معنی هلتامتی، عیلام و کیسیا

هرودوت و استرابون عیلامیان را تحت نام ایرانی کیسیان معرفی نموده اند که از ریشه اوستایی کئیتی به معنی خرسند کننده و مهربان است که در آن حرف "ت" اوستایی به "س" تبدیل شده است؛ نظیر تبدیل گاتو به گاس (گاه). این به وضوح مطابق نام عیلامی هلتامتی (سرزمین خدای بخشنده و مهربان) در گزارش والتر هینتز و نام اکدی عیلام (سرزمین منسوب به خدا) است. مطابق فرهنگ اساطیر شرق باستان تألیف گوندولین لیک، ئیل خدا در باورهای کهن سامی ملقب به بخشنده و مهربان بوده است. بر این اساس نام اوستایی خوزستان یعنی وَرِنه (زادگاه فریدون/کوروش) را هم می توان به معنی سرزمین خوشنودی و خرسندی و بر گزیده گرفت و نام مردم بختیاری یادگار آن دانست. در وندیداد آفت سرزمین ورنه، دشتان غیر طبیعی آن شمرده شده است که لابد اشاره عکس العملی به غسل تعمید مردم آرامی جنوب غربی خوزستان در عهد اشکانی است.

نظر به اینکه نام سرزمین مازنها (مازندرانیها) به شکل مَئِذَنه به اوستایی به معنی محل لذت و خوشی است لذا نام شمال مرکزی ایران یعنی "مازندران و گیلان" (که به نوبه خود با نینوا و آشور معادل گرفته شده اند) در داشتن عنوان ورنه (سرزمین خوشی) با خوزستان مشترک بوده اند که با اختصاص مازن به مازندران، ورنه هم به گیلان اختصاص داده شده است.

خدای عیلام عنوان شیموت ملقب منادی قدرتمند خدایان بوده که برایش گاونر قربانی می کردند. این ویژگی های وی، او را قابل قیاس با ایزد مهر می گرداند. خود نام کیسیا را میشود به صورت کِی-شیا در زبانهای قدیم ایرانی به معنی سرزمین سرور گرفت. خود نام پهلوی خوجستان (خوزستان) مترادف با هالتامتی به معنی سرزمین خواجه (خود زنده= خدا) و سرور است.