ترجمه دو بیت پهلوی مرصاد العباد

Helen Petrosian

در کتاب مرصاد العباد / نجم الدین رازی / فصل چهارم / داستان آفرینش آدم ؛ سروده ای آمده :

کرته و اکیری ای روسام اوسر / انند مویم که کیر و لام اوسر

ارتم اج ور برانی ور ببسرم/ میان اهنامه داران خام اوسر

این سروده به چه زبانی است؟

Mostafa Ekhtesasi

شاید کمکتان کند. اطلاعی بیش از این ندارم. کرته و اگیری...این دو بیتی از قدیم‌ترین نمونه‌های بازمانده از زبان فهلوی شمال‌ غرب ایران (قلمرو ماد قدیم) است که در جنگهای متعدد به صورتهای گونه‌گون ضبط شده، و مورد توجه و بررسی محققان قرار گرفته، و زبان آن را با تعبیرات مختلف: آذری، رازی، شهری، لری و غیره شناسانده‌اند. اهمیّت وجود این دو بیتی در این کتاب و منابع مختلف‌ دیگر، از دلایل و قرائن وحدت لهجه‌های ایرانی مختلف شمال غرب ایران است که تا قرن‌ یازدهم در ایران رواج داشته و اینک نیز هنوز بقایای آن در گوشه و کنار دیده می‌شود. «رک: زبان کهن آذربایجان، از محمد امین ریاحی، ناموارهء افشار، جلد چهارم (ص 0191-2491).

معنی برخی تعبیرات دو بیتی نامفهوم، و مستلزم دسترسی به نسخ بیشتر و مقایسه‌ با نمونه‌های دیگر فهلوی است. آنچه می‌توان حدس زد این است:«اگر تو سایه از سر من‌ واگیری، آنقدر مویه می‌کنم که...از سرم. اگر تو مرا از بر خود برانی، خاک بر سرم می‌شود».

Javad Mofrad

با توجه به آکار کُردی (اخلاق و کردار) و والام (والم=کوی و برزن) و اهنام (بدنام) یک اصلاحیه ای که به نظرم رسید از این قرار است:

«اگر تو کردار و اخلاق ات را از سر من‌ واگیری، آنقدر مویه می‌کنم که محله بر سرم میشود. اگر تو مرا از بر خود برانی، در میان بدنامان خاک بر سر میشوم».