نام و نشان اعضاء اتحادیهٔ قبایل ماد و پارس

The meaning of the names of the members of the Median and Persian tribal alliance

معنی نامهای اعضاء اتحادیهٔ قبایل ماد:

١- نام بوسیان در معنی دانایان و استادان یاد آور نام قبیلهٔ مادی و پارسی ساگارتیان (سنگ کنان، گورانها) است.

٢- بودیان (مردم مناطق جنگلی، مردم بودائوای باستانی) در سمت شهرزور (منطقهٔ جنگلی) به نظر می رسند.

٣- ستروخاتیان (دارندگان کلاهخود بلند، یا محکم سخن گویندگان) نیاکان سکایی- کیمری کُردان بوده اند.

۴- آریزانتیان (مردم مراتع خالی از سکنهٔ اسکان یافته، آریبی های کتیبه های آشوری= صحرانشینان) مردم حواشی کویر در سمت کاشان به نظر می رسند.

۵- پارتاکانیان (مردم کنار رود) اصفهانی ها منظور هستند.

۶- مغها (مردم انجمنی) مطابق خود قوم ماد (به اکدی یعنی مردم انجمنی) می باشند. اینکه نام ماد و پارس در اوستا ذکر نمیشوند اولی به سبب اکدی آن که ترجمهٔ واژهٔ مُغ است و دومی به سبب مأخوذ بودن آن از نام بسیار باستانی پرهشی (مارهاسیوم، نام مرودشت در نقشه های بطلمیوسی، محل خوشی) است که برای مغان مفهوم روشنی نداشته است به جای آن از نام ورنه (محل خوشی، به عنوان زادگاه فریدون/کوروش) مشترکاً برای پارس و خوزستان استفاده کرده اند.

معنی نام اعضاء اتحادیهٔ قبایل پارس :

ساکنین باستانی خراسان و نواحی مجاور شمالی و شرق و غرب آن:

بنا به هرودوت چهار طایفهٔ چادرنشین اتحادیۀ قبایل پارس عبارتند از: دائی‌ها (داهه ها، داغ کننده ها یا منسوبین به مار)، مردها (آماردان، کشندگان، شکارچی ها)، دروپیک‌ها (دربیکان، دری ها، دارندگان برگ هئومه)، ساگارتی‌ها (ساگارتیان شرقی، استادان، مردم دانا و انجمنی).

این مردمان در کنار مردم شهر و روستانشین پانتالیان (مردم پارت، خراسان) در شمار اتحادیه قبایل پارس ساکنین خراسان و نواحی مجاور آن را از شمال و شرق و غرب تشکیل می داده اند.

به غیر از پانتالیان (مردم سرزمین راه، پارت)، بقیۀ قبایل شهر و روستانشین اتحادیۀ قبایل پارس عبارت بودند: پاسارگادیان (دارندگان رمه های عالی، شبانکاره؟)، مارافیان (مردم منطقهٔ گیاهان و مراتع، لُرها)، ماسپیان (گسترده رفاه ها، همان بختیاریها) ، دروسیان (قوم کنار دریا، مردم درنگیانه، سیستان) و گرمانیان (کرمانیان، سنگ کنان).

در قطعهٔ اوستایی ائوگمدئچا از تورانیان دانو (سکاها) در کنار رود کاریزها (چاهو-کارون) یاد شده که یک سوار نیزه بدست آنها با کلاهخود بلند سکایی در یک مُهر عیلامی هم دیده می‌شود. لذا استرکی های بختیاری می توانند گروهی از ستروخاتیان (بلند خودان)/ تورانیان دانو در بختیاری باشند، به نظر می رسد جنگاوران اوکسیان که منابع یونانی از رشادت ایشان و نیز کوسیان (کاسیان، نیاکان لرها) و مَردان (آماردان سکایی) یاد می کنند، مربوط بدیشان بوده اند. هخامنشیان با دادن مستمری اوکسیان را ساکت می نموده اند. نام دانو (مرفه) و اوکسی (خوشبخت) با نام بختیاری پیوند می خورد. مطابق کتب پهلوی افراسیاب تورانی (مادیای اسکیتی) هفت رودخانه قابل کشتی رانی را مهار کرده و مردمانی را کنار آن ها سکونت داد. معلوم میشود مردمان بومی غرب ایران توسط سکاها ایرانی َشده اند. اگر نام ماسپی (مس-پی) را به معنی گسترده رفاه بگیریم از ماسپیان اتحادیه قبایل پارس همین مردمان اوکسی/دانو/بختیاری منظور شده است.

هوش مصنوعی AI چنین اطلاعاتی از مادها و پارسها بدست می دهد:

مادها و پارس‌ها دو گروه اصلی از مردمان آریایی بودند که به فلات ایران مهاجرت کردند؛ مادها در شمال غرب ایران (مناطقی مانند همدان و آذربایجان) ساکن شدند و اولین حکومت بزرگ را تشکیل دادند، در حالی که پارس‌ها در نواحی مرکزی و جنوب ایران مستقر شده و بعدها امپراتوری هخامنشی را بنا نهادند. این دو قوم از طریق اتحاد و تداخل فرهنگی، نقش مهمی در شکل‌گیری تمدن و تاریخ ایران باستان ایفا کردند.

قوم ماد

موقعیت و پراکندگی: مادها در مناطق شمال غربی فلات ایران، شامل نواحی همدان، کردستان و آذربایجان امروزی سکونت گزیدند.

تاریخچه: آن‌ها به تدریج وارد فلات ایران شده و در اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول پیش از میلاد، قلمرو خود را گسترش دادند.

دستاوردها: مادها موفق به ایجاد اولین حکومت بزرگ و شاهنشاهی آریایی در ایران شدند و پایه‌های بسیاری از جنبه‌های فرهنگی و قانونی را برای پارس‌ها فراهم کردند.

قوم پارس

موقعیت و پراکندگی: پارس‌ها در مناطق مرکزی و جنوبی فلات ایران، از جمله مناطقی مانند پارسه (پاسارگاد) و انشان سکنی گزیدند.

ارتباط با مادها: پارس‌ها بخش دیگری از مهاجرت آریایی‌ها به ایران بودند و از قبایل دیگری نظیر آریزانتیان، که با مادها نیز پیوند داشتند، شکل گرفتند.

دستاوردها: پس از اتحاد با مادها، پارس‌ها قدرت گرفتند و در نهایت شاهنشاهی هخامنشی را پایه‌گذاری کردند.

رابطه و پیوند میان ماد و پارس

اتحاد و همکاری: مادها و پارس‌ها در اتحاد قبایل شرکت داشتند و از جمله طایفه ساگارتی (زاکروتی) که در مناطق مادنشین و پارس‌نشین حضور داشت، خط پیوند خونی میان این دو قوم را نشان می‌دهد.

تأثیرات فرهنگی: مادها بر بسیاری از جنبه‌های فرهنگی پارس‌ها تأثیر گذاشتند؛ برای مثال، پارس‌ها روش‌هایی چون استفاده از کاغذ پوستی به جای لوح گلی و سبک معماری با ستون‌های فراوان را از مادها به ارث بردند.

ظهور هخامنشیان: در نهایت، پارس‌ها بر مادها غلبه کرده و با تشکیل شاهنشاهی هخامنشی، نخستین امپراتوری بزرگ ایران را بنیان نهادند که زمینه‌های آن در دوران مادها فراهم شده بود.

منابع عمده:

١- تاریخ ایران باستان، تألیف حسن پیرنیا.

٢- تاریخ ماد، تألیف ایگورمیخائیلویچ دیاکونوف، ترجمهٔ کریم کشاورز.

٣- فرهنگ سنسکریت آنلاین.

۴- فرهنگ واژه های اوستا، تألیف احسان بهرامی.

5- AI

تصویر سوار سکایی (تورانی) بر مُهر عیلامی قرن هفتم و ششم پیش از میلاد.