شهر مراغه به عنوان ماتوستانا (محل کتابخانه)

نام شهر مراغه در جغرافیای بطلمیوسی که بر روی نقشه های کهن دیده میشود، ماتوستانا یعنی محل کتابخانه است. یعنی اینجا در عهد اشکانی شهر محل نگهداری کتب اوستایی و پهلوی مغان بوده است. چنانکه حتی در قرن سوم هجری نیز بدین شهرت اشتهار داشته است و مورخین و تقویم نویسان معروفی چون حسن بن علی همدانی و موسی بن عیسی الکسروی از کتابهای اوستایی و پهلوی آنجا بهره می گرفته اند. مطابق کتاب پهلوی دینکرد محل نگهداری اوستای عهد اشکانی و ساسانی قصبه ای به نام "شی چی کان" (محل قضاوتگاه) در آذربایجان در سمت کوه سهند بوده است که مطابق روستای چیکان (قضاوتگاه) حالیه در جوار جنوب شرقی شهر مراغه و زادگاه نگارنده است. چه نگارنده به عنوان شاگرد کلاس ششم ابتدایی شاهد بودم در سال 1348 از زیر بنای جدید مسجد این روستا دو مُهر بررگ اوستایی و پهلوی بیرون آورده شد که بر قاعده های آنها حروف اوستایی از جمله حروف "اَ" و "ش" اوستایی حک شده بود. چند روز بعد بنّای مسجد آن را با ملات به پی مسجد افکند. این دو مهر اوستایی نشانگر این بودند که مسجد و غارهای زیر آن جای نگهداری اوستای کهن در عهد اشکانی و ساسانی بوده اند.