ارتباط نام موسی با میثه (میتره) و میتانی

نامهای موسی، موسه و میثه مربوط به میتانیان پرستندهٔ ایزد میثره (میتره) بوده اند:

نظر به ظهور قدرتمند میتانیان حدود سال 1550 پیش از میلاد در سوریه و شمال عراق معلوم میشود که میتانیان ارابه سوار حاکم بر هیکسوسها (حاکمان خارجی) در آن سالها مصر سفلی را ترک گفته بودند و این فرصتی برای برادران کاموسه و اهموسه در مصر علیا به دست داده بوده است که رعایای سامی هیکسوسی میتانیها را از مصر سفلی به کنعان پس برانند. نامهای موسی و کاموسه و اهموسه به وضوح حاوی نام ایزد عهد و پیمان موسه (میثه، میثره، میتره) می باشند.

ارتباط لغوی موسی، میثره، یهوه و میتانی (هانی گالبات):

mūṣû:

1) an exit , a way out ; 2) a departure ;

Cf. mūṣā ' u, muṣṣû

Variants : mūṣā ' u, muṣṣû

(akkadian dictionary)

Maetha: wandering and settling. (Avesta)

मूत adj. mUta moved

हन m. hana (hani) slaughter, warrior.

मित्र n. mitra ally, covenant, contract, oath

मिथः adverb mithaH with each other

ni (na): persons (Avesta)

यहु adj. yahu[va] strong

मित adj. mita strong

نام یهوه صبایوت (یهوه خداوند لشکرها) به وضوح به ایزد میثره ملقب به ایزد نبرد اشاره دارد.

Etymology of the name "Mitanni" (Wikipedia):

Era: New Kingdom

(1550–1069 BC)

The earliest recorded form of the name of this state is Maitanni. This has usually been explained as a derivation with the Hurrian suffix -nni from a stem borrowed from Indo-Aryan, *maita- 'to unite', which is cognate with the Sanskrit verb mith (मिथ्; 'to unite, pair, couple, meet'). The name Maitanni thus meant the 'united kingdom'. Paralleling the change of Proto-Indo-Aryan *máytʰati 'he unites' into Sanskrit méthati (मेथति), with monophthongization of Proto-Indo-Aryan *ay into Sanskrit e, the name Maitanni may have changed into the later form Mitanni, where the stem maita- may have changed to mita-, with monophthongization of ai into i. However, Gernot Wilhelm (1997) and Andrea Trameri (2024) have instead suggested that that Maitani means 'of M(a)itta', the name of "an individual leader (or clan), and not a territory or population".

The name "Ḫani-Rabbat"

The Mitanni kingdom was firstly known as Ḫabingalbat before 1600 BC in Babylonia, during the reign of Ammi-Saduqa, attested as ḫa-bi-in-gal-ba-ti-i, and ḫa-bi-in-ga-al-ba-at, in two texts of the late Old Babylonian period. Egyptians referred to it as Naharin and Mitanni, it was Ḫurri to the Hittites, and Ḫanigalbat or Ḫani-Rabbat to the Assyrians. These names seem to have referred to the same kingdom and were often used interchangeably, according to Michael C. Astour. Hittite annals mention a people called Hurri (Ḫu-ur-ri), located in northeastern Syria. A Hittite fragment, probably from the time of Mursili I, mentions a "King of the Hurri," and the Assyro-Akkadian version of the text renders "Hurri" as Hanigalbat. Tushratta, who styles himself "king of Mitanni" in his Akkadian Amarna letters, refers to his kingdom as Hanigalbat.

The earliest attestation of the term Ḫanigalbat can be read in Akkadian, along with the Hittite version mentioning "the Hurrian enemy," in a copy from the 13th century BC of the "Annals of Ḫattušili I," who possibly reigned after 1630 BC.

The reading of the Assyrian term Ḫanigalbat has a history of multiple renderings. The first portion has been connected to, "𒄩𒉡 Ḫa-nu," "Hanu" or "Hana," first attested in Mari to describe nomadic inhabitants along the southern shore of the northern Euphrates region, near the vicinity of Terqa (capital of the Kingdom of Hana) and the Khabur River. The term developed into more than just a designation for a people group, but also took on a topographic aspect as well. In the Middle Assyrian period, a phrase "𒌷𒆳𒄩𒉡𒀭𒋫" "URUKUR Ḫa-nu AN.TA," "cities of the Upper Hanu" has suggested that there was a distinction between two different Hanu's, likely across each side of the river. This northern side designation spans much of the core territory of Mitanni state.

The two signs that have led to variant readings are "𒃲 gal" and its alternative form "𒆗 gal". The first attempts at decipherment in the late 19th century rendered forms interpreting "gal" meaning "great" in Sumerian, as a logogram for Akkadian "rab" having the same meaning; "Ḫani-Rabbat" denoting "the Great Hani". J. A. Knudtzon, and E. A. Speiser after him, supported instead the reading of "gal" on the basis of its alternative spelling with "gal", which has since become the majority view.

There is still a difficulty to explain the suffix "-bat" if the first sign did not end in "b," or the apparent similarity to the Semitic feminine ending "-at," if derived from a Hurrian word. More recently, in 2011, scholar Miguel Valério, then at the New University of Lisbon provided detailed support in favor of the older reading Hani-Rabbat. The re-reading makes an argument on the basis of frequency, where "gal" not "gal" is far more numerous; the later being the deviation found in six documents, all from the periphery of the Akkadian sphere of influence. It is additionally argued that although they are graphically distinct, there is a high degree of overlap between the two signs, as "gal" denotes "dannum" or ""strong"" opposed to "great", easily being used as synonyms. Both signs also represent correlative readings; alternative readings of "gal" include "rib" and "rip," just like "gal" being read as "rab."

The situation is complicated by there being, according to linguists, three separate dialects of Hurrian, central-western, northern, and eastern.

The Egyptians considered the Euphrates River to form the boundary between Syria and Naharain.

The connection of the name Moses with Mitha (Mithra) and Mittani

The names Moses, Mitha and Mithra were related to the Mitanni who worshipped the god Mitra (Mithra):

Given the powerful rise of the Mitanni around 1550 BC in Syria and northern Iraq, it is clear that the charioteer Mitanni who ruled over the Hyksos (foreign rulers) had left Lower Egypt in those years, and this provided an opportunity for the brothers Kamose and Ahmose in Upper Egypt to drive the Semitic Hyksos subjects of the Mitanni from Lower Egypt back to Canaan. The names Moses, Kamose and Ahmose clearly contain the name of the covenant god Moses (Mitha, Mitra, Mithra).

The lexical connection between Moses, Mithra, Jehovah and Mitanni (Hani Galbat):

mūṣû:

1) an exit, a way out; 2) a departure;

Cf. mūṣā ' u, muṣṣû

Variants: mūṣā ' u, muṣṣû

(akkadian dictionary)

Maetha: wandering and settling. (Avesta)

मूत adj. mUta moved

हन m. hana (hani) slaughter, warrior.

मित्र n. mitra ally, covenant, contract, oath

मिथः adverb mithaH with each other

ni (na): persons (Avesta)

यहु adj. yahu[va] strong

मित adj. mita strong

The name Jehovah Sabaoth (Jehovah the Lord of Hosts) clearly refers to the god Mithra, nicknamed the god of war.

Etymology of the name "Mitanni" (Wikipedia):

Era: New Kingdom

(1550–1069 BC)

The earliest recorded form of the name of this state is Maitanni. This has usually been explained as a derivation with the Hurrian suffix -nni from a stem borrowed from Indo-Aryan, *maita- 'to unite', which is cognate with the Sanskrit verb mith (मिथ्; 'to unite, pair, couple, meet'). The name Maitanni thus meant the 'united kingdom'. Paralleling the change of Proto-Indo-Aryan *máytʰati 'he unites' into Sanskrit méthati (मेथति), with monophthongization of Proto-Indo-Aryan *ay into Sanskrit e, the name Maitanni may have changed into the later form Mitanni, where the stem maita- may have changed to mita-, with monophthongization of ai into i. However, Gernot Wilhelm (1997) and Andrea Trameri (2024) have instead suggested that that Maitani means 'of M(a)itta', the name of "an individual leader (or clan), and not a territory or population".

The name "Ḫani-Rabbat"

The Mitanni kingdom was firstly known as Ḫabingalbat before 1600 BC in Babylonia, during the reign of Ammi-Saduqa, attested as ḫa-bi-in-gal-ba-ti-i, and ḫa-bi-in-ga-al-ba-at, in two texts of the late Old Babylonian period. Egyptians referred to it as Naharin and Mitanni, it was Ḫurri to the Hittites, and Ḫanigalbat or Ḫani-Rabbat to the Assyrians. These names seem to have referred to the same kingdom and were often used interchangeably, according to Michael C. Astour. Hittite annals mention a people called Hurri (Ḫu-ur-ri), located in northeastern Syria. A Hittite fragment, probably from the time of Mursili I, mentions a "King of the Hurri," and the Assyro-Akkadian version of the text renders "Hurri" as Hanigalbat. Tushratta, who styles himself "king of Mitanni" in his Akkadian Amarna letters, refers to his kingdom as Hanigalbat.

The earliest attestation of the term Ḫanigalbat can be read in Akkadian, along with the Hittite version mentioning "the Hurrian enemy," in a copy from the 13th century BC of the "Annals of Ḫattušili I," who possibly reigned after 1630 BC.

The reading of the Assyrian term Ḫanigalbat has a history of multiple renderings. The first portion has been connected to, "𒄩𒉡 Ḫa-nu," "Hanu" or "Hana," first attested in Mari to describe nomadic inhabitants along the southern shore of the northern Euphrates region, near the vicinity of Terqa (capital of the Kingdom of Hana) and the Khabur River. The term developed into more than just a designation for a people group, but also took on a topographic aspect as well. In the Middle Assyrian period, a phrase "𒌷𒆳𒄩𒉡𒀭𒋫" "URUKUR Ḫa-nu AN.TA," "cities of the Upper Hanu" has suggested that there was a distinction between two different Hanu's, likely across each side of the river. This northern side designation spans much of the core territory of Mitanni state.

The two signs that have led to variant readings are "𒃲 gal" and its alternative form "𒆗 gal". The first attempts at decipherment in the late 19th century rendered forms interpreting "gal" meaning "great" in Sumerian, as a logogram for Akkadian "rab" having the same meaning; "Ḫani-Rabbat" denoting "the Great Hani". J. A. Knudtzon, and E. A. Speiser after him, supported instead the reading of "gal" on the basis of its alternative spelling with "gal", which has since become the majority view.

There is still a difficulty to explain the suffix "-bat" if the first sign did not end in "b," or the apparent similarity to the Semitic feminine ending "-at," if derived from a Hurrian word. More recently, in 2011, scholar Miguel Valério, then at the New University of Lisbon provided detailed support in favor of the older reading Hani-Rabbat. The re-reading makes an argument on the basis of frequency, where "gal" not "gal" is far more numerous; the later being the deviation found in six documents, all from the periphery of the Akkadian sphere of influence. It is additionally argued that although they are graphically distinct, there is a high degree of overlap between the two signs, as "gal" denotes "dannum" or ""strong"" opposed to "great", easily being used as synonyms. Both signs also represent correlative readings; alternative readings of "gal" include "rib" and "rip," just like "gal" being read as "rab."

The situation is complicated by there being, according to linguists, three separate dialects of Hurrian, central-western, northern, and eastern.

The Egyptians considered the Euphrates River to form the boundary between Syria and Naharain.

مطابقت کوه اوستایی کَکهیو (محل کلاغ) با کوه چالْ کَلاغ کهگیلویه

کوهی در استان کَهگیلویه و بویراحمد، شهرستان بویراحمد، به بلندی ۳,۵۳۱ متر. در ۱۴کیلومتری شمال شرقی یاسوج در دماغۀ جنوب شرقی دینار و در کوهستان زاگروس قرار دارد. رودخانه‌های ماربر، مهریان و جوب‌خاله از آن سرچشمه می‌گیرند.

خود نام کهگیلویه می تواند از نام همین کوه اوستایی ککهیو (محل کلاغ) گرفته شده باشد.

در این سمت نام کوه اوستایی درئوشیشونت با قله درویش زرد کوه بختیاری همخوانی دارد.

Nerthus namn och plats

Fensalarna (”sumpsalarna”) som enligt Snorre har varit ”mycket förnämligt", har jämförts med gudinnan Nerthus ö. Det är troligt att från dem har menats Lidingö (Lady's/ledarinnans ö, gudinnans ö) och Stockholms skärgård.

Enligt forskarna var Fensalarna (”träskhusen, träskhallarna”) i nordisk mytologi gudinnan Friggs ("den älskades") boning i Asgård. Trots att läget inte verkar vara det mest hemtrevliga kallar Snorre huset för ”mycket förnämligt”. Det skulle kunna tyda på en källkult, men det är mer troligt att namnet går tillbaka till den tid då vattnets makter mottog offer i heliga sjöar. Friggs hem kan jämföras med Urds brunn och Saga i Sökkvabäck eller kulten av Nerthus.

Nerthus betyder jord-underjordens jungfru (ner-tös):

Nerthus på grekiska betyder jord-underjordens gudinna: ner och själva namnet Theia (theia-us) betyder helt enkelt "gudinna". Gudinnan Theia har varit sister på Hyperion (Hyperboreans gud, Appolon). Nordiska motsvarighet till Nerthus har varit Njord (ni-jord, ner-jord). Grekiska namnet Nerthus har kunnat tolkas även på Ner-tös i Norden: Ner är den vanligaste formen, i både formell och informell stil. Ned har ett något formellare stilvärde. Ned är även den vanligaste formen i sammansättningar, som nedlåtande och nedkomst. "Tös" är ett dialektalt ord som främst används i Skåne, Gotland och Västergötland, men som även förekommer i andra svenska dialekter. Det betyder flicka, och används ofta som ett vardagligt ord för unga kvinnor, alltifrån spädbarn till unga vuxna. Det kan också betyda dotter i dialekter.

Nerthus

av Åsa Johansson

Redan 98 e Kr berättar den romerske historieskrivaren Tacitus om en gudinna vid namn Nerthus som dyrkades av de germanska stammar som vid tiden bodde utmed Östersjöns kuster.

Myterna om Nerthus (Terra Mater, jordens moder) berättar hur hon varje år gav sig ut på fruktbarhetsresor. Hon besökte människorna som tillbad henne och skänkte dem lycka.

Under sin resa sades gudinnan färdas i en helgad, övertäck vagn dragen av kor. Den enda som tilläts att vidröra vagnen var den präst som följde henne på resan. Genom att vidröra vagnen sades prästen kunna avgöra om gudinnan fanns i dess inre. På alla platser gudinnan besökte under sin färd hölls det en fest till hennes ära. Detta var en tid då det rådde glädje och fred bland människorna. Då gudinnans resa var över förde man hennes vagn tillbaka till lunden på den ö där hon sades ha sitt hem. Hon lämnades i fred för ett tag, antagligen för att hennes tilltänkta skulle hinna komma till henne. Denne tilltänkte tror man kan ha varit den präst som tidigare följt gudinnan på hennes resa. Gudinnans resa slutar med att hela vagnen körs ner i en avsides belägen sjö. Detta kan antingen ses som en symbol för att befruktning hade skett eller att man genom detta bad återställde jungfrudomen. Själva avtvättningen av vagnen sköttes av slavar vilka efter det att arbetet var utfört uppslukades av sjön, så gjordes också antagligen den präst som följt gudinnan. Detta kan vi se spår av även idag. Det har på flera håll hittats kroppar som mossarna väl bevarat som sägs hänga ihop med tidens gudinnedyrkan. I dessa mossar har man även hittat olika föremål och smycken som visar på Nerthus närvaro och att hon under en mycket lång tid tillbads av många människor. Man har även hittat belägg för att denna typ av kringfärder faktiskt ägde rum i form av vagnar och körattiraljer.

Ur Kasdim (Abraham’s birthplace) is Urartu (Land of the God of War)

Ur Kasdim is Chaldea but wich Chaldea?

Ur-Kasdim is generally identified with the great Sumerian city of Ur in southern Iraq. And yet, a look at the geography in Genesis 11 points to a different location much farther north.

The white Chaldeans of Northern Mesopotamia, the land of the war god Khaldi:

Ur: city

kaṣādum

[Army → War]

revolt, attack,

OA : (D) : to seize hold , to take by force , to take possession (goods or persons) , to capture / confiscate / take prisoner (?) / to carry away as a prisoner (?).

How, then, does one explain the latter part of the expression, namely Kasdim? As noted, the Chaldeans lived in southern Mesopotamia, but they were not native to the land, having migrated there in the early to mid-first millennium B.C.E. Where were they from before that? The most likely answer is northern Mesopotamia. The best evidence comes from the Greek historian Xenophon (431–354 B.C.E.), who mentions the white Chaldeans as a warlike people blocking the way to Armenia (Anabasis 4.3.4), and as neighbors of the Armenians but at war with them (Cyropaedia 3.1.34). Xenophon further mentions the Chaldeans in connection with the Carduchi (that is, the ancient Kurds) (Anabasis 5.5.17). In fact, to this day, the term lives on within the Chaldean Christian community, which inhabits the region.

The synonymy of Khaldi (god of war) with Kasdim suggests that the Chaldeans in this chapter were the white Chaldeans of Urartu (Uru-arzu, land of the God of War)

कलह m. kalaha fight

देव m. deva god

It seems that the Avestan name of Deva Arezura (i.e. the foreign god of war), which is also the name of a mountain on the Roman border, meaning god of war, was the name of Mount Ararat, which must have been the place of Khaldi, the god of war and kingship, the great god of the Urartians:

अरर m. arara war

थ Tha . a mountain

The Avestan name for Urartu and Armenia (Land of the Lion), Arzahi, can be taken to mean the land of the [lion-riding] god of war. The name of the war god Khaldi has been considered to be originally non-Urartu. It can be taken as another name for Tor (the roaring and deadly war god of Scythian, Papai).

The name Abram (the exalted father) itself is synonymous with the Scythian Targitai (Tarigi-tai, the exalted father). Scythians remained in the city of Bet She'an (Scythopolis) in Israel and Israel means God's chosen people (Scythian aryans): I think that the name Israel is derived from the Scythian's Aryans through the Scythian in city Bet She'an (Scythopolis) in Israel. Because the name Jacob (wrestler) to whom Israel is given corresponds to the name Partatua (very strong), a Scythian ruler of the 7th century BC. Abram (exalted father) corresponds to Targitai (exalted father), Isaac corresponds to Ishpakai, and Joseph (Youzarsif) corresponds to the Scythian Madyes who returned from Egypt after collecting tribute from the Egyptian pharaoh Psammetik.

مطابقت شهر ویشپَ اوزاتیش عهد هخامنشی با اسفراین

نام ویشپَ اوزاتیش (پُر بهره) که در کتیبهٔ داریوش در بیستون به عنوان نام شهری در پارت ذکر شده است، با شهر اسفراین (منطقهٔ پُر بهره) مطابقت می کند.

در این حوالی ویشپَ اوزاتیش از سوی دیگر یاد آور تپه گشتاسپان کتب پهلوی است که آتشکدهٔ آذربرزین مهر (معبد اسپاخو) در سمت آن واقع شده بود.

اورکسدیم موطن ابرام/ابراهیم با سرزمین کلدانیان سفید (اورارتو) مطابقت دارد

Urkasdim, the homeland of Abram/Abraham, corresponds to the land of the White Chaldeans (Urartu).

نام کلدانیان سفید خبر گزنفون در سمت اورارتو و اورکسدیم تورات (سرزمین جنگ، موطن اولیهٔ آبرام/تارگیتای سکاها) مربوط به اورارتوییها و خدای جنگ آنان خالدی به نظر می رسد:

Ur: city

kaṣādum

[Army → War]

revolt, attack,

OA : (D) : to seize hold , to take by force , to take possession (goods or persons) , to capture / confiscate / take prisoner (?) / to carry away as a prisoner (?).

ترادف خالدی (خدای جنگ) با کسدیم می رساند که منظور از کلدانیان در این باب کلدانیان سفید سمت اورارتو بوده است:

कलह m. kalaha fight

देव m. deva god

به نظر می رسد نام اوستایی دیو ارزوره (یعنی خدای جنگ بیگانه) که همچنین نام کوهی به مرز روم به شمار آمده به معنی خدای جنگ، نام کوه آرارات بوده باشد که لابد مکان خالدی خدای جنگ و خدای پادشاهی, خدای بزرگ اورارتویی ها به شمار می رفته است:

अरर m. arara war

थ Tha . a mountain.

خود نام اوستایی اورارتو و ارمنستان (سرزمین شیر) یعنی اَرزَهی را میشود به معنی سرزمین خدای [شیر سوار] جنگ گرفت.

نام ایزد جنگ خالدی را در اصل غیر اورارتویی دانسته اند. می توان آن را نام دیگر تور (ایزد غرندهٔ و کشندهٔ جنگ سکاها، پاپای) گرفت.

ایزد خالدی، خدای جنگ و فرمانروای آسمانی در پادشاهی اورارتو (حدود ۳۳۰۰ سال پیش):

خالدی (Ḫaldi / Khaldi) یکی از سه ایزد بزرگ پادشاهی اورارتو (Urartu) یا وان باستان بود. این پادشاهی در سده‌های ۱۳۰۰–۶۰۰ ق.م. در پیرامون دریاچه وان (ارمنستان امروزی) تا دریاچه ارومیه پارس (ایران کنونی) گسترده بود. خالدی، به همراه تیشیبا (Teisheba)، خدای طوفان، و شیوینی (Shivini)، خدای خورشید، از ارکان اصلی دین اورارتویی به شمار می‌رفت. پادشاهان اورارتو در دعاها و نیایش‌های خود، برای پیروزی در جنگ، به ویژه به درگاه خالدی توجه می‌کردند. او در نگاره‌ها، گاه به صورت مردی ریش‌دار، ایستاده بر شیر، با بال یا بدون بال، دیده می‌شود. در دست چپ وی معمولاً پیاله‌ئی آیینی (کاسه قربانی) و در دست راست نیزه یا میوه کاج (نماد باروری و زندگی) نقش شده است.

معبد اصلی او در آردینی (Ardini) یا موصاصیر (Musasir) قرار داشت که موقعیت آن در حدود راوندیز عراق امروزی برآورد می‌شود. معابد خالدی غالباً به زرادخانه‌هایی تشبیه شده‌اند، زیرا درون آن‌ها شمشیر، نیزه، کمان، سپر و دیگر جنگ‌افزارهای آویخته به دیوار به چشم می‌خورده است. به همین سبب برخی پژوهشگران، از جمله پل زیمانسکی (Paul Zimansky)، این نیایشگاه‌ها را «خانه‌های سلاح» می‌خوانند.

زیمانسکی همچنین بر این باور است که خالدی در اصل ایزدی وارداتی (احتمالاً از سنت‌های اکدی) بوده و تا دوره فرمانروایی ایشپوئینی (Ishpuini) به عنوان خدای ملی اورارتو پذیرفته نشده بود. از معبد خالدی در موصاصیر در کتیبهٔ مشهور «کله‌شین» (Keleshin Stele) به زبان اورارتویی-آشوری که در کردستان عراق کشف شده نیز یاد گردیده است.

Meaning of the name Achilles

In encyclopedias, the name Achilles (Akhilles) is a compound of achi (pain and sorrow) and los (people); but this meaning of people's pain is not consistent with his qualities, namely warrior and fast, which were known in ancient Greek culture. However, in Indo-Iranian culture, the word achi is in the form of aji, meaning both of these qualities. Therefore, Achilles means a fast warrior. From this root comes the Greek ago and the Germanic aka, meaning to move and drive:

आजि m. Aji fighting-match

आजि m. Aji running-match

The Achilles and Tortoise paradox, proposed by Zeno of Elea, argues that a faster runner (Achilles) can never overtake a slower runner (tortoise) with a head start, due to the nature of infinite divisibility. While seemingly counterintuitive, the resolution lies in understanding that an infinite series can have a finite sum, and physical motion isn't infinitely divisible. The Setup:

Achilles, a legendary fast runner, races a tortoise that has a head start. Zeno argues that to catch the tortoise, Achilles must first reach the tortoise's starting point. By the time Achilles reaches that point, the tortoise will have moved a small distance ahead. Achilles then needs to reach that new point, and the tortoise will have moved again, and so on, creating an infinite sequence of smaller and smaller distances to cover.

معنی نام آشیلوس

در دایرة المعارفها نام آشیلوس (آچیلوس) را مرکب آشی (درد و اندوه) و لوس (مردم) معنی کرده اند؛ ولی این معنی درد مردم با خصال او یعنی جنگاور و سریع که در فرهنگ یونان باستان بدانها معروف بوده است، همخوانی ندارد. ولی در فرهنگ هندوایرانی واژهٔ آشی به صورت آجی به معنی هر دوی این صفات است. بنابراین آشیلوس به معنی جنگاور سریع بوده است. از این ریشه است آگو یونانی و آکهٔ زبانهای ژرمن به حرکت کردن و راندن:

आजि m. Aji fighting-match

आजि m. Aji running-match

پارادوکس آشیل و لاکپشت

زنون یکی از پیروان مکتب الئای و شاگرد پارمنیدس در طرح پارادوکس شهرت فراوان دارد. زنون برای نفی صیرورت چندین پارادوکس طرح نموده که از آنجمله پارادوکس آشیل مشهور تر است. آشیل یک دوندهٔ افسانه ای یونان باستان است زنون میخواهد این دونده تیز پا را با لاکپشت که بسیار کند حرکت می کند به یک مسابقه دو سرعت فرا بخواند. در این مسابقه آشیل با از خود گذری اجازه میدهد که لاکپشت چند گام جلو تر بایستد حالا مسابقه شروع می شود. زنون میگوید اگر صیرورت و حرکت واقعی باشد آشیل نباید هرگز از لاکپشت پیشی بگیرد حال آنکه آشیل از لاکپشت پیشی میگیرد پس حرکت توهم است. فرض کنید آشیل در نقطه a قرار دارد و لاکپشت در نقطه b، و فاصله بین آن دو 10m است حال اگر آشیل 10m را طی کند لاکپشت 2m را طی خواهد کرد و اگر آشیل 2m را طی کند لاکپشت 2,25m را طی خواهد کرد اگر آشیل 2,25m را طی کند لاکپشت 2,5m را طی خواهد کرد همینطور ادامه می یابد و هرگز آشیل نخواهد توانست از لاکپشت پیشی بگیرد.

معنی نام سرزمینهای سوهی و ارزهی اوستا

کشور سَوَهی در شرق در معنی سرزمین پُر سود مطابق سوغذَ (دارندهٔ مراتع پُر سود) است و کشور غربی ارزَهی در معنی سرزمین خدای جنگ اورارتو (سرزمین ایزد جنگ خالدی) است. در کتب پهلوی گاهی جای سوهی و ارزهی برعکس است. این بدان سبب است که نام سواد کشور عراق به معنی دارای اموال بسیار با نام سَوَهی اوستا مترادف میشده است.

از سوی دیگر سوهی در معنی کشور شرقی، خراسان (سمت بر آمدن نور) و ارزهی در معنی کشور غربی شام (سوریه-لبنان) است:

सव m. sava sun

areza: evening

معنی نام سرزمین شام در زبان عربی به «منطقه چپ» ترجمه می‌شود. این نام از دیدگاه مردم حجاز (غرب عربستان) که خود را رو به طلوع خورشید می‌دیدند، به این منطقه داده شد، چرا که منطقه شام در سمت چپ آنها و یمن در سمت راستشان قرار داشت بر اساس ویکی پدیا. همچنین، برخی معتقدند که این نام به دلیل غروب خورشید در این منطقه (در مقایسه با شرق که خورشید از آنجا طلوع می‌کند) انتخاب شده است.

در واقع، این نام‌گذاری به موقعیت جغرافیایی این منطقه نسبت به عربستان در زمان‌های گذشته اشاره دارد. به عبارت دیگر، «شام» از نظر مردم حجاز، سمتی بود که خورشید در آن غروب می کرد. علاوه بر این، "شام" در زبان فارسی به معنی شب یا هنگام غروب نیز به کار می‌رود و این واژه از نظر ریشه و معنی با نام این سرزمین مرتبط است.

منشأ سکایی نام اسرائیل (برگزیدهٔ خدا)

نام اسرائیل از عنوان آریایی اشراف سکایی از طریق سکاهای شهر بیت‌شئان (اسکیتوپول) در اسرائیل گرفته شده است. زیرا نام یعقوب (کشتی‌گیر) که به او لقب اسرائیل داده شده است با نام پارتاتوا (بسیار قوی)، حاکم سکایی قرن هفتم پیش از میلاد، مطابقت دارد. ابرام (پدر والا) با تارگیتای (پدر والا) در نزد سکاها، اسحاق با ایشپاکای سکایی و یوسف (یوزارسیف) با مادیای سکایی (افراسیاب) مطابقت دارد که پس از گرفتن خراج از فرعون مصر، پسامتیک، از مصر به پارسوا (جنوب دریاچهٔ ارومیه) بازگشت و سرانجام در معبد-غار زیر زمینی اش در آن حوالی توسط کیاخسار (کیخسرو) پدر آستیاگ (ضحّاک) گرفتار و اعدام شد. یوسف (یوزارسیف) هم گرفتار غار و پیش بینی کنندهٔ اعدام و صاحب اموال از مصر است.

ولی حال گردش روزگار بر عکس عمل کرده و این بار اولاد یوسف است که ضحّاک ایران را گرفتار غار کرده و ایران را به تنگنا انداخته است.

Israel means God's chosen people:

Išaru (1) [SI.SÁ : ] (išeru , eš(e)ru : eš(a)ru ; : mišaru (?))

[Moral life → Quality]

straight , correct , normal , just , righteous 1) (clay, wool ...) straight , correct , normal , adequate , proper 2) (ways, deity, sceptre , word ...) : right , just , righteous 3) (man) : fair , handsome , good-looking 4) (bowels) : in order 5) (feminine) : [išartu] : a music interval sounded by lyre-strings 2+6)

Cf. išariš *, ešēru, See also : išaru (2), išartu, išariš, išarūtu, išertu, mišaru

Comparison with other Semitic languages: Hebrew : iašar "straight"

(Akkadian Dictionary)

Chosen people, the Jewish people, as expressed in the idea that they have been chosen by God as his special people. The term implies that the Jewish people have been chosen by God to worship only him and to fulfill the mission of proclaiming his truth among all the nations of the world. This idea is a recurring theme in Jewish liturgy and is expressed in many passages of Scripture, as for example: “For you are a people holy to the Lord your God, and the Lord has chosen you to be a people of his own possession, out of all the nations that are on the face of the earth” (Deut. 14:2). The term chosen people is a free translation of the biblical terms ʿam segullah (“treasure people”) and ʿam nahallah (“heritage people”).

("Chosen People: Judaism". Britannica)

The term "Israel" is often associated with the concept of God's chosen people, particularly within Jewish tradition. This idea stems from the belief that the Israelites were chosen by God to be in a special covenant relationship with Him. This concept is rooted in the Hebrew Bible, which describes God's interactions with the nation of Israel and their unique status. While the term "chosen people" is widely used, its meaning and implications are complex and interpreted differently within various religious and philosophical contexts.

Biblical Basis:

The Hebrew Bible, particularly the Book of Deuteronomy, uses the term "chosen" in reference to Israel, indicating a special selection by God. For example, Deuteronomy 7:6 states, "For you are a people holy to the Lord your God. The Lord your God has chosen you out of all the peoples on the face of the earth to be his people, his treasured possession.". Jewish Tradition:

In Judaism, the concept of "chosenness" is central to Jewish identity and belief. It signifies a covenant relationship with God and a special role in fulfilling God's purposes in the world.

Diverse Interpretations:

While the idea of chosenness is prominent in Jewish thought, it is not universally accepted or interpreted in the same way. Some interpretations emphasize a specific mission for the Jewish people, such as being a "light to the nations". Others see it as a broader concept of God's love and اختيار (choosing) applied to individuals within the Jewish community and beyond. Christian Perspectives:

Some Christian denominations also adopt the concept of "chosen people," often linking it to the church or believers in Jesus Christ. They may see the promises made to Israel as being fulfilled through the Christian faith.

Beyond Religion:

The concept of chosenness has also been explored by anthropologists and sociologists, who analyze it as a form of ethnocentrism or a way of establishing group identity and purpose.

(AI)

I think that the name Israel is derived from the Scythian's Aryans through the Scythian in city Beth-shean (Scythopol) in Israel. Because the name Jacob (wrestler) to whom Israel is given corresponds to the name Partatua (very strong), a Scythian ruler of the 7th century BC. Abram (exalted father) corresponds to Targitai (exalted father), Isaac corresponds to Ishpakai, and Joseph (Youzarsif) corresponds to the Scythian Medes who returned from Egypt after collecting tribute from the Egyptian pharaoh Psammetik.

Main sources:

1- AI

2- Bible.

4- History of Media, compiled by Diakonov.

5- Dictionary of Avestan words, compiled by Ehsan Bahrami.

6- Akkadian Dictionary.

7- Britannica.

Israel means God's chosen people

Išaru (1) [SI.SÁ : ] (išeru , eš(e)ru : eš(a)ru ; : mišaru (?))

[Moral life → Quality]

straight , correct , normal , just , righteous 1) (clay, wool ...) straight , correct , normal , adequate , proper 2) (ways, deity, sceptre , word ...) : right , just , righteous 3) (man) : fair , handsome , good-looking 4) (bowels) : in order 5) (feminine) : [išartu] : a music interval sounded by lyre-strings 2+6)

Cf. išariš *, ešēru

See also : išaru (2), išartu, išariš, išarūtu, išertu, mišaru

Comparison with other Semitic languages:

Hebrew : iašar "straight"

(Akkadian Dictionary)

Chosen people, the Jewish people, as expressed in the idea that they have been chosen by God as his special people. The term implies that the Jewish people have been chosen by God to worship only him and to fulfill the mission of proclaiming his truth among all the nations of the world. This idea is a recurring theme in Jewish liturgy and is expressed in many passages of Scripture, as for example: “For you are a people holy to the Lord your God, and the Lord has chosen you to be a people of his own possession, out of all the nations that are on the face of the earth” (Deut. 14:2). The term chosen people is a free translation of the biblical terms ʿam segullah (“treasure people”) and ʿam nahallah (“heritage people”).

("Chosen People: Judaism". Britannica)

The term "Israel" is often associated with the concept of God's chosen people, particularly within Jewish tradition. This idea stems from the belief that the Israelites were chosen by God to be in a special covenant relationship with Him. This concept is rooted in the Hebrew Bible, which describes God's interactions with the nation of Israel and their unique status. While the term "chosen people" is widely used, its meaning and implications are complex and interpreted differently within various religious and philosophical contexts.

Biblical Basis:

The Hebrew Bible, particularly the Book of Deuteronomy, uses the term "chosen" in reference to Israel, indicating a special selection by God. For example, Deuteronomy 7:6 states, "For you are a people holy to the Lord your God. The Lord your God has chosen you out of all the peoples on the face of the earth to be his people, his treasured possession.". Jewish Tradition:

In Judaism, the concept of "chosenness" is central to Jewish identity and belief. It signifies a covenant relationship with God and a special role in fulfilling God's purposes in the world.

Diverse Interpretations:

While the idea of chosenness is prominent in Jewish thought, it is not universally accepted or interpreted in the same way. Some interpretations emphasize a specific mission for the Jewish people, such as being a "light to the nations". Others see it as a broader concept of God's love and اختيار (choosing) applied to individuals within the Jewish community and beyond. Christian Perspectives:

Some Christian denominations also adopt the concept of "chosen people," often linking it to the church or believers in Jesus Christ. They may see the promises made to Israel as being fulfilled through the Christian faith.

Beyond Religion:

The concept of chosenness has also been explored by anthropologists and sociologists, who analyze it as a form of ethnocentrism or a way of establishing group identity and purpose.

(AI)

I think that the name Israel is derived from the Scythian's Aryans through the Scythian in city Beth-shean (Scythopol) in Israel. Because the name Jacob (wrestler) to whom Israel is given corresponds to the name Partatua (very strong), a Scythian ruler of the 7th century BC. Abram (exalted father) corresponds to Targitai (exalted father), Isaac corresponds to Ishpakai, and Joseph (Youzarsif) corresponds to the Scythian Medes who returned from Egypt after collecting tribute from the Egyptian pharaoh Psammetik.

نظری به نام برخی کوههای اوستایی جنوب غرب ایران

چهار کوه ویذوَن (شکسته) با کوه شکستهٔ سه گانهٔ استان فارس همخوانی دارد. دو کوه همنکن (زوج کوه) با کوه دو برادران قم قابل قیاس است. مَزیشونت (کبیر) با کبیرکوه استان ایلام مطابقت می نماید. هشت کوه وَشن با قلل بیژن نام فراوان کوه دنا در کهگیلویه و بویراحمد مطابق است.

ظاهراً نام کوههای اوستایی توذَسَکَ، سائیریونت، سیچی دَوَ و انترکنگهه با کوههای تاسک فارس، زردکوه بختیاری یا شیرکوه یزد، اشترانکوه لرستان و کوه قارون فارس همخوانی دارند.

آیا ابی ملک از سلسلهٔ داوران تورات منشأ نام ابرام/ابراهیم اسطوره ای است؟

١- هر دو پادشاه یهود هستند.

٢- نامهای ابی ملک (پادشاه پدر، پدر پادشاه) و ابراهیم (پدر امتهای فراوان) مرتبط می نمایند.

٣- هر دو قربانی کنندهٔ شاهزادگان سلطنتی خانوادهٔ خویش هستند: ابراهیم قربانی کنندهٔ فرزند، اسحاق یا اسماعیل به شمار می رود و ابی ملک هفتاد تن اولاد سلطنتی را قربانی می نماید:

مطابق تورات ابیملک پسر جدعون از زن متعه‌اش بود؛ که پس از مرگ پدرش در عفرا، هفتاد نفر از برادران خود را روی سنگی که پدرش برای یهوه ساخته بود، ذبح کرد.

۴- نام ابیملک (پدر پادشاه یا پادشاه پدر) هم در بین عبرانیان و هم در بین مصریان و فلسطینیان رواج داشته است. بعداً از ترکیب این نام با تارگیتای اسکیتان شهر بیت شئان اسرائیل (اسکیتوپول) به معنی پدر عالی (ابرام) نام ابراهیم (پدر امتهای فراوان) را ساخته اند. چون پسر و نوادگان ابراهیم پسر تارح (بزکوهی=سکا) یعنی اسحاق (ایشاک، صاحب اسبان، فرَاسپَ) و یعقوب (کشتی گیر) و عیسو (پشمالو) مطابق ایشپاکای و پارتاتوا (بسیار نیرومند) و توگدامه (مخلوق گاو توانا) فرمانروایان اسکیتی و کیمری معروف عهد باستان هستند.

حدّاقلّ سه تن فرمانروای بزرگ عهد هخامنشیان نیز در اساطیر به نام ابراهیم (پدر امتهای فراوان) خوانده شده اند: ابراهیم سفر کرده به مصر که زنش را خواهر خواند (کمبوجیه که با خواهر- همسرش آتوسا به مصر رفت). ابراهیم خلیل الله (ابراهیم ادهم بلخی، گائوماته بردیه/بودا/زرتشت). ابراهیم بت شکن (خشیارشا که مجسمهٔ مردوک بابلیان را ذوب کرد).

رَئوذیتَ نام اوستایی کوه هزار کرمان

نام کوه هزار کرمان را به معنی محل گیاهان فراوان گرفته اند. بر این اساس نام کوه اوستایی رئوذیتَ (محل گیاهان فراوان) که در زامیاد یشت یاد شده متعلق به این کوه بزرگ منطقهٔ کرمان به نظر می رسد.

اِرِخشَ (آرش) و بهمن نامهای خشایارشا در روایات ملی ایران

ریشهٔ واژهٔ اِرِخشَ اوستایی (آرَش):

اِرِخشَ اوستایی (آرش) در معنی کمانگیر می تواند چنین مأخذی به معنی کمان [گیر] در سنسکریت داشته باشد:

वृक्ष m. vRksha staff of a bow

جزء شَ در پایان می تواند به معنی ایش (صاحب) گرفته شده باشد و در این صورت این واژه به ارک-اوس (کمان) و ارکر-یوس (کمانگیر) در لاتین پیوند می خورد.

مطابقت آرش (اِرِخشَ) و بهمن با خشایارشا:

خشایارشا (خشیه- اَرشَ، پادشاه درستکار مترادف وهمن /بهمن) نیز که او یا سپاهیان او در آتن از تپه آرِس (ائیریوخشوثَ) به ارگ آتن (خوانونت) تیر آتشین انداختند، همخوانی دارد: نام کوه رویان که در منابع یونانی و رومی به نام چوآتراس (پاراچوآتراس، محل تیراندازی) در روایات حماسی محل تیراندازی آرش کمانگیر یاد شده باعث شده که محل در گیری ایرانیان و تورانیان در این ناحیه گمان گردد و بی شک روایت تیر اندازی با تیرهای آتشین سپاهیان خشیارشا از آریوپاگوس (تپه آرِس، یاد آور ائیریوخشوثَ اوستا) به ارگ آتن مآخذ اصلی دیگر اسطورۀ آرش کمانگیر است. نام ائیریوخشوثَ اوستایی (محل روان کردن تیر آتشین آریائیان) از ترجمه به ایرانی آریوپاگوس (محل ذوب و پختن آریائیها یا تپهٔ آریائیها) پدید آمده و منظور از تپهٔ خوانونت اوستا (دارای شکوه و درخشندگی) هم در اصل ارگ آتن بوده است که خشایارشا به آتش کشید.

در مورد بهمن اسفندیار هم روایات ملی بیانگر آن هستند که او لشکرکشی عظیم و خونباری برای انتقام از یک شکست تلخ پدرش اسفندیار (داریوش) به سمت سرزمین پهلوانان (هراکلس، رستم) انجام داده است و در شجره نامهٔ نوذریان نیز نام بهمن (نیک منش) به جای نام خشایارشا (پادشاه نیک کردار) است. نام کهن سیستان یعنی درنگیانا (سرزمین دریا) با صفت ویژهٔ کشور دریایی یونان مشتبه شده است:

هخامنشیان همان نوذریان اوستا و شاهنامه هستند:

١– فریدون (دوست منش) به جای هخامنش (یعنی دوست منش، کوروش اول و سوم خبر هرودوت).

٢- منوچهر (از تبار منوش/هخامنش) به جای چیش پیش (چیش پیش دوم خبر هرودوت).

۴- توس نودری (کوروش دوم خبر هرودوت، به قول گزنفون داماد و خواهر زادهٔ کیاخسار/کیخسرو).

۵- گستهم نوذری (آریارمنهٔ هخامنشی).

۶- ویشتاسپ نوذری (ویشتاسپ هخامنشی).

٧– سپنتداته (اسفندیار، هم به جای داریوش اول پسر ویشتاسپ هخامنشی هم به جای سپنتداته گائوماته برادر مگابرن ویشتاسپ مادی پسر خوانده/برادر خواندهٔ کوروش است).

٨– وهومن سپنتداتان (بهمن پسر اسفندیار، خشایارشا).

٩- ارتخشتر وهومن (اردشیر پسر بهمن، اردشیر دراز دست).

١٠- داراب (داریوش دوم).

١١- دارای دارایان (داریوش سوم).

مطابقت لکها با کوتیان

یک اشاره ای در اوستا به صورت بیوراسب (دارندهٔ صد هزار اسب) به صورت لقب اژی دهاک منطقهٔ کویرینت (کرینتاش، به قول استاد پورداود کرند) است که با نام لک مرتبط می نماید:

نظر به اینکه بیور (صد هزار، لک) بالاترین رقم به شمار می رفته است، لذا لکها می توانند اعقاب کوتیان (مردم کثیر) باشند:

लक्ष n laksha one lakh [100 000]

कूट n. kUTa multitude

कोटि f. koTi end or top of anything

مطابقت نامهای هوگوَ و جاماسب اوستا با گئوبروه و پرکساسپَ تاریخی

در اوستا فرشوشتر (دارندۀ شتران سالم) و برادرش جاماسب (رفت و آمد کننده با اسب) از خاندان توانگر هوگوَها (دارندۀ گلۀ خوب) به شمار رفته و نامشان با نام متحدین شان نوذریان دارای اسبان تند رو (هخامنشیان) همراه گردیده است. نامهای جاماسب (رفت و آمد کننده با اسب) و هوگَوَ (دارندۀ گلۀ خوب) یاد آور نام گئوبروه (صاحب گاوان) نیزه دار و رفیق داریوش و ایل حکومتی پارس، پاسارگادیان (دارندۀ گله های عالی) هستند. نام پرکساسپَ (پرورش دهندۀ اسبان) نیز که در واقعه گائوماتای مغ از وی یاد شده است، با نام جاماسب مرتبط می نماید.

مطابقت بیدرفش جادوی روایات ملی با ویدرنه

نظر به ترادف این دو نام در معنی دانا، بیدرفش جادوی کشندهٔ زریر همان ویدرنهٔ شرکت کننده در کشتن گائوماته بردیه (زریادر) است:

vid-arna: intellektuell

विद्रव m. vidrava intellect

ईश adj. isha owning

در بارهُ کودتای داریوش و شش تن همراهش، قطعه‌ای از نوشتهُ «پارسیان» آشیل، می‌گوید: «مارد (سمردیس، گائوماته بردیه) پنج سال حکومت می کرد، این ننگی برای وطن، برای سلطنت کهن آن بود، اما آرتافرن دلاور (ویندافرنه)، او و همدستانش را در آرامش به نیرنگ کشت، در بارهُ ویدرنه (بیدرفش) گفتنی است به نظر می رسد حکومت طولانی او و اخلافش در آذربایجان و ارمنستان موجب معروفیت وی در روایات ملی گردیده است.

نامهای گیلگامش (بیلگامش) و رستم را می توان مترادف شمرد

The names Gilgamesh (Bilgamesh) and Rostam can be considered synonymous

چون صورت اصلی نام گیلگامش یعنی بیلگامش را می توان در سنسکریت به معنی پهلوان گردنده و روان یا پهلوان با شکوه گرفت. صورت اصلی نام رستم یعنی رو-ستهم نیز به همین معانی است. این نشانگر آن است که حماسهٔ گیلگامش از ایران به بین النهرین رفته است. در آثار باستانی مکشوفه در جیرفت (آرتته) پهلوان باستانی فلات ایران نقش بسته است:

बल n. m. bala strength, force

Ghaṃṣh (घंष्).—1 Ā. (ghaṃṣhate)

1) To shed or diffuse lustre.

2) To flow, stream.

بیلگامش در سومری معنی خویشاوند/نیای قهرمان را می دهد ولی در اسطورهٔ گیلگامش روی این معنی آن تأکید نشده است.

خود هیئت گیلگامش نیز به صورت قیل کمش در زبان سامی عربی به معنی پادشاه تیز رو و گردنده است. بی جهت نیست که وی شاهی توصیف شده است که به کرانه های عالم رسیده و همه چیز را دیده است و عنوان قرآنی ذوالقرنین (دارای قرینهٔ [انکیدو]) که گفته شده به مشارق و مغارب عالم رسید، در اصل لقب وی است:

قیل. [ق َی ْ ی ِ] (ع ص، اِ) پادشاه یا کمتر از پادشاه کلان. (منتهی الارب).

کمیش. [ک َ] (ع ص) مرد تیزرو و سبک و کافی. (منتهی الارب) (آنندراج) (ناظم الاطباء). مرد تیزرو. (از اقرب الموارد).

اسطورهٔ رستم کشندهٔ دیو سفید در هفتخوان مازندران یاد آور کشته شدن خومبابای دارای هفت نیروی درخشان توسط گیلگامش و انکیدو است.

نام رستم از سوی دیگر در معنی کشندهٔ ستمگران با گرشاسب (کرساسپ، سرکوب کنندهٔ ستمگران) و ایندره (کشندهٔ دشمن) و بهرام (ورَثرغنه، کشندهٔ دشمن) همخوانی دارد. لذا به نظر می رسد نام رستم در نقطه تقاطع دو معنی پهلوان گردنده (گیلگامش) و کشندهٔ ستمگران (ایندره) پیدا شده است.

مطابقت اولاد هفتخوان رستم شاهنامه با انکیدو:

از آنجاییکه دیو سفید هفتخوان شاهنامه با خومبابا دارندۀ هفت نیروی درخشان همخوانی دارد، نام اولاد که آن را به صورت ائوروداته (آفریدۀ ائورو، اهورا) باز سازی کرده اند، با انکیدو (آفریدۀ انکی ایزد دانایی) که در اساطیر آفریدۀ الهه آرورو به شمار رفته، همخوانی دارد.

گیلگامش، انکیدو را مغلوب و مطیع خود می کند، چنانکه رستم اولاد را مطیع خود و فرمانروای مازندران می کند.

اولاد. (اِخ) بر وزن پولاد به قول شاهنامه نام پسر گاندی [غندی] پهلوان تورانی فرماندار قطعه ای از مازندران (به حدس یوستی آلمانی از کلمه ٔ وردات به معنی پیش بردن یا ادعا آمده است). (فرهنگ لغات شاهنامه). نام راه دار مازندران. (انجمن آرا) (آنندراج). نام دیوی از مازندران. (ناظم الاطباء) (غیاث اللغات) (برهان). نام دیوی که رستم براه هفتخوانش بسته بود و او رستم را رهبری کرد و به جاییکه کیکاوس بسته بود برد و مقام دیو سفید بنمود و بعد کشته شدن دیو سفید و پادشاه مازندران، رستم او را پادشاهی مازندران داد. (شرفنامه ٔ منیری) (مؤید الفضلاء):

بدان مرز اولاد بد پهلوان

یکی نامدار دلیر و جوان.

فردوسی.

گرفت او کمرگاه دیو سفید

چو ارژنگ و غندی واولاد و بید.

فردوسی.

همی گشت اولاد در مرغزار

ابا نامداران ز بهر شکار.

فردوسی.

رستم لقب پهلوانان دشمن شکن:

رستم ها (پهلوانان دشمن شکن و لشکرکِش) در تاریخ ایران زیاد بوده اند که همگی تحت این نام در شاهنامه یکی گرفته شده اند. رستم سمنگان (تور/هراکلس سکایی، گم کنندۀ اسب، یادگار نهندۀ ابزار پهلوانی برای فرزند آتی)، رستم کشندۀ دیو سفید در جنگل مازندران (گیلگامش کشندۀ خومبابا در جنگل سدر)، رستم هفتخوان رستم (آترادات پیشوای مردان شکست دهندۀ آشوریان در زیر حصار شهر آمُل و آزاد کنندۀ خشتریتی= کیکاوس)، رستم کشندۀ اسفندیار (داریوش ترور کنندۀ سپنتداته گائوماته)، رستم سیستانی دستگیر کنندۀ کرسیوز (سورنای سیستانی کشندۀ کراسوس)، رستم کشندۀ اشکبوس و کاموس کشانی (بلاش، وُل-خشیه= پُر نیرو، ولخش سوم اشکانی شکست دهندۀ کوجولا کدفیسوس کوشانی)، رستم چاه شغاد (پیروز ساسانی) و رستم کشندۀ سهراب (شاپور سردار قباد ساسانی، مغلوب کنندۀ سوخرا در میدان کشتی). در کتابهای پهلوی و اوستا تنها رستم هفت‌خوان مازندران به نامهای رستم و گرشاسب آمده است و بقیه رستم ها از طریق روایات شفاهی به شاهنامه رسیده و در زیر خیمۀ نام رستم با هم مشتبه و یکی شده اند. در کتاب پهلوی یادگار زریران، رستم نام عام است به معنی دلیر و پهلوان.

منابع عمده:

١- فرهنگ لغات سومری، آنلاین.

٢- بین النهرین باستان، تألیف ژرژ رو، ترجمهٔ عبدالرضا هوشنگ مهدوی.

٣- فرهنگ لغات سنسکریت، آنلاین.

۴- فرهنگ واژه های اوستا، تألیف احسان بهرامی.

۵- لغت نامهٔ دهخدا.

۶- فرهنگ نامهای شاهنامه. تألیف منصور رستگار فسایی.

٧- ایران در عهد باستان. تألیف محمد جواد مشکور.

مطابقت بت مناف با مناو مصری و اوروتالت (دیونیسوس)/اساف با اسماعیل (اشمون فینیقیها)

مناف در معنی برافرازنده با ایزد مصری مناو ایزد شهوت و صحرای غربی (عربستان) همخوانی دارد. مناف بتی بود در مکه که در عربستان پیش از اسلام موسوم به دوره جاهلیت پرستیده می شد. زنان به زیارت این بت می رفتند، اما در هنگام عادت ماهانه اجازه نداشتند به آن نزدیک شوند. و هرودوت نام خدای مهم اعراب باستان را اوروتالت (ایزد شراب) آورده و او را با دیونیسوس (خدای جوان یا پسر خدا) خدای شراب یکی دانسته است که این خود با آدونیس (اشمون، اسماعیل) وجه اشتراک داشته و با آن یکی ميشده است. بر آین اساس اوروتالت/دیونیسوس معادل اسماعیل (اشمون، ایزد درد و دارو، بت اساف اعراب) خواهد بود.