معنی محتمل نامهای دزداب و زابل

از آنجاییکه نامی با بار منفی روی قصبات مهم و سر راه مال التجاره ها که از این طریق سود سرشاری عاید ساکنان آن میشده، نمی گذاشته اند؛ لذا می توان تصور کرد نام محلی دزداب در اصل در بلوچی دوزوا-داب بوده است یعنی "دوستدار سنت و آداب و رسوم" که تلخیصش در فارسی شکلی ظاهری با بار منفی پیدا کرده بوده است و با زاهدان جایگزین شده است.

احتمال زیاد دارد در اینجا دوژه داب در اصل یعنی دارای آداب تقدیس و پرستاری از جوجه تیغی (دوژه-دایوَ) بوده باشد؛ چه مطابق وندیداد و کتابهای عهد اعراب سیستانیها جوجه تیغی (دوژک/ژوژک) را تقدیس میکرده می کرده اند. در فرگرد اول وندیداد از دیاری به نام وَئِکرتَ (بادخیز) در سمت هامون اسم برده شده است که محل لانه خارپشت است و پری پوشاننده چشمه (خنه ثیتی) در آنجا به گرشاسپ پیوسته بود. در اینجا هر دو مفهوم باطنی و ظاهری جوجه تیغی پرست (دوژک پرست) و دزد آب برای نام دزداب مستتر است. در فرهنگ واژه های اوستا حدس زده شده است "آشیانه دوژک" (دوژه دام) در سرزمین آفریدۀ اهورامزدای وَئکرتَ (بادخیز) نام مرکز سیستان بوده است.

در مورد نام کهن ولایت زابلستان می توان صورت اصلی آن را زاور- ستان (محل پهلوانان) در نظر گرفت که بعداَ به صورت زابل به مجتمع قراء نصرآباد (یا نصیب آباد) و حُسین آباد (یا حَصین آباد) در سیستان اطلاق شده است.