یکشنبه، اسفند ۲۴، ۱۳۹۳

ریشه واژه فارسی سنگر

به نظر میرسد سنگر در واقع سنگ-گر بوده باشد یعنی سنگ پاسبانی. چه استاد پورداود در صفحه 10 یادداشتها گاتها، گَر را به معنی پاسبانی کردن گرفته است. ولی احتمال برداشت معنی سنگ-اَر یا سنگ کَر (هر دو به معنی سنگ جنگ و مقابله) هم از آن وجود داشته است.
سنگُر [ س َ گ ُ ] به معنی سیخول (خارپشت تیرانداز) می تواند مرکب از سانَ اوستایی (بُرنده و تباه کننده) و کور (گُر) اوستایی= پشتیبانی و پناه بری بوده باشد؛ در مجموع یعنی موجود محافظت کننده خود با خار (تیر و نیزه).

۴ نظر:

ناشناس گفت...

با سلام
درباره واژه كرسي ، گمان نميكنم كرسي كه در ايران به كار ميرود همان باشد كه در زبان عربي است ؛ اگر "كُر " در اينجا همان "گُر" ( مشتعل شده ، داغ شده) باشد، مراد از سي چه ميتوانسته باشد؟

ناشناس گفت...

درباره واژه كلاردشت، با توجه به واژه زيبايي كه فرموديد ( كُلار در طبري به معني موج و طغیان شدید آب )، شايد بتوان اصل واژه را همان "كُل" گرفت.
به حالت آب در ظروف غذا خوري "كُل كُل " كردن يا "قُل قُل " كردن ميگوييم ؛البته گمان نميكنم ربطي به جوش آمدن آب داشته باشد چه اينكه به حالت آب ته قليان هم "كُل" گفته ميشود.
بيشتر درباره واژه كلار دشت به غوك و وزغهاي باتلاقي اشاره ميشود ؛ احتمالا سمت اشاره درست است . در بررسي باتلاقهاي اين منطقه به نكته جالبي رسيدم. منبع آب باتلاقها علاوه آبهاي سطحي ،آبهاي زير سطحي هم هست. آبي كه از زير زمين بالا بيايد حالت "كُل" را تداعي ميكند. ديدگاه شما چيست؟

Mofrad گفت...

ریشه میانرودانی اش با دگرگونی" ک-گ" و "ل-ر" و "س-ش" "گلش"است.
Proto-Semitic: *glš
Meaning: sit (in a saddle)
Hebrew: (?) glš 'to hop (alt. move down)' HAL 195, after Palache: basic meaning to jump (on one's riding animal - cf. Arb wt_b 'jump, sit')
Arabic: ǯls 'sit in Eastern fashion' Penrice
Geʕez (Ethiopian): galasa 'cover with leather (basket)', gǝlās 'saddle cover' LGz 192
Tigre: gälsa 'cover with hide', gǝlas 'cover, wrapper'
Tigrai (Tigriñña): gäläsä 'cover with hide', gǝlas 'saddle cover'
Amharic: gǝlas 'saddle cover'
Harari: gǝlas 'saddle cover'
Gurage: gǝlas 'saddle blanket'
Jibbali: ególs ' to nag, argue in court', gǝlsɛ́t 'sitting, session' JJ 75
-------------------------
در اکدی نزدیک ترین واژه ها به کرسی اینهاست:
kussû [GIŠ.GU.ZA : ] (n.)
chair, throne
Comparison with other Semitic languages :
Arabic : kursīy كُرْسِيّ
Syriac : kursyā ܟ݁ܽܘܪܣܝܳܐ
Hebrew : kīssēʾ כִּיסֵּא
Ugaritic : ksủ
------------
kussiu
chair
-----------
آشوری:
Eastern Syriac : ܟܘܼܪܣܝܵܐ
Western Syriac : ܟܽܘܪܣܝܳܐ
Eastern phonetic : ' kur sia:
English : 1) a chair , a seat , an official seat ; 2) a throne , a judgement-seat , a see ; 3) a low table arranged over an earth oven (ܬܲܢܘܼܪܵܐ) ; NENA , Classical Syriac : plural : ܟܘܼܪ̈ܣܵܘܵܬ݂ܵܐ ;
French : 1) une chaise , un siège , une place assise , un fauteuil ; 2) un trône , un tribunal / siège de jugement , un évêché ; 3) une table basse arrangée par dessous un four en terre (ܬܲܢܘܼܪܵܐ) ; NENA , syriaque classique : plurial : ܟܘܼܪ̈ܣܵܘܵܬ݂ܵܐ ;
Dialect : Classical Syriac
Arabic : korsee كرسي «chair» «chaise»

Eastern Syriac : ܟܘܼܪܣܝܵܐ
Western Syriac : ܟܽܘܪܣܝܳܐ
Eastern phonetic : ' kur sia:
[City → Hotel]
English : 1) a chair , a seat , an official seat ; 2) a throne , a judgement-seat , a see ; 3) a low table arranged over an earth oven (ܬܲܢܘܼܪܵܐ) ; NENA , Classical Syriac : plural : ܟܘܼܪ̈ܣܵܘܵܬ݂ܵܐ ;
French : 1) une chaise , un siège , une place assise , un fauteuil ; 2) un trône , un tribunal / siège de jugement , un évêché ; 3) une table basse arrangée par dessous un four en terre (ܬܲܢܘܼܪܵܐ) ; NENA , syriaque classique : plurial : ܟܘܼܪ̈ܣܵܘܵܬ݂ܵܐ ;
Dialect : Classical Syriac
Arabic : korsee كرسي «chair» «chaise»
---------------------------
Eastern Syriac : ܟܘܼܪܣܵܐ
Western Syriac : ܟܽܘܪܣܳܐ
Eastern phonetic : ' ku:r sa:
English : 1) a chair , a seat ; 2) a throne ;
French : 1) une chaise , un siège , une place assise ; 2) un trône ;
Dialect : Eastern Syriac
-----------------

آرامی:
by kwrsy, by kwrsyˀ n.f. a large lounge chair
1 a large lounge chair JBA. BT Yev 110a(22) : בנרש מיבעל בעלי והדר מותבי אבי כורסיא in GN they first have sexual intercourse and then they seat (the bride) on the b.k'-chair.
Page refs. in other dictionaries: DJBA: 213a

--------------

kwrswn, kwrswnˀ (kursōn, kursōnā) n.m. little chair
1 little chair Syr.
Page refs. in other dictionaries: LS2: 614[348]; Payne-Smith: ~1711; J. Payne-Smith: 625;
-------------------------

kwrsy, kwrsytˀ (*kursī, kursīṯā) n.m. chair
1 small chair Syr.
2 flat chair JBA. BT San 109b(31) : הויא להו ההיא כורסיתא כי מיקלע איניש להתם מגני ליה עילויה they had a certain litter, and when someone happened to come there they made him lie upon it.
Page refs. in other dictionaries: LS2: 614[348]; DJBA: 567a; Payne-Smith: ~1711;
--------------------------

kyrtyd n.m. some kind of carrying chair
1 some kind of carrying chair Gal. SR[3].27:1(8) : ואינון מטענין להון בכירת ידה †.
Page refs. in other dictionaries: DJPA: 257a;

Mofrad گفت...

تلفظ قل قل با صدای جوشیدن آب در دیگ یا چشمه همخوانی دارد.