معنی نام قدیمی شهرک ایلام

Mohammad Hossein Rizvandy

مورخان مسلمان محل مرگ مهدی عباسی را روستای رذ (رذین-رذان) در ماسبذان ذکر کرده اند (این روستا همان شهر فعلی ایلام است).این روستا (یا شهر) همچنین در دیگر روایات یکی از مراکز پیروان خرمدینی و مزدکی بوده است...

این نامجای (رذ-ردین-راق) چه معنی هایی می تواند داشته باشد؟

Javad Mofrad

راذَ را در لغت اوستایی به معانی دارنده، آقا، سرور و سر گرفته اند (فرهنگ واژه های اوستا، ص.1225). یادداشتهای گاثاها.ص.50.این واژه به صورت رَد در پهلوی هم وجود دارد. نام دیگری که برای روستای ایلام آورده اند اَریوجان (محل شخص نجیب) است که همان مفهوم رذ/ راذ را دارد ولی گویا آن نام محلی در ناحیه ایوان است. هیئت ردین را میشود منسوب به سرور و صورت راق را میشود به صورت رَئو-ک به معنی منسوب به شخص با شکوه گرفت.

خسرو بهدین

بزرگان. استادان ماسبذان شهر سرکان امروزی است. اریکان هم در کنار او بوده که اینک باغستان است شما در این باره بیشتر دقت بفرمایید. در التنبه الاشراف و دبسیاری سفرنامه ها به روشنی و هزاران دلیل دیگر این قابل اثبات است. شهرستانه که در آن جنگی بین خرمدینان و سپاهیان خلیفه در گرفت هنوز هم مسکونی است و در همین منطقه است. هنوز هم خرمدینان در دره خرمرود در این منطقه هستند و زندگی می کنند. البته زیر عنوان اهل حق . البته در بعضی از کتب و سفرنامه ها سرکان را سیروان و امثال این ها ثبت کرده اند که به شوند این که این نویسندگان بومی منطقه نبوده اند از این اشتباهات فراوان دارند. شما استناد می فرمایید که چون آمده است که در کنار سرزمین سیمره بوده است. این درست است زیرا سرزمین ماسبذان در کنار سیمره بوده و هست . شما آنطرف سیمره را به حساب آورده اید. اگر به طرف دیگر سیمره توجه داشته باشید درست همین منطقه است که شاگردتان به عرض می رساند.

Javad Mofrad

اگر نام قصبه سرکان را به معنی محل سر و سرور بگیریم، شهر ماسبذان در هیئت مَئِثَ-پَت-ان (محل منسوب به سرور) یا مس پاتان (محل دژ بزرگ) و حتی نام رَذ (در معنی محل سرور) با آن مترادف شده و مناسبتی با آن خواهند داشت. از سوی دیگر امکان بسیار دارد ماسبذان نام دو ناحیه متفاوت و همنام در همین نواحی ایلام و همدان بوده است. اگر نام سابق ایلام یعنی حسین آباد را حصین آباد بگیریم در این صورت ماسبذان در معنی محل دژ بزرگ مطابق با آن میگردد. در لغت نامه دهخدا نیز چنین حدسی در باره مکان ماسبذان زده شده است.

اگر در رابطه با نام و نشان ماسبذان نام سیمره را بر گرفته از کلمه اوستایی سی-مره به معنی بسیار دراز بگیریم، در این صورت نام این شهر از رودخانه اش سیمره اخذ شده و این نام دیگری بر دره شهر بوده است. ولی نامهای قدیمی ماداکتو (محل شراب گیاهی) و مهرجان کدک (محل منسوب به مهرگیاه) متعلق به این شهر مربوط به خود دره شهر (دارِ شهر= شهر گیاه و دارو) می باشند.

اگر مهرجان کدک (میرگان گسک) را به معنی کُردی آن محل چمنزاری بگیریم احتمال دارد نام عیلامی مادا-کتوی آن به همین معنی بوده است. این معنی در نام دره شهر (درو شهر، شهر گیاه) هم محفوظ مانده است. مادَ در زبانهای بین النهرین به معنی محل و سرزمین و و کتو به معنی چمنزار بوده است.