سه واقعه مهم تاریخ ماد که یاد آور اساطیر ملی عهد کیانی هستند

١- شانابوشو سردار آشوری برای مذاکره صلح و تسلیم خشثریتی به سوی شهر آمول رهسپار میشود.

٢- فرائورت در سمت گنجه اران به دست مادیای اسکیتی (داماد آشوربانیپال) کشته میشود.

٣- مادیای اسکیتی در سمت آذربایجان غافلگیرانه توسط کیاخسار (هوخشتره) به قتل می رسد.

خشثریتی با کیکاوس، فرائورت با فرود-سیاوش، کیاخسار با کیخسرو و مادیای اسکیتی با افراسیاب قابل قیاس هستند.

معادل اساطیری و حماسی این وقایع ازاین قرار است:

1- آسمان پیمایی کیکاوس با عقابانش با شکست مواجه میشود و وی در شهر آمل مازندران فرود می آید و به اسارت دیوان مازندران می افتد. تا رستم سگیستانی دیوان مازندران را در هفتخوان خود شکست میدهد و کیکاوس و همراهانش را آزاد می سازد.

2- فرود پسر سیاوش و سیاوش (درواقع فرود سیاوش) در سمت کنگ دژ سیاوش به دست سپاه افراسیاب تورانی کشته میشود.

3- کیخسرو توسط سردارش گستهم نوذری شبانه بر سپاه افراسیاب شبیخون میزند و افراسیاب کنار دریاچه چیچست توسط هوم عابد/گودرزکشوادگان دستگیر و اعدام میگردد. لقب اوستایی مادیا-افراسیاب یعنی فرنگرسین به شکل فرَ-انگرَ- اَرِثین (بسیار بد کردار) مطابق عنوان نیوکار مادس (مادیای "نابکار/نا-بِه-کار/نی-وه-کار") است که موسی خورنی برای مادیای اسکیتی ذکر کرده است.