سه‌شنبه، مهر ۰۹، ۱۳۹۲

ریشه سانسکریتی واژه های سوسک و سوسمار و ساس

به نظر می رسد واژه سوسهکه سانسکریت به معنی خشک (و نیز کُشنده) ریشه نامهای فارسی سوسک (حشره حتی خشک در آب فاضلابها)، سوسمار (مارمانند دارای دم خشک و کنده شدنی) و ساس (دارای تن کم آب و گزنده) بوده است. واژه سوسهکه با خود کلمه فارسی خُشک همریشه می نماید چه حرف "س" سانسکریت به "خ" و "ش" فارسی قابل تبدیل بوده است. چنانکه "سور[یه]" به خور (خورشید) مبدل شده و تبدیل "س" به "ش" در خود زبان فارسی اتفاق افتاده است نظیر فرستک= فرشته.
اما حالا با توجه به کلمه مارمولک (مار آرام و ساکت) بدین نظر می رسم که سوسمار در اصل تلخیص سست مار است یعنی مار ملایم و آرام.
اما سوسِک (تیهو) باید مرکب از سو (سود) و سِکا (شِکا، یعنی شکار و لقمه لذیذ) بوده باشد، در مجموع یعنی پرنده لذیذ گوشت. می دانیم که شکار شدنش به خاطر همین گوشت لذیذش می باشد. بنابراین نام تیهوی سوسِک هم از تلخیص تکه-هو (لقمه لذیذ) عاید شده است.
اما نام ساسان باید ربطی با این ریشه های مذکور نداشته باشد چه در فرهنگ لغات سانسکریتی اوپانیشادها معنی ساسان را حاکم و پهلوان و مانند عالِم یادداشت نموده اند. بر این اساس ساسان یعنی فرمانروای نیرومند و عالِم.

۱ نظر:

بالانچ گفت...

سیسوگ(سوسِک) در بلوچی به همان معنی تیهو به کار می رود.