معنی دالکی و اقلید و سجاس

مطابقت دالکی با اخشین باستانی

نظر به نام قدیمی رود دالکی یعنی اَخشین (آو-خشی-ین، منسوب به آب نیرومند) و اینکه اخشین در معجم البلدان نام شهری در سمت فارس ذکر شده است، معلوم می‌گردد شهر اخشین همین شهرک دالکی کنونی بوده است. بر این اساس نام شهرک دالکی ترکیب دال (درو اوستایی، خارا و سترگ و نیرومند) و کی (چشمه زار و رودخانه) بوده است. در مجموع یعنی شهر دارای آب نیرومند.

مطابقت اقلید با آذرگارتا

پاره ای باستان شناسان گفته اند شهر اقلید همان آذرگارتا (تختگاه آتش مقدس) است که مرکز تربیت اسبان جنگی کورش به شمار می آمده است. مسلم به نظر می رسد خود نام اقلید از تلخیص و تغییر و تبدیل خود آذرگارتا عاید شده است. حرف ر ساکن اول علی القاعده افتاده و حرف ذ در حرف گ ادغام شده و حرف ر دوم و ت تبدیل به ل و د گردیده اند و آذرگارتا مبدل به اَگلید (اقلید) شده است.

حمدالله مستوفی در نزهة القلوب به همراه اقلید از شهر سرمق به عنوان محل زرد آلوی صادراتی به غایت نیکو شیرین یاد کرده که بر این اساس نام آنجا بر گرفته از سورَ-میوَگ (دارای میوهٔ شیرین) بوده است.

معنی شهر و کوه سجاس بین زنجان و تکاب

نظر به اینکه کوه سجاس محل با شکوه مدفن مغولان در سمت تخت سلیمان بوده است، لذا به نام سجاس می توان ترکیبی از سَهه (با شکوه) و گاس (جا) قائل شد. حمدالله مستوفی در آن سمت از مناطق جرود و انجرود نام برده است که می توان به معنی دارای رود گرم (یا تلخ) و دارای رود باریک گرفت.