تحقیقی در باب نام و نشان قبایل سئورومات منابع یونانی و سئیریمهٔ اوستا (قوم سلم شاهنامه)

به واسطهٔ مسکن شمالی و شباهت نام سئورومات منابع یونانی و سئیریمهٔ اوستا را یکی شمرده اند ولی اندکی تحقیق در باب این نامها آنها را دارای دو معنی متفاوت نشان میدهد. سئورومات سنسکریت و داههٔ اوستایی به معنی مارپرست و سئیریمهٔ سنسکریت به معنی دارندگان توتم گوزن شمالی است:

सुराf. saurA snake, मत adj. mata believed

هرودوت به جای نام داهه (منسوبین به افعی) از سئوروماتها (مارپرستان) در سمت شمال دریای مازندران یاد می کند که این نشانگر مطابقت آنها است. ولی داهه های جنوبی را در ردیف اتحادیهٔ اقوام پارسی نام می برد. استرابو به روشنی قبایل داهه را با نام دقیق داهه (dahae) یاد کرده و از سه قبیله داهه با نام‌های پرنی (Aparni) و خانتی (xanthii) و پیسوری (pissuri) یاد کرده‌است و آنها را سکایی خوانده و نام داهه را یک نام کلی برای این قبایل دانسته و مکان جغرافیایی زندگی قبیله پرنی را نزدیک‌ترین به هیرکانی و دریای خزر خوانده‌است. هرودوت از فبیله ایی بنام دائویی (Dáoi) یاد کرده و آن را همراه با قبایل ماردیان‌ها، دروپیکان‌ها و ساگارتیان‌ها، جز قبایل چادرنشین پارسی معرفی می‌کند. این‌نام همچنین در «کتیبهٔ خدایی» خشایارشای اول هخامنشی، دیده شده‌است. که باتوجه به تفاوت آشکار نام داهه (dahae) در گزارش استرابو و با نام دائویی (Dáoi) در گزارش هرودوت و همچنین دقت استرابو در توصیف کامل نام سه قبیله داهه و منطقه جغرافیایی زندگی قبیله پرنی داهه که بنابر گزارش استرابو، در نزدیکی دریای خزر و شمال هیرکانی (جایی در سواحل شرق خزر) بوده و همچنین استرابو یادآور شده‌است که ارشک یکم پادشاه سکایی‌تبار قبیله پرنی به همراه قبیله‌اش در ساحل رود اترک می‌زیسته‌است.

مطابقت نام ماساگت (پرستندگان گوزن شمالی) با سئیریمهٔ اوستا (پرستندگان گاو بزرگ):

نامهای ماساگت، آلان (یلن، گوزن شمالی) و سئیریمه در معنی دارندگان توتم گوزن شمالی مترادف هستند:

गव adj. gava cow

स्नु n. snu height

सैरिभ m. sairibha (sairima) buffalo, big oxe

ماساگتهای حکومتی که به بالکان رسیدند، به نام روکسولان (آلانهای درخشان) خوانده شدند. از رهبر ایشان آئلیوس راسپا راگانوس دو کتیبه در کرواسی به یاد مانده است. خویشاوندان سئورومات ایشان نیز تحت نام یازیگ (مارپرست) به جوار ایشان رسیده بعداً به نام توتمی شان صرب (مار) خوانده شدند.

نامهای آلان و کروات مترادف هم به معنی دارندگان کراوات هستند:

The names Alan and Croat are synonyms for tie holders:

आलान n. AlAna tie

Croat: Cropat:

ग्रीव m. griva neck, पट्ट m. paTTa band

نامهای سئورومات و یازیگ و صرب به معنی گرامی دارندگان مار هستند و سرمت همچنین به معنی مادر سالار است:

The names Sauromat, Yazig, and Sarb mean snake worshipers, and Sarmat means matriarch:

सर्प m. sarpa snake

सुरा f. surA (saura) snake, मत adj. mata believed

यशस् adj. yashas (yasa) respected

अग m. aga (azi-k) snake

सार m. sAra main point

mata: mother

در باب نام قوم سائینی (سواران) در اوستا:

در شاهنامه ایرج (آریا) و تور (سکا، بزکوهی), سلم (سئورومات) برادر به شمار رفته اند که از یشتهای اوستا گرفته شده اند که در آن به پاکدینان اقوام آریایی (ایرانیان)، تور (سکاها)، سئیریمه (ماساگت)، دائی (داهه، سئورومات/سرمت) و سائینی (سواران، آمازونها) درود فرستاده شده اَست:

सायिन् m. sAyin horseman

از این میان تنها نام سائینی ناشناخته است که به وضوح یادآور نام قوم شمالی سَوار (سابیر) است که زنانشان (آمازونها) در نبردهایشان شرکت می کرده اند و نامشان به اشکال مختلف زیر یاد شده است و معنی اسب سوار می دهد و با آتّاسیهای سمت خوارزم (به معنی دارندگان اسبان نیرومند) در خبر استرابون همخوانی دارند:

Säbir / Sabïr / Sabar / Säβir / Sävir / Savar / Sävär / Sawār / Säwēr

सबार [sabāra].—n. rider; 1. a person who is riding or who can ride a horse.

نام آمازون هم در اساس به معنی دارندگان اسبان نیرومند بوده که به معنی زنان زیبا و نیرومند گرفته شده است:

आम adj. Ama fine, strong

अश्वनाय m. ashvanAya (asun, zon) horse-herd

در مجموع معلوم میشود نامهای ایسّدون (زنان نیرومند) و آمازون (زنان نیرومند) و سائینی (سواران) مربوط به سابیرها بوده اند.

به نظر می رسد این یکجا و برادر نامیده شدن پنج قوم آریایی آسیای میانه در اوستا سابقهٔ دیرینه ای در فرهنگ ایران باستان داشته است که بعداً زبان غالب آنها بعد از مهاجرت به غرب به اسلاوی تغییر کرده است.

منابع عمده:

١- قومهای کهن در آسیای مرکزی و فلات ایران، تألیف رقیه بهزادی.

٢- وبسایت تاریخ ما.

٣- فرهنگ سنسکریت آنلاین.

۴- فرهنگ واژه های اوستا، تألیف احسان بهرامی.