معنی نامهای بیات و قشقایی

نظر به اینکه نام بیاتها در برخی منابع شرقی به صورت بَی ئوت (به ترکی یعنی آنانکه سرورشان الهۀ آتش است) نیز ثبت شده و اینان قبیله رهبری کنندۀ قشقایی ها در هنگام مهاجرت به سمت استان فارس بوده اند، لذا می توان اصل نام بیات را آتش پرست و نام قشقایی های همراه ایشان را به صورت ایرانی کا-سگا (سگ پرست) گرفت که این هر دو سنت سکائیان اران بوده است. طبق پلینی و استرابون، آلوانیائیها/ارانیهای گرامی دارندۀ سگان دارای سگان جنگی شیروش بوده اند که دو تا از آنها را به رسم سوغات برای اسکندر فرستاده بودند. در مورد تقدیس آتش نزد ارانیها گفتنی است: مطابق هرودوت سکاهای سمت اران "پرستنده الهۀ اجاق خانوادگی تابیتی (تابنده، آذر) بودند". هنوز هم در آذربایجان اطلاق نام اجاق به زیارتگاه و سوگند به چراغ فراموش نشده است. نامهای اران به کُردی-سکایی و اوتی به ترکی هم معنی منسوب به آتش (آذری) را میدهند و در کتاب پهلوی شهرستانهای ایران بانی اران (شهرستان آتورپاتکان) در سمت آذربایجان، اران گشنسب (اران دارندۀ سگ پُر یال) به شمار رفته است. اگر هیئت کهن بیات را "بَی-ایت" (به ترکی یعنی سگ سالار) بگیریم، آن نام ترکی کهن قشقایی ها خواهد بود. احتمالاً هر سه معنی آتش سالار، سگ سالار و اسب سالار از هیئات مختلف نام بیات اراده می شده است.

در باره سنت تقدیس سگ نزد ایل قشقایی گفتنی است. گفته شده است: "گبه قشقایی سه ویژگی بارز دارد، شیر رام شده (دست آموز) و قلاده بر گردن كه اغلب به سگ شباهت دارد. ستاره هشت پر كه نشانه و جانشین خورشید است، نقش مایه باستانی مرغ و درخت كه به شیوه ای دلپذیر بافته شده است".

http://ashayerefars.ir/files/…/news/1392/11/25/59014_912.jpg