تاتها اعقاب کوتیان هستند

نام کوتی در مازندرانی برای صداکردن سگ و در کُردی و اسلاوی به معنی سگ به کار می رود و مردم گیلان باستان (کادوسیان) و آلبانیان به قول مورخان یونان باستان سگپرست بوده اند. این را می توان دلیل آن گرفت که کوتیان از مجاورت ایشان در آذربایجان شرقی بر خاسته بوده اند.ایگور میخائیلویچ دیاکونوف درتاریخ ماد صفحه 533، حواشی فصل سوم در باره کلمه کوتی به معنی سگ می آورد: " راست است که در زبانهای اسکیتهای آسیای میانه فقط کلمه کوتی که در زبانهای اسلاوی نیز مشهود است، دیده شده است..." این کلمه به شکل کوتیا به همین معنی سگ در زبان مجاری زنده مانده است.

می دانیم در این نواحی مجاورت غربی گیلان و در قسمتی از آن به سمت آلبانیا (اران) مردم تات زندگی می کنند که نامشان به صور توته و توت در کُردی به معنی سگ و کلمه ای برای راندن سگ به کار می رود. کلمه کوتی و کوت نیز در کُردی چنین کاربردهایی به معنی کلمه سگ و خواندن سگ دارند. از اینجا می توان چنین نتیجه گرفت که تات ها اعقاب کوتیان هستند و شهر خلخال علی القاعده خارخار (قاعده تبدیل "ر" به "ل") شهر دیرین ایشان بوده است. بعدها دژی معروفی را نیز در متصرفات جنوبی خود (در اراضی ماد بعدی) به نام خارخار نامیده بودند. اینجانب قبلاَ به خطا در نوشته های خود تاتها را اعقاب لولوبیان گمان کرده ام.

در مورد دژ خارخار ماد گفتنی است در حواشی تاریخ ماد می خوانیم دژ مادی خارخار که در عهد سومریان بادتیریکان نامیده می شد، از نظر ساکنان مردم بین النهرین در جلو سرزمین کوتیان قرار داشت. لذا اگر جای خارخار معلوم بشود-که به نظر من همان دیواندره کردستان است- میتوان شمال آن را سرزمین کوتیان گرفت. تیریکان نام آخرین پادشاه کوتیان بوده است؛ لابد واژه باد در نام بادتیریکان به معنی دژ ارتباطی ریشه ای با باذ (بَذ) و پات پهلوی به معنی نگهبانی و محل نگهبانی داشته است.

تات در زبان صربوکرواسی به معنی دزد است. گویا تاتهای هرزند شهره به مرغ دزدی از روستاهای مجاور بوده اند.