معنی نامهای کهن شهر ماکو

مطابق وبلاگ شاوارشان "قلعه بالایی ماکو (قابان، قپان) زیر کلاهک قرار داشته که درب ورودی نداشته است تنها راه ورودی به نظر میرسد از طریق تونل های مخفی بوده است". لذا با توجه به راههای زیر زمینی دژ کهن ماکو مسلم به نظر می رسد که هر چهار نام کهن ماکو، یعنی دَش ماکو (دژ مه-کو)، شاوارشان (شاو-ور-شن)، قپان (کاو-پان) و آرتاز (ور-تژ) به ترتیب به معانی پناهگاه انباشتۀ بی در [دارای راه ازطریق تونلها]، محل دژ دارای راه از طریق شکافهای پنهانگاهی، محل پاییده با راه شکافهای صخره ای پنهانگاهی و پناهگاه مالامال انباشته و بی در بوده باشند. نامهای خود قصبه آنجا را دامبات و روساومکی آورده اند که معنی محل نگهداری دامها را می دهند.

ماک، کاو و کاف در کُردی به معنی شکاف صخره و غار و واژه های مه کو و تژه به معنی پُر و مالامال هستند.

نام ولایت جنوبی بزرگ و مستقل واسپوراکان ارمنستان را که ماکو جزئی از آن به شمار می رفته است، به صورت ویسپوهرکان به معنی محل شاهزادگان و اشراف گرفته اند ولی آن به همین صورت واسپورکان (وس-پُرَ-کان) معنی محل پُر و مالامال را می دهد که این نام آنجا به شهر مرزی ماکو نیز اطلاق شده است.