احتمال سنسکریتی بودن نام ایشتار و مطابقت آن با ناهید

نام ایشتار که برای آن ریشۀ قانع کننده ای در زبانهای سامی و سومری نیافته و آنرا با آتار/آتارت (الهۀ ستاره ناهید) ربط داده اند، در زبان سنسکریت به معنی مالک دوست داشتگی (الهۀ عشق) معنی روشنی دارد: ایشتا (دوست داشتگی)-رَ (پسوند ملکی یا عشق):

.इष्ट adj. iSTa loved, र m. ra (possessive suffix or love)

در این صورت نام ایشتار از سنسکریت زبانان لولوبی به بین النهرین رفته است است. بی جهت نیست که آنوبانینی سلطان لولوبی در نیمۀ دوم هزارۀ سوم قبل از میلاد نقش خود در سرپل ذهاب را به آوردن اسیران به حضور الهه ایشتار مزیّن کرده است. نامهای لولوبی، گوران، ساگارتی، ماد (مادو) و مغ در زبانهای سامی و هندوایرانی مترادف هم به معنی مردم انجمنی هستند. در تاریخ ماد خط ممیز خاصی بین لولوبیها و مادها پیدا نکرده اند و با توجه به نام اکدی لولوبی ها و مادها، فرضیه مادهای غیر آریایی و آریایی مطرح کرده اند. در مجموع معلوم میشود ایشتار الهۀ قومی لولوبیها/مادها بوده که آشوریها معابد آن در ماد را به نام بیت ایشتار خوانده اند. او در اوستا به نام اردویسور اناهیتا (الهه پاک نیرومند) معرفی شده است.خود نام اَناهیتَ می تواند از صورت ایرانی واژۀ سنسکریتی سنِهیته یعنی هَناهیته (اَناهیتَ) یعنی دوست داشتنی گرفته شده باشد. بنابراین اَرِدوی سورَ اناهیتَ در اساس نه به معنی الهۀ پاک بالنده نیرومند بلکه به معنی الهۀ بسیار دوست داشتنی بوده است:

.सुरै adj. surai very, स्नेहित adj. snehita loved

نام الهه هندی معادل ناهید یعنی سرسواتی هم معانی دو پهلوی زیبای مطلوب و دوست داشتنی و الهۀ آبها را می دهد:

सरस adj. sarasa beautiful, वात adj. vAta desired. सरस्वती f. sarasvati excellent woman, सरस्वती f. sarasvatI eloquence. सरस्वती f. sarasvati any river.

نامهای الهۀ سکایی آرگیم پسه (ارج نهنده به آرایش و زیبایی) و الهۀ اروپا، ایوروپا (هئو-روپه= بسیار زیبا) و الهۀ یونانی آرتمیس (بسیار نجیب) هم در رابطه با ناهید به نظر می رسند:

Eu (hau)= well, रूप्य adj. rUpya beautiful.

आर्थ adj. Artha honourable, noble, respectable. mas= great.