یکشنبه، آذر ۰۳، ۱۳۹۲

معنی عیلامی و ایرانی نام کوروش (کورلوش)

در نام پادشاه عیلامی کیدین - هوتران پسر کورلوش، نام کورلوش به وضوح یادآور نام کوروش است. چه حرف "ل" در زبان پارسیان و مادها قابل تبدیل به "ر" بوده است. بر این پایه باید دید ریشه و معنی نام عیلامی کورلوش چیست. از زبان عیلامی لغت نامه جامع و منسجمی در دست ندارم. ولی به یاری زبانهای بومی بلوچی و کُردی برای آن وجه اشتقاق و معنی مناسبی بدست می آید: کلمه کورو بلوچی به معنی دنیا و جهان و کلمه کُردی لوش به معنی سیلاب [لوشاو] و بلعنده است. یعنی در مجموع می توان این نام را به معنی سیلاب جهانگیر گرفت. چه این مفهوم خواب آستیاگ از دخترش، ماندانای باردار به کوروش نیز هست که ضمن آن نوادۀ نازاده اش را به صورت سیلابی می بیند که جهان را در خود غرق می کند.
به احتمال بسیار زیاد این معنی عیلامی این نام نیز بوده است چه لقب اوستایی فریدون (کوروش) یعنی ثرَاِتئونه را هم میشود به صورت ثرَاُته –یئونه به معنی رود جهانی گرفت. زادُک بر پایه جزء کور در عیلامی نو نام کوروش را به معنی پرستاری کننده و مراقبت کننده آورده است. اگر نام کوروش از این ریشه باشد، در این صورت لقب اوستایی وی یعنی ثرَاِتئونه باید به معنی پناه دهنده بوده باشد. ولی اسطوره پیدایی کوروش مفهوم اولی یعنی رود بزرگ بلعنده و سیلابی (کُر) را گواهی می نماید. نام کُر در سانسکریت به صورت کوله به معنی ساحل رودخانه و دریا آمده است. یعنی آن در مجموع اشاره به رود بزرگ دارد. نام کوروش همچنین نظر به مطابقت آن با ذوالقرنین با کوروشک پهلوی به معنی قوچ وحشی مطابق گرفت میشده است.
نگارنده در تحقیقات سالهای گذشته رد پای تاریخ واقعی اساطیر توراتی مربوط به داود و سلیمان را در حماسه های مربوط به کوروش دوم (سپهسالار کیاخسار) و کوروش سوم (فریدون) دریافته بودم. امروز به نتایج جدیدی در این باب رسیده ام. آن این است که نامهای سلیمان و داود در اساس از ریشه ایرانی و سانسکریتی سیل-ی-مان (مرد مانند سیلاب) و دهاویته (آب تند جاری) ریشه گرفته اند. چه لقب اوستایی کوروش دوم یعنی توس (توَ- اوس= یعنی چشمۀ نیرومند)سپهسالار کیخسرو و نیز موضوع خواب آستیاگ در باره ماندانای باردار به کوروش که در آن ماندانا برای زایمان کوروش سوم، سیلاب عظیمی به راه می اندازد، گواه صادق این نظر هستند. لذا اطلاق نام مادر سلیمان (در واقع ماذارسلیمان/ مزار سلیمان) به مقبره کوروش در پاسارگاد اصالت دارد.

۴ نظر:

ناشناس گفت...

با درود
در خراسان واژه ی شَخلِه را به چم پر سرعت و تند به کار می بریم؛ ریشه این واژه را چه می بینید؟

Mofrad گفت...

باید از ریشه اوستایی سیغوره به معنی تندی و شتاب باشد. تبدیل س به ش، غ به خ، ر به ل اتفاق افتاده است.

Unknown گفت...

سلام
یعنی کوروش همان سلیمان نبی است؟

Mofrad گفت...

به تصور من داستان و نام و نشان خانواده داوود و سلیمان را یهود از ترجمه نام و نشان خانواده کوروش نیای کوروش و خود کوروش گرفته اند. یک عده مقالاتی در این باب آورده ام. اینکه وجود داود و سلیمان تاریخی یهود قابل اثبات نیست، یکی از دلایل این امر است. دلیل دیگر اینکه مزار کوروش، مادر سلیمان (ماذار سلیمان) نامیده میشود و ... سلیمان به معنی مرد صلح لقب با مسمایی برای کوروش بوده است. این نظری است که من بدان رسیده ام، ندیده ام که دیگران در پی داود و سلیمان تاریخی بدین نظر رسیده باشند.