سه‌شنبه، مرداد ۲۵، ۱۳۹۰

معنی نامهای سنندج و یاسوج

در کنیبه های آشوری نام سنندج به صورت سیگریس (سی-گئیری-اوس) یعنی گسترده در بالای کوه یا شهر واقع در فلات ذکر شده است. این نام بعداًدر خبر ابن خردادبه، قدامه و یاقوت به صورت سی سر (گسترده در سر و بالای[کوه]) یاد گردیده و سرانجام از جزء اول نام کهن آن یعنی "سی" (گسترده) با افزودن پسوند نسبت اینه یا انه نام سینه یا سنه (به معنی گسترده در سینه کوه) ساخته شده است. در نام سنندج (سنن دژ) علامت نسبت "ان" به نام اصلی وی یعنی سنه (سینه)اضافه شده است. در سمت جنوب غربی سیگریس از محلی به نام سی پیر من (دارای پیرامون گسترده) اسم برده شده است که با قصبه سپریز پاوه همخوانی دارد. کتیبه آشورناسیراپال میگوید که ساکنین آنجا که مانند زنان تته پته می کنند (به زبانی نامفهوم و بیگانه سخن میگویند) هدایایی ارسال نمودند.
نام یاسوج را می توان در اصل ترکیبی از جیا (طبق قاعده تبدیل "ی" پارسی به "ج" پهلوی همان ییا یعنی جا) و سوک (سوچ) به شمار آورد یعنی محل گرم و روشن یا همان جای آفتابگیر و رو به جنوب.
"خود یاسوجیها بدین شهر خود یاسیز میگویند". بر این پایه یعنی یاسیز بودن تلفظ یاسوج، اسم این شهر مرکب از دو اوستایی یَئوش (یَئُژ/ یَئُس= پاک) و اَاُذَ (آب بسیار) میگردد و این شهر بدین صفت معروف بوده و هست.
به تذکر خانم مینو دهقان، کلمۀ کُردی و لُری یا-سوچ (جای سوزناک از سرما) هم، آلترناتیو بسیار جالبی به نظر می رسد. بر این پایه حتی تفسیر ترکی "بدون گرمای تابستان (یای-سیز)" نیز برای آن محتمل میگردد.

هیچ نظری موجود نیست: