اُ رُد و کراسوس مآخذ نامهای اوستایی هئوسروه و کرسیوز (کرسیوز-دا) هستند

نام شاهنامه ای کیخسرو (کی آخسارو یا کی خشثرو) بیانگر نام اصلی کیاخسار (هوخشتره، هوخشثره) پادشاه بزرگ ماد است که در کنار دریاچه چیچست مادیای اسکیتی (افراسیاب تورانی) را کشت. ولی در اوستا به جای نام کیخسرو، عنوان هئوسروه (نیکنام یا دارنده زیبایی خوب) ذکر میشود، این عنوان اوستایی از کجا پدید آمده است؟

نامهای کرسیوز و اغریرث که در اوستا مقام برادران خوب و بد افراسیاب تورانی (مادیای اسکیتی) قرار گرفته اند در تاریخ به وضوح یادآور نامهای کراسوس و توگدامۀ کیمری (از کیمریان کپادوکیه) هستند که اولی به دست سورنا و اُرُد اشکانی و دومی به دست مادیای اسکیتی در سمت آسیای صغیر کشته شده اند و در واقع هیچکدام خویشاوند وی نبوده اند. در مورد مطابقت توگدامۀ کیمری با اغریرث در نوشتارهای قدیمی مفصل توضیح داده ام. نام سورنا (منسوب به خاندانی پهلوانی) در شاهنامه با نام عمومی سرداران قهرمان یعنی رستم (پهلوان) جایگزین شده که خویشاوندان کرسیوز و جهن (در واقع کراسوس و پسرش پلی بیوس) را دستگیر و ایشان را تقدیم هئوسروه/اُرُد (هو-رود، به معنی شخص زیبا روی) می نماید. مترادف بودن نامهای اُرُد و هئوسروه در معنی دارنده زیبایی خوب به وضوح این همانی این نامها را نشان میدهد. به علاوه اینکه مکان دستگیری کرسیوز نیز سمت شرق آسیای صغیر و دریاچه چیچست ذکر میشود که این موضوع باعث اشتباه در امر خویشاوندی افراسیاب تورانی (مادیای اسکیتی) دستگیر شده در کنار دریاچه چیچست با کرسیوز (کراسوس رومی) شده است. این نوع سهو ها در روایات حماسی شفاهی گذشته ایران قدیم بسیار اتفاق افتاده است. در رابطه با مطابقت نام هئوسروه و اُرُد گفتنی است ثعالبی در میان پادشاهان موفق اشکانی از خسرو (هوسرو) پسر فیروز نام می برد که با اُرُد (هورود) پسر فرهاد سوم مطابقت می نماید.

رستم به معنی پهلوان یا ریشه کن کننده ستمگران عنوان عامی بوده برای پهلوان بزرگ تا حالا شش رستم شاهنامه را شناسایی کرده ام: آترادات قهرمان هفتخوان مازندران/کاسپیانه (سگیستان/سگسارستان)، بلاش سوم اشکانی که کنیشکای کوشانی (کاموس کشانی) را شکست داد. سورنا که کراسوس (کرسیوز) را به قتل رساند. گندوفارس (رستم هامون و سیستان). شاپور سردار قباد که سوخرا (سهراب) را در میدان کشتی شکست داد و باعث مرگ او شد. پیروز پادشاه ساسانی که در سمت شرق ایران به چاه تعبیه کرده خشنواز افتاد و بمرد. از این میان رستم قهرمان اصلی عهد کیانیان (مادها) همان اولی یعنی آترادات پیشوای آماردان است. ولی در شاهنامه همه این رستمها به عنوان رستم واحدی نشان داده شده اند. در عهد هخامنشی نام داتامَ (مخلوق نیرومند) به جای عنوان رستم (پهلوان، ریشه کن کننده ستمگران) به کار می رفته است و آترادات پیشوای مردان را داتامَ کادوسی هم می نامیده اند.