معنی نام قصبۀ تسوج و قبیلۀ ارانی تساودیاتسی

ابن حوقل نام تسوج را به معنی ناحیه آورده است. ولی این کلمه را غالباَ با کلمه پهلوی تسوم (یعنی یک چهارم) سنجیده اند. از میان با توجه به کلمات سانسکریتی دِشَ (دشت و ناحیه) و توشَ (خوشنودی، شادی و خوشی) می توان نام قصبه تسوج (تسوگ) در شمال دریاچه ارومیه را به معنی محل آباد واقع در دشت و یا ناحیه خوشی و با رفاه معنی نمود. ولی از آنجایی که برای نام تسوج/طسوج هیئت طروج نیز آورده شده است؛ لذا در مورد نام این شهر می توان اصل را بر تر-سوک گذاشت یعنی شهر واقع در سمت بالای/شمالِ ساحل .

نام ارمنی قوم ارانی تساودیاتسی را که موسی خورنی مورخ و جغرافی نویس عهد ساسانی یاد کرده است می توان به معنی خداوندان اسب گرفت. این معنی به وضوح یادآور قبیله ترک ارانی بیات (سروران اسب) می باشد.

نام ایل قشقایی را هم که در رابطه با ایل بیات (اسب سرور) یا همان سابیر (سوار) است در زبان ترکی می توان به معنی تقدیس کننده اسب پیشانی سفید گرفت. در فرهنگ کهن مردم روسیه اسبان پیشانی سفید به عنوان دارنده سمبل خورشید محترم و قابل توجه بوده اند. در نقش قالی و گلیم های قشقایی سمبل صلیب شکسته خورشیدی به یادگار مانده است. به نظر میرسد نام عشیره بزرگ کشکولی از تلخیص قشقایی ایلی (ایل قشقایی) عاید شده است.