یکشنبه، شهریور ۲۲، ۱۳۹۴

معنی محتمل گرجستان

در ویکیپدیای انگلیسی دو معنی ایرانی زیبا (از ریشۀGurj) و گرگ و معنی یونانی کشاورز را برای نام گرجی ها منظور کرده اند. از این میان معنی ایرانی زیبا برای آن جلب توجه می نماید چه به طور سنتی در آذربایجان زنان و دختران گرجی به زیبایی مشهورند و نام ایرانی کهن ورژن گرجستان را می توان به لغت اوستایی به معنی زنان زیبا و برگزیده گرفت. جالب است که ریشه نام کهن دیگر گرجستان یعنی کُلخیس (کول-ها) نیز در زبانهای هندواروپایی به معنی نجیب و زیبا و دلپذیر و برگزیده است. واژۀ گورگِ-یوس/گورگ-یاس زبانهای اروپایی نیز که منشأ آن مشخص نشده، به معنی درخشان و زیبا آمده ست. این کلمات سانسکریتی نیز نام کارتول را نظیر ویرک و ویرسهن گرجستان به معنی سرزمین مردم زیبا و درخشان نشان میدهند:
Kartveli: चटुल caTula adj. fine: चारु cAru adj. beautiful, तुला tulA f. equal measure. c=ch
احتمال زیاد دارد ریشه و صورت واژۀ ایرانی گلعذار هم نیز همین واژه های گُرج/گَرِز (خوشایند و دلپذیر) و گُرِزار (دارای خوشایندی و دلپذیری) بوده است.
گئورَ-جایا/ گئورَ-گیه در سانس‍کریت معنی محل زنان و خانواده زیبا و درخشان را می دهد:
Georgia:गौर gaura adj. beautiful. गौर gaura adj. white. गौर gaura adj. brilliant. जाया jAyA f. woman. गय gaya m. family.
چنانکه گفته شد معنی گرگ را نیز از نام گرجی ها اراده کرده اند. در مقاله ای که در باب ارتباط نام گرگین میلاد (زیبای چهر خالق مِی/هئومه) هوم عابد ملقب به دارنده چشمان درخشان و هجیر (هئو-چیثره، زیبا) آورده بودم به این همانی این ها رسیده بودم. ولی آنجا متوجه نشده بودم که گرگین معنی زیبا را هم می دهد. نام ایبری را با ویرک ربط داده اند ولی احتمال دارد ریشه دیگری داشته باشد که می تواند در این مورد مهم و تعیین کننده باشد. بسیار جالب است که نام ایبریا به صورت ایبهه-رَیه در سانسکریت و اوستایی خانواده زیبا و با شکوه معنی می دهد. یعنی به همان معنی گئورگیه است.
واژۀ آذری گورچک (زیبا) هم که در ترکی ترکیه مصطلح نیست از همین ریشۀ ایرانی گُرج به نظر می رسد.
نام ایبریا در زبانهای هندوایرانی به صورت ایبه-بریا به معنی سرزمین خانواده های زیبا است.
ویر- سهن در زبانهای هندوایرانی به معنی مردم با شکوه و نیرومند است.
ویرکَ یعنی مردم خوش قد و قامت.
ورژن در زبانهای قدیم ایرانی به معنی سرزمین زنان برگزیده و ستودنی است.
سرانجام نام گورگیوس یونانی در فرهنگنامه ها به معنی زیبا آمده است:
Georgia derived from gurch-ak (nice in azari), gurj (nice in pahlavi)
Iberia: इभ ibha m. family,बृन्हति {बृह्} bRnhati {bRh} verb 1 shine, beria (brea,nice, in pahlavi). R=ri
Virsahan: वीर vira m. man, ष Sa[an] adj. excellent
वीरक viraka m. manikin
Varzhan:वर vara adj. valuable, जनि jani f. woman or varj-an (gurj-an) in persian (venerable, fine).
Georgia: gorgeous: beautiful (unknown origin in the west).
نام آمازونهای کنار جنوب شرقی دریای سیاه که بر گارگاریها (گرگرهای اران) مسلط بوده اند مطابق نام گرجیها به معنی زنان زیبا است.
आम adj. Ama fine, जनि f. jani woman

هیچ نظری موجود نیست: