ریشه ایرانی نامهای سینا و سائینی

کلمه مرموز سناء در فرهنگ فارسی معین عربی- فارسی به معنی رفعت و بلندی و نیز به معنی روشنایی و فروغ گرفته شده است که دهخدا این معنی دوم را برای آن ذکر نکرده است. در فرهنگ عربی منجد الطلاب هم که من دارم این کلمه موجود نیست. لذا به احتمال زیاد این کلمه معرب در اصل از ریشه اوستایی سئنَ به معنی ستیغ و نوک و بلندی، مأخوذ است. ریشه نام سینا به ش‍کل سن در زبان کردی نیز به معنی قله کوه و به شکل سونا در سانسکریت به معنی مشتاق اندیشیدن و بسیار بینا (از ریشه سا= علم و دانش و فکر) است. لذا در مجموع معلوم میشود از نام سینا در زبانهای ایرانی این هر دو معنی اراده میشده است. شاید منظور حدیث نبوی این بوده علم را به جوئید حتی در قله کوه [نزد سائینی اوستا] باشد. لابد سیمرغ زال پرور در قله کوه عالِم بزرگی بشمار می آمده است که هفت مرحله معرفت عطار نیز به پیش آن ختم میشده است.

پس در واقع کلمه سینا در زبانهای قدیم ایران به معنی دانشمند والامقام بوده است. منظور از بن سینا در واقع عالم بودن خود وی و پدرش عبدالله بوده است چه در شجره نامه وی سینای اساطیری را جد سوم وی شمرده اند. مطابق لغت نامه دهخدا: "ابوعلی بن سینا. [ اَ ع َ لی ی ِ ن ِ ] (اِخ ) ۞ حسین بن عبداﷲ بن حسن بن علی بن سینا".

امروز به واژه پهلوی سنه -sneh به معنی حس برخوردم که به نظر میرسد با کلمه sense زبانهای اروپایی به معنی احساس و هوش مربوط باشد. با این ریشه به خود معنی پزشک نام سینا و سائینی می رسیم.