احتمال ارتباط نام ایزد و الهۀ آسمان و زمین با گیه مرتن (کیومرث) و گاو اوکدات (گاو نخستین)

در اساطیر ودایی پریتهوی (زمین) و دیائوس (آسمان) نماد ماده گاو و ورزاو از خدایان کهن باروری و به روایتی مادر و پدر خدایان و انسان هستند. در اساطیر ایرانی کیومرث پیش اندیش همزاد گاو نخستین است و آنها در دو سوی چپ و راست مقابل هم رودخانه مقدس دائیتی خلق میشوند. از آنجاییکه اعقاب کیومرث به نام مهری و مهریانه نامیده میشوند و گاو نر و گاو ماده سمبلهای خورشید و ماه بوده اند، لذا این احتمال وجود دارد که منظور از نخستین مخلوقات ایرانی همان ایزد و الهه ماده گاو و ورزاو شکل زمین و آسمان و والدین ایزد خورشید (مهر) و الهۀ ماه (مهری) بوده باشند. می دانیم که در کتیبه متی وزه پادشاه میتانی هم نام ایزد مهر به صورت زوج ایزد و الهه در نظر گرفته شده است. لذا محتمل است که نام کیومرث (گیومرث) در اساس ورزاو مرد و نشانگر نقش زمینی ایزد آسمان بوده است.

پریتهوی و دیائوس از سوی دیگر منشأ نامهای حوّا و آدم تورات به نظر می رسند چون پریتهوی از ریشه پِرِثو در معنی اوستایی یعنی متعلق به پهلو و دنده، یاد آور حوّا (هَوَیه اوستایی یعنی متعلق به سمت چپ) و دیائوس (در معنی مخلوق بسیار متفکر نخستین=مانو) یاد آور آدم (آ-دامَ، یعنی مخلوق بسیار دانا در زبانهای هندو ایرانی کهن= آتراهاسیس بابلی) است.

نام نخستین خدیو زمین در خبر بروس یعنی آلاروس (آلالوس، آرالیوس خبر موسی خورنی) را در زبان اکدی-سومری می توان به معنی گاو (ورزاو) گرفت و منظور از وی را همان کیومرث دانست.