تحقیقی در نام و نشان کرواتها

در باورهای کهن اوستی یلن (گوزن) مرکب واهانه، ایزد خورشید به شمار می رفته است. آبایف معتقد است اسم الانها (مه-ساگ-ت= دارندگان توتم بزکوهی بزرگ/گوزن) از همین مرکب اساطیری خورشید ایشان اخذ شده است. در یونان هم گوزن با آپولون ایزد نور مربوط بوده است. شاید همچنین کراوات کرواتها (که از قبایل سرمت- آلان بشمار آمده اند) با همین شال گردن فرهمند مربوط بوده باشد. در ایران دستمالی که برای برآورده شدن حاجت به زیارتگاهها می بندند، حاوی این باور کهن ایرانی است.

در منشأ صربها و کرواتها خوب تحقیق نشده، سولمیریسکی از وزراء فرهنگ لهستان در کتاب سرمتهای خود منشأ ایشان به سرمتها و آلانها می رساند و میلان هوستیچ نویسنده کرُوات در کتاب "از هرات تا کرواسین" از بررسی زبان قدیم کرواتها بدین نتیجه می رسد که کرواتها از سمت خراسان آمده اند. ولی تا به حال ندیده ام کسی در ارتباط با نام و نشان سرمتهای یازیگ و آلانهای روکسلان که به ترتیب به صربستان و کرواسین آمدند با صربها و کرواتها تحقیق کرده باشد. گرچه کسانی صرب (سروَ تیرانداز به سانسکریت) را با سرمت سنجیده اند. ولی بدین سند دقت نکرده اند که خود نام یازیگ نیز به زبان مجاری به معنی تیرانداز است. از آئلیوس راسپاراگانوس رهبر رکسولانها - یازیگها (در سال 118 میلادی) دو کتیبه در کرواسین بر جای مانده است. سرمتها به قول هرودوت دو زبانی بوده اند (زبان ایرانی/سکایی و اسلاوی؟).

به نظر می رسد نام کرُوات از ریشه سکایی کرو-وات (دارندگان گرهها، بندها، کراواتها) بوده باشد چه جزء کری در سانسکریت به معنی " پوشاندن و پیچیدن با" و به صورت گُروهه و گرَهه در فارسی به معنی ریسمان و کلاف و بند و گره آمده است. و جزء وات در سکایی و کُردی علامت حالت جمع است. بنابراین معلوم میشود که نام کرُوات با کراواتهای مقدس و جادویی ایشان مربوط بوده است. شاید سئیریمه اوستایی (قوم سلم) هم که نامی بر همین مردم گمان میشود از ریشه اوستایی سئیری-مه یعنی منسوبین به بندهای ریز یا چر-یمَ سانسکریتی به معنی منسوبین به بند و زنجیر بوده باشد. ولی قبلاَ غالباَ اینها را صرفاَ اشاره به معنی حلقه های جوشنهای بزرگ ایشان گرفته ام.