مطابقت هاروت (فرشته آویزان در چاه) با خدای ارمنی ساندرامت/ تیر

موسی خورنی در کتاب تاریخ ارمنستان از خدای پیشگویی ارامنه قدیم تحت نام پرودئیاد ساندرامت (پیشگویی کننده از اندرون زمین) صحبت می کند که می تواند همان ایزد تیر ارامنه منظور باشد. از آنجاییکه نام امشاسپندان ایرانی تیر و مرداد معادل با فرشتگان آویخته در چاه بابل (درواژۀ خدا) به نام هاروت (در ورطه افتاده) و ماروت به شمار رفته است لذا هاروت با ساندرامت/تیر مطابقت می نماید.

راجع به تیر گفتنی است در اسطوره‌های ارمنی باستان، تیر ایزد کتابت، سخنوری، علوم و هنر بوده است. او منشی و قاصد ایزد بزرگ آرامازد، تعبیر کننده خواب و پیشگوی سرنوشت، ثبت یادداشت کننده اعمال نیک و بد انسانها و راهنمای ارواح مردگان در «دنیای زیرین» بوده است. معبد تیر، «یرازاموین» نامیده شده است که در نزدیکی آرتاشات پایتخت آن زمان ارمنستان قرار داشت که در سال ۳۰۱ میلادی به دست گریگور روشنگر ویران شد.