بحثی در باب ریشه بابلی و عیلامی اژی دهاک

Yadollah Rezvani‎اسطوره و آیین - Myth and Ritual یک مُهر دیگر از آژیدهاک!!!!! برگرفته از "ایرانیکا" لازم است بدانید که برخی گمان دارند این نگاره یک بانوی ماردوش است. به دید من "فرهنگ ایرانی" یعنی برآیند فرهنگ همه تیره های مردمانی که از دیرباز در این سرزمین می زیسته اند و آنچه از همسایگان و مهاجرین و مهاجمین دریافت داشته ایم. در این صورت برای شناخت فرهنگ خودمون باید فرهنک همسایگانمان و مهاجمین را هم بشناسیم و خرده فرهنگهای مردمانی را که از دیرباز تا امروز بر این خاک می زیسته اند را هم بهتر بشناسیم، یعنی شاید نزدیک هفت تا دوازده هزار سال !!! یکی از مهمترین فرهنگهایی که در شکل گیری فرهنگ امروز ما نقش داشته فرهنگ مردمان عیلام است که بسیاری از کارشناسان آنان را انیرانی (غیر ایرانی) میدانند. فرهنگی که هنوز بسیار ناچیز در باره آن میدانیم. با انگیزه شناخت ریشه هایم به بررسی فرهنگ عیلام پرداخته ام و خوشحال میشم شما هم با من همراه شوید.

Javad Mofrad در اوستا در رابطه با اژی دهاک از دو محل بَوری و کویرنتَ اسم برده شده است که حدس زده شده اند بابل و کرند باشند. جای تحقیق دارد.

Javad Mofrad جناب رضوانی من هم بدین نتیجه رسیده ام که موضوع غلبه اژی دهاک بر جمشید (صاحب جام می) می تواند خاطره غلبه شوتروک ناخونته پادشاه عیلامی بر حکومت کاسیان در بابل بوده باشد. چه نام کاسیان با ایزد و الهه شراب مستی آور ایشان یعنی کاشو و کاشیتو مربوط بوده است و این ایزد ماردوش هم از سرزمین مردم تقدیس کننده سگ (تازیان) یعنی عیلام بوده است که شما اسناد باستانی مربوط بدان را قبلاَ ارائه داده اید. من در مقاله "معنی لفظی نامهای لک و لر" به ارتباط نام و نشان کاسیان/لران با جام شراب مستی آور پرداخته ام. فکر میکنم آن خداوند کاسی هم با دو خدمه جام شاخی بدست هم که قبلاَ نشان دادید، همان کاشّو ایزد قبیله ای کاسیان باشد.

Javad Mofrad ممنون جناب رضوانی. همانطور که آثار باستانی عیلامی نشان میدهند عیلامیها مار پرست بوده اند و به احتمال قوی خدایی همانند ایسی مو یا ایشوم بابلیها داشته اند ولی به چه نامی شناخته میشده است، سؤال است (شاید با همین اسامی بابلی یا غیر از آنها). آن طور که در بالا نتیجه گرفتم. جمشید نشانگر کاسیان و اژی دهاک نشانگر هم عیلامیان و هم بابلیان است. نام تازی را میشود تلخیص توَ-اَژی گرفت یعنی مار نیرومند.

Yadollah Rezvani مار پرست بودن دلیل نمیشود که چنین خدایی داشته اند.

Javad Mofrad معمولاَ تقدیس با نقش خدایان گره می خورده است. مثلاَ آن تصویر عیلامی مار خاردار با سر انسانی یا هزار پا با سر انسانی گواهی بر این نظر است. از سوی دیگر آن بستگی دارد به این که مغان پارسی و مادی اژی دهاک عیلامی و بابلی را چگونه مجسم کرده و چه اطلاعاتی از آن داشته اند. اژی دهاک بابلی (ایسی مو، ایشوم) مستقل نیست و وزیر و خدمتکار اِئا/انکی است. ولی اژی دهاک عیلامی خود بر اریکه قدرت نشسته است.