اصل اسکیتی و میتانی سلسله اساطیری پیشدادیان

پیشدادیان اصلی اوستا از سویی مطابق پارالاتهای اسکیتی (= پیشدادیان) و از سوی دیگر همانا پادشاهان میتانی و ماننایی (مهری، میتانی شرقی) یا همان پیشدادیان خونیرث (سرزمین ارابه های درخشان) مراد هستند. یعنی در روایات اوستایی تحت نام پیشدادیان این دو سلسله اساطیری و تاریخی با هم ترکیب شده اند: در مورد اول که آرتورکریستن سن آغازگر اصلی بحث آن است، نام پادشاهان اساطیری اسکیتی منقول از هرودوت یعنی تارگیتای (پدر مردم گیتی)، لیپوکسائیس (پادشاه مردم کناری) پادشاه ائوخاتها (دارندگان خانه های خوب= وندهای سمت اوکراین و لهستان)، آرپوکسائیس (پادشاه سرزمین ارابه) پادشاه تراسپیان (سه اسبی ها، روسها) و کاتیاریان (جادوگران، مجارها) و کولاکسائیس (پادشاه عشیره) به عنوان پادشاه کُّل سرزمینهای اسکیتان و سرانجام اسکولو (پادشاه دارنده جام) به ترتیب معادل کیومرث (مرد گیتی)، سامک (سیامک، پادشاه کناری)، تهمورث (پهلوان سرزمین ارابه)، هوشنگ (پادشاه سرزمین خوب) و جمشید (پادشاه صاحب جام) می باشند.

در مورد دوم یعنی مطابقت پیشدایان خونیرث با پادشاهان میتانی در منابع اوستایی از پادشاهی به نام اوزَوَ (یاری دهنده) یا زو یاد شده است که مطابق کتب پهلوی کیقباد (دایائوکو نخستین پادشاه ماد) را به فرزندی پذیرفته بود. در واقع منابع آشوری عهد سارگون دوم نیز میگویند که دایائوکو (کیقباد) برای استحکام دولت خویش با رؤسای اول پادشاه اورارتو و ایرانزو پادشاه ماننا قرار دادهای دوستی منعقد کرده و با ایشان متحد شده بود به همین سبب سارگون وی را از دژش در سمت میانه به هامات سوریه تبعید نمود و خود با ایرانزو پادشاه ماننا طرح دوستی ریخت و او را تابع خود کرد. ماننا به معنی سرزمین خوشی نامی بوده است که آشوریان به سرزمین مهرانو (میتانی شرقی) داده بودند. میتانیها و ماننا پرستنده ایزد مهر (میثره) بوده اند. لذا دلیل اینکه ایرانزو (اوزو، زو) از پادشاهان پیشدادی به شمار آمده است به دلیل تعلق وی و قومش به میتانی های پیشین یعنی پیشدادیان قدیمی بوده است. در باب انطباق میتانیان با پیشدادیان همین سه نکته کافی است که 1- ایشان همواره در نبرد با دیوان (آشوریان) بوده اند.2- پایتخت ایشان واشوکانی یعنی شهر ارابه ها بوده است که مطابق با خونیرث اوستا (سرزمین ارابه یا سرزمین ارابه های درخشان) یعنی سرزمین پیشدادیان است. 3- سر سلسله میتانیان پراترنه نام داشته است یعنی کسی که نخست و پیشین و فراتر است و این معنی پیشداد است.