یکشنبه، مهر ۲۲، ۱۴۰۳

اتیمولوژی زغال

زغال به صورت جوال (جگال) به معنی سوختن است:
ज्वलति{ज्वल्} verb jvalati[jval, jgal] burn
Alternative forms:
زگال (zogâl), ژگال (žogâl), ذغال (zoğâl), سکار (sekâr), سگار (segâr), زکار (zekâr), زکال (zakâl).

معنی نام نقش رجب

نام منطقهٔ باستانی نقش رجب می تواند به معنی نقش شاه باشد:
राजा m. rAjA king
भ bha (bi). to be, exist
یا
राजा m. rAjA king
आभा f. AbhA appearance
اطلاق نام مفروض رجب قهوه چی بدانجا قانع کننده نیست چه لابد این مکان مهم پیشتر هم نام کهنی داشته است و آن می تواند چیزی شبیه نقش رجب مثلاً نقش رَج-بی (جایی که نقش شاه است) باشد. در مقایسه با نامهای تخت جمشید و نقش رستم که به اشخاص اساطیری معروف منتسب شده اند، بعید است که اینجا از نام قهوه چی مفروض گرفته شده باشد. عوام گاهی برای نامهای کهن افسانه می سازند.

دو معنی متفاوت گستاخ (ویستاخو)

گُستاخ/ویستا-خو در معنی پهلوی دارای خوی و خصلت آگاه (استاد) با گُستاخ در هیئت اوستایی ویستا-اَخو دارای آگاهی بد (بی ادب) یکی نیست و متضاد است.

شنبه، مهر ۱۴، ۱۴۰۳

ریشهٔ نامهای تاجیک و دری

نامهای کهن دادیک و تاجیک و دروپیک (دربیک، دری) اشاره به سکاییان پارسی برگ هئومه دارند.
به بیان دیگر نامهای سکاییان پارسی برگ هئومه، دروپیک (درو-پیک، دارای دارو و عصارهٔ خوردنی) و دربیک و دری و دادیک و تاجیک مرتبط و مترادف می نمایند:
सूम m. sUma (hauma) milk
दार्भ adj. dArbha made of bunch of grass
द्रु m. dru tree, drug
पयस् n. payas juice
दाधिक adj. dAdhika made of or mixed or sprinkled with coagulated milk.
दधिक n. dadhika cheese
तेजस् n. tejas fresh butter
तेजस् n. tejas essence

معنی نام قومهای سکایی-ترکی ساراگور و سابیر

به نظر می رسد نام ساراگورها به معنی ایل فرمانده و نام سابیرها به معنی ایل فرمانبردار و تابع بوده است:
सार m. sAra main point, chief
gor: tribe
सवीर adj. savira with retainers or followers

جمعه، مهر ۱۳، ۱۴۰۳

باقرقره به صورت باقری قره (باغری قَره) در ترکی به معنی سیه سینه است

باقرقره. [ق ِ ق َ رَ / رِ] (اِ) باقری قره. مرغی است حلال گوشت و ازجمله ٔ طیور وحشی میباشد. همان خروس کولی است یا تترا ۞. (یادداشت مؤلف). قطاة. باقری قره. سیه سینه. سبری. رجوع به باقری قره شود. (لغت نامهٔ دهخدا)

معنی نامهای مرض ورم پا و ساق پا، بوزرافه/ بَذرافه (داءالفیل)

بوز. (اِ) ۞ گرانی و سنگینی تب و حرارت. (آنندراج).
رفه: مرض
هیئت درست آن، بَذرافه معنی مرض پا را میدهد:
पाद m. pAda(padh) foot
रपस् n. rapa[s] disease
داءالفیل. [ئُل ْ] (ع اِ مرکب) ۞ علتی که ساق برآماسد و سخت شود. بیماری باشد که همه ٔ ساق بیاماسد و بزرگ و سطبر شود و گاه باشد که در جای دیگر تن پیدا آید. بیماری که ساق از آن بیاماسد و سخت شود. (دستور اللغه ٔ ادیب نطنزی). پاغره. پاغر. پیل پا. کُلن. مرضی که ساق و قدم بزرگ شود و رنگش مایل بسیاهی و شبیه بپای پیل گردد و سبب آن ماده سوداوی است.

سه‌شنبه، مهر ۱۰، ۱۴۰۳

Varifrån kommer namnen Sverige och Sweden?

Gåtan har en enkel lösning:
Eftersom svenskar dyrkade sol-eldens gud, fick de namnet sve[d]ar.
Svensk etymologisk ordbok av Elof Hellquist (2 sveda):
Nyligen har jag sett varianter av ordet sveda/ sve[d]a (bränna) i svensk etymologisk ordbok av Elof Hellquist, som löser gåtan av både namnen Sweden och Sverige, dvs. ordet sveda, som uttalades även svea ligger i grunden av dem.
I så fall betyder de här två namnen "landet av folk som som dyrkar sol-eldguden Ull (glans)":
Oden säger: “Ulls gunst äger alla gudars den först mig frälsar ur flamman.” (Grímnismál 42)
Nordiska sol-eldgudens senare namn dvs. Ull (glans) son av gudinnan Siv är ett annat namn till gamla Sveda-/Svea-. Saxo nämner att Ollerus (Ull) ersatte Oden som högste gud.
I ett kväde omtalas man avlägger ed vid Ulls "ring" (symbol till solguden):
Wulthus ett ord i silverbibeln som betyder gudomlig strålglans är härlett ur Ull. Ull anses vara en kvarleva av bronsålderns ljus-eld gud. Valborgsmässa är kristenisrade festen of ljus-eld-skogsguden Wulthus (Phul, Ull):
Vul-kan (phul-kana, bål-kana): brandspray
कण m. kaNa spray
Otto Sjögren skriver i Sveriges historia, häfte 7 att "ljusets och livets modergudinna hette hos venederna Siva (Siv), vars namn betyder den ljusa eller vita."
Han skriver i häfte 9 att "Folket kallade sig svear, vilket namn redan den gamla prosakrönikan och efter henne Laurentius Petri härledde av svedjandet (sveda)."
Götarnas asadyrkan har ersatt den gamla svearnas sol-eldsdyrkan.
Ptolemaios nämner svenskar, samer och finländare i tur och ordning under namnen firasoi (eldgud dyrkare), fauonai (fä-unnai, renskötare) och finnoi (finländare, sumpmarkfolket).

یکشنبه، مهر ۰۸، ۱۴۰۳

مطابقت شهر بیداد با بیکند

در نقشهٔ جغرافیای شاهنامه شهر بیداد (به معنی شهر دو بخشی) در جای شهر بیکند (شهر دو قسمتی) قرار گرفته است. در شاهنامه نام آن را به معنی بیداد در فارسی گرفته و مردم آنجا را زمانی ستمگر و آدمخوار گمان نموده اند.

مطابقت کاسه رود شاهنامه با کشکه رود

کاسه رود شاهنامه که مرز بین ایران و توران به شمار رفته با رود کشکه دریا در جنوب سمرقند مطابقت دارد که شهر کَش (شهر سبز کنونی) در کنار آن قرار داشت. چون نظر به نام کنونی شهر سبز آن، نام کَش با کاس گیلانی و کَسک کُردی به معنی سبز مرتبط بوده است.