مطابقت تپه گیان نهاوند با اوروای پر چراگاه وندیداد

در کتیبه بیستون محل کشته شدن گائوماتای مغ توسط داریوش و شش تن همدستانش، سیکایه آواواتیش (سکاوند نهاوند) در سمت نیسای ماد ذکر شده است. از اینجا معلوم میشود که نهاوند طبق قاعده تبدیل حرف "س" به "ه" همان "نیسای" (احتمالاَ به معنی محل پایین آسودن کاروانها) در سرزمین ماد بوده است.

جالب است که مطابق تاریخ ماد "کتیبه تیگلت پیلسر سوم در این سمت در رابطه با نیشّا (نیسا) از محلی به نام آریارمه (آریاروه) اسم برده است که ایرانشناسان صورت ایرانی آن را به صورت آریا-اوروه (یا همان آریااوروا) بازسازی کرده اند و آن را با اوروای پر چراگاه وندیداد مطابقت نموده اند." عنوان نیک برای آن از موضوع آفریده اهورامزدا بودن و عنوان آریایی این سرزمین آشکار است و صفت پر چراگاه آن مطابق نام کُردی تپه گیان (یعنی محل گیاهان) است. ولی وندیداد آفت این سرزمین را گناه بد فراوان ذکر کرده است که به نظر می رسد هر دو مفهوم پر چراگاه و گناه بد فراون آن از معانی لفظی اوروا اخذ شده اند چه اورورا در اوستا به معنی گیاه و چراگاه است و بدین شکل و به صورت اورو در سانسکریت به معنی زمین و زمین حاصلخیز آمده و اور-وَ (اور-ویَ) به معنی بدی و ضدیت گسترده است.

من قبل از این، از موضوع مقابله آریارمَ یا آریا- اوروَ با اوروای پر چراگاه وندیداد توسط ایرانشناسان به سادگی رد شده و به سهو اوروای وندیداد را با اورفای دور دست در شمال بین النهرین مقایسه می نمودم.

اما ایرانشناسان گرچه در مقایسه آریارمَ با اوروای اوستا فرض درستی کرده اند، اما در شناسایی معنی هیئت ایرانی جزء دوم این نام از صورت اکدی آریارمَ (علی الاصول به ایرانی آریائوروَ) اندکی اهمال کرده اند؛ چه حتی اَئوروَ aurva در سانسکریت مترادف و شکلی از کلمات اورورا urvara و اورو uru به معنی زمین است که در اوستا به معنی گیاه (و علفزار) گرفته شده است. بنابراین در اینجا با خود شکل سانسکریتی اوروه یا اَاوروا/اورورا روبرو هستیم یعنی به تقریب همان شکل اوروۀ وندیدادی که ایرانشناسان به درستی آن را دریافته اند.