشــيــد بــر بــرد ســـر كــمــر تــنــگ بــســتــش بــه كـــيـــن پـــدر
بــــرون رفــــت خــــرم بــــه خـــــرداد روز بــه نــيــك اخــتــر و فــال گــيــتــي فــروز
ســـپـــاه انـــجـــمـــن شــــد بــــه درگــــاه او بــــه ابـــــر انـــــدر آمـــــد ســـــر گـــــاه او
بــه پــيــلــان گــردون كــش و گــاو مــيـــش ســپــه را هــمــي تــوشــه بــردنـــد پـــيـــش
كــيــانــوش و پــرمــايـــه بـــر دســـت شـــاه چــو كــهــتـــر بـــرادر ورا نـــيـــك خـــواه
هــمــي رفــت مــنــزل بــه مــنــزل چــو بـــاد ســـري پـــر ز كـــيـــنــــه دلــــي پــــر ز داد
رســــيــــدنــــد بــــر تــــازيــــان نـــــونـــــد بــه جــايــي كــه يــزدان پــرســتــان بــدنـــد
پــس آمــد بــر آن جــاي نـــيـــكـــان فـــرود فـــرســــتــــاد نــــزديــــك ايــــشــــان درود
چــو شــب تــيــره گــشــت از آن جــايـــگـــاه خــرامــان بــيــامـــد يـــكـــي نـــيـــك خـــواه
فــرو هــشــتــه از مــشــگ تـــا پـــاي مـــوي بـــه كـــردار حـــور بـــهـــشـــتـــيـــش روي
ســـوي مـــهـــتـــر آمـــد بــــه ســــان پــــري نــهــانــي بــيــامــخــتـــش افـــســـونـــگـــري
كـــه تـــا بـــنـــدهـــا را بـــدانـــد كـــلـــيــــد گـــشـــاده بـــافـــســـون كـــنـــد نـــاپـــديــــد
فــريــدون بــدانــســـت كـــان ايـــزديـــســـت نــه از راه پـــيـــگـــار و دســـت بـــديـــســـت
شــــد از شــــادمــــانــــي رخــــش ارغـــــوان كـــه تـــن را جـــوان ديـــد و دولـــت جـــوان
خــورش هــا بــيــاراســت خـــوالـــيـــگـــرش يـــكـــي پـــاك خــــوان از در مــــهــــتــــرش
چــو شــد نــوش خـــورده شـــتـــاب آمـــدش گـــران شـــد ســـرش راي خــــواب آمــــدش
چـــــو آن ايـــــزدي بــــخــــت بــــيـــــدار او بــــديــــدنــــد و آن رفـــــتـــــن و كـــــار او
بــرادرش پــس هـــر دو بـــرخـــاســـتـــنـــد تـــبـــه كـــردنـــش را بـــيــــاراســــتــــنــــد
يـــكـــي كـــوه بـــود از بـــرش بـــرز كــــوه بــــرادرش هــــر دو نـــــهـــــان از گـــــروه
بــه پــايــيــن كــه شــاه خــفـــتـــه بـــه نـــاز شــــده يــــك زمــــان از شــــب ديـــــريـــــاز
بــه كـــه بـــرشـــدنـــد آن دوبـــيـــدادگـــر وزيــشــان نــبـــد هـــيـــچ كـــس را خـــبـــر
بـــرفـــتـــنـــد هـــر دو نـــهـــان از گــــروه بـــر آن بـــرز بــــالــــاي آن تــــيــــغ كــــوه
ز خـــارا بـــكـــنـــدنـــد لـــخـــتــــي گــــران نــــديــــده مــــر آن كــــار بـــــد را گـــــران
از آن كـــوه بـــالـــا بـــكـــنـــدنـــد ســـنــــگ بــدان تـــا بـــكـــوبـــد ســـرش بـــي درنـــگ
از آن كــوه غــلــطــان فــروگـــاشـــتـــنـــد مــر آن خــفــتــه را مــرده پــنـــداشـــتـــنـــد
بــه فــرمــان يــزدان ســـر خـــفـــتـــه مـــرد خـــروشـــيـــدن ســـنـــگ بــــيــــدار كــــرد
بـافـسـون مـر آن ســنــگ از جــاي خــويــش بـبــســت و نــجــنــبــيــد آن ســنــگ بــيــش
هـمـان گـه كـمــر بــســت وانــدر كــشــيــد نــكــرد آن ســخــن را بـــديـــشـــان پـــديـــد
بـــــــه ارونـــــــد رود انــــــــدر آورد روي چــنــان چــون بــود مــرد ديـــهـــيـــم جـــوي
اگــــر پــــهــــلــــوانــــي نـــــدانـــــي زبـــــان بــه تــازي تـــو ارونـــد را دجـــلـــه خـــوان
دگـــــر مـــــنــــــزل آن شــــــاه آزاد مــــــرد لـــب دجـــلـــه و شــــهــــر بــــغــــداد كــــرد
چـــو آمــــد بــــه نــــزديــــك ارونــــد رود فـــــرســـــتــــــاد زي رودبــــــانــــــان درود
بـــر آن رودبـــان گـــفـــت پــــيــــروزشــــاه كـه كـشـتـي بـرافـگــن هــم اكــنــون بــه راه
مـــرا بـــا ســـپـــاهـــم بــــدان ســــو رســــان از ايــن هــا كــســي را بــديــن ســو مـــمـــان
بـــــدان تـــــا گـــــذر بــه يـــــابـــــم از روي آب كــشــتــي و زورق هــم انـــدر شـــتـــاب
اورد كـــشـــتـــي نــــگــــهــــبــــان رود نـــيـــنـــيـــامـــد بـــگـــفـــت فــــريــــدون فــــرود
چـــنـــيـــن داد پـــاســـخ كـــه شـــاه جـــهـــان چــنــيــن گــفــت بــا مــن ســخــن در نــهـــان
كــه مــگــذار يــك پــشــه تــا نــخـــســـت جـــوازي بـــيـــابــــي و مــــهــــري درســــت
فـريـدون چـو بـشـنــيــد شــدخــشــمــنــاك از آن ژرف دريـــــا نـــــيـــــامـــــدش بـــــاك
هــم آنــگـــه مـــيـــان كـــيـــانـــي بـــبـــســـت بــر آن بــاره ي تــيــزتــگ بـــرنـــشـــســـت
ســرش تــيــز شــد كــيـــنـــه و جـــنـــگ را بـــه آب انـــدر افـــگـــنـــد گـــلــــرنــــگ را
بــبــســتــنــد يــارانــش يــكـــســـر كـــمـــر هـــمـــيـــدون بـــه دريـــا نـــهـــادنـــد ســــر
بــــر آن بـــــادپـــــايـــــان بـــــا آفـــــريـــــن بــه آب انــدرون غـــرقـــه كـــردنـــد زيـــن
بـه خـشـگـي رسـيـدنـد ســر كــيــنــه جــوي بـــه بـــيـــت الـــمـــقـــدس نـــهـــادنــــد روي
كـــه بـــر پـــهـــلـــوانـــي زبـــان رانــــدنــــد هــمــي كــنــگ دژ هــودجــش خـــوانـــدنـــد
بـــه تـــازي كـــنـــون خـــانـــه ي پــــاك دان بـــــــرآورده ايـــــــوان ضـــــــحـــــــاك دان
چــو از دشــت نــزديـــك شـــهـــر آمـــدنـــد كــز آن شــهــر جــويــنــده بــهــر آمـــدنـــد
ز يـــك مـــيـــل كـــرد آفـــريـــدون نـــگـــاه يــكـــي كـــاخ ديـــد انـــدر آن شـــهـــر شـــاه
فـروزنــده چــون مــشــتــري بــرســپــهــر هــــمــــه جــــاي شــــادي و آرام و مــــهــــر
كــه ايــوانــش بــرتــر ز كــيـــوان نـــمـــود كــه گــفــتـــي ســـتـــاره بـــخـــواهـــد بـــود
بـــدانـــســـت كـــان خـــانـــه ي اژدهـــاســـت كــه جـــاي بـــزرگـــي و جـــاي بـــهـــاســـت
بـه يـارانـش گـفـت آنــك تــيــره خــاك بــر بــرآرد چــنــيـــن بـــرز جـــاي از مـــغـــاك
بــتــرســم هــمــي زانــكـــه بـــا او جـــهـــان مــــگـــــر راز دارد يـــــكـــــي در نـــــهـــــان
بــبــايــد كــه مــا را بـــديـــن جـــاي تـــنـــگ شــــتــــابــــيــــدن آيـــــد بـــــروز درنـــــگ
بــگــفــت و بــه گـــرز گـــران دســـت بـــرد عـــنـــان بـــاره ي تـــيـــزتـــك را ســـپــــرد
تـــو گـــفـــتـــي يـــكــــي آتــــشــــي درســــت كــه پــيــش نـــگـــهـــبـــان ايـــوان بـــرســـت
گــران گـــرز بـــرداشـــت پـــيـــش زيـــن از تــو گــفــتــي هـــمـــي بـــرنـــوردد زمـــيـــن
كــس از روزبــانـــان بـــدر بـــرنـــمـــانـــد
فــريــدون جــهــان آفــريــن را بــخـــوانـــد.

هیچ نظری موجود نیست: