معنی محتمل شهر آمُل و مازندران

نظر به برخی اسامی جغرافیایی ماد در عهد مادها که دارای حرف "ل" هستند نظیر سیلخازی (تپه سیلک کاشان) معلوم میگردد که نزد مادها/لولوبیان نظیر آریائیان هندی استعمال حرف "ل" بر خلاف سنت پارسیان هخامنشی و مغان رایج بوده است. بر این پایه نام شهر آمُل مازندران را همانطور که فردوسی در توصیف مازندران آورده می توان به معنی شهر عالی و بهشتی و محل خوشی گرفت:

अमूल्य amUlya adj. excellent

لذا نامهای دژ بهمن و مازندران را هم در این رابطه می توان "خانه نیک و عالی" و محل دارندگان خوشی "مئذن-داران" معنی نمود.

پیراشک محقق چک معتقد است که طبق یک کتیبه آشوری مربوط به آغاز حکومت آشوربانیپال، شانابوشو رئیس رئیسان آشوری برای مذاکرات صلح و تسلیم خشثریتی به شهر آمول (آمُل) فرستاده شد. دیاکونوف در آمُل بودن شهر آمول و خشثریتی بودن طرف مذاکره تردید دارد ولی معتقد است که قیام خشثریتی با موفقیت روبرو شد و آشوریان در انقیاد ماد شکست خوردند. این جانب معتقد هستم هفت خوان رستم/گرشاسب کنار دریای فراخکرت مازندران اشاره به همین نخستین پیروزی بزرگ مادها و آماردان به رهبری خشثریتی (کیکاوس) و آترادات پیشوای آماردان و کاسپیان دارد. خشثریتی محل فرمانروایی اصلی اش کارکاشی (کاشان) بوده است که در ناحیه پارتوکا (سرزمین کنار چشمه زاران) واقع بود و از مقابل اسرحدون به شهر آمُل مازندران گریخته بود. در واقع کاووس (پادشاه سرزمین چشمه) و رستم/گرشاسپ (پهلوان برافکنده ستمگران) القاب خشثریتی و آترادات پیشوای آماردان بوده است و کاسپیانه (محل گرامی دارندگان سگ) همان سگیستان عهد مادها (کیانیان) بوده است که مطابق کتب پهلوی سریت پدر گرشاسب در جنگلهای آن توسط سگان وحشی (ببران) دریده شد. کتسیاس به سهو حماسه آترادات پیشوای آماردان/مردان را با حماسه آبرادات فرمانروای شوش و متحد کوروش در خبر گزنفون در هم آمیخته است.