راه حلی برای رفع تناقض شجره نامۀ پادشاهان هخامنشی

کتیبه های هخامنشی از سویی میگویند که "کوروش فرزند کمبوجیه و کمبوجیه فرزند کوروش و کوروش فرزند چیش پیش و چیش پیش فرزند هخامنش" بوده است و از سوی دیگر داریوش می گوید که من نهمین از خاندان هخامنش هستم و در شجره نامه داریوش در خبر هرودوت نیز داریوش سر راست در شجره نامۀ خود نهمین از خاندان هخامنش است.

آشوربانیپال در کتیبه خود اظهار می دارد که کوروش به رسم اتحاد فرزند خود آروکّو به پیش او فرستاده است. از سوی دیگر گزنفون می گوید که کوروش نیای کوروش بزرگ خواهر زاده و داماد و سردار کیاخسار (هوخشتره) بوده است یعنی چیش پیش پسر هخامنش داماد فرائورت پدر کیاخسار بوده است. می دانیم که کیاخسار در عهد ساراک آخرین پادشاه آشور می زیسته است. بنابراین به طور ساده بدین نتیجه می رسیم که پدر چیش پیش [دوم] یعنی کوروش ملقب به هخامنش [دوم] بوده است و عنوان هخامنش (دوست منش) برازندۀ وی بوده است که با دو قدرت بزرگ آن عهد یعنی ماد و آشور طرح دوستی و خویشاوندی افکنده بود. یکی گرفتن لقب او با نام سر سلسله هخامنشیان برای محققین مشکل ساز شده است. پس بر اساس روایت هرودوت شجره نامۀ داریوش از این قرار بوده است: "داریوش، ویشتاسپ، آرشام، آریارمنه، چیش پیش دوم، کوروش اول (هخامنش دوم)، کمبوجیه اول، چیش پیش اول و هخامنش [اول]."