پنجشنبه، آبان ۰۲، ۱۳۹۲

آیا نامهای کاسپی و تپور مترادف با هم به معنی ارخالق پوش بوده اند؟

قبلاَ از نام ولایت بزرگ کهن کبود جامه مازندران بدین نتیجه رسیده بودم که نام کاسپیان می تواند به معنی کاس-پوشان (پوشندگان جامۀ کبود) باشد. ولی امروز در فرهنگ لغات بلوچی-پشتون-فارسی به دو لغت مترادف تپّور بلوچی و کوسی پشتون به معنی نمد بر خوردم که این نتیجه گیری را تغییر می دهد. از آنجایی هرودوت در شرح اسلحه و لباس کاسپیان ایشان را صاحب ارخالقی از پوست بُز معرفی می نماید؛ لذا این تصور پیش می آید که به سبب همین ارخالق این مردم کاسپی و تپور خوانده شده اند. چه مفاهیم ارخالق و نمد در لغت نامه دهخدا در جایی به هم می رسند:
ارخالق . [ اَ ل ِ / ل ُ ] (ترکی ، اِ) (ظ. از: ارخا، پشت + لیک یا لِق ، علامت نسبت ؛ بمعنی پشتک . منسوب به پشت) قبائی کوتاه تر در زیر قبای مردان . جامه ای که طلبه ٔ علوم دین و کسبه زیر قبا پوشیدندی . || نیم تنه ٔ روئین زنان . || نوعی از قماش نازک.
نمد: || هر پوشاکی که از پشم و یا کرک مالیده ترتیب دهند. (ناظم الاطباء). نیم تنه ٔ نمدی . بالاپوش نمدین . کپنک .(فرهنگ فارسی معین ). بالاپوشی که از نمد سازند و چوپانان و ساربانان برای محفوظ ماندن از باران و سرما آن را به دوش افکنند یا بر سر کشند.
ممکن است کلمۀ پشتونی کوسی برای ریشۀ کاسپی گمراه کننده باشد چه در خبر کنت کورث مردم تپوری و کاسپی در کنار هم رعایای فرادت ساتراپ داریوش سوم در هرکانه معرفی شده اند؛ لذا بر این اساس می توان تصور کرد که این دو مردم همسایه به واسطه البسه شان ارخالق و نمد بدین نامها مسمی شده بوده اند.ممکن است جزء کاس در نام کاسپی با کلمه کاس زبان بلوچی به معنی پشم گوسفند مربوط بوده باشد.

هیچ نظری موجود نیست: