سه‌شنبه، آذر ۱۱، ۱۳۹۳

معنی محتمل نامهای اسکیتی دو قوم تیساگت و اییریک

نظر به اینکه این دو قوم در نواحی شمالی تر از محدوده قفقاز شمالی می زیسته اند و در قرون بعد تحت اسامی یاس (تیرانداز، شکارچی) و پچنگ (پرنده ستایش) به سوی مجارستان رفته اند، لذا مقابله دو به دو معانی این اسامی قابل توجه میگردد. در صفحه ٩ کتاب پچنگها، کومانها، یاسها در باره نام و نشان پچنگ از پالوتسی هوارت، ترجمه رقیه بهزادی، می خوانیم:
"خاطرۀ تلخ حمله پچنگها به صورت عنصر اسطوره ای در صفحات تاریخ نویسان هنگریایی در آمد. داستان چنین است که مجارها در طی مهاجرت خود به ناحیه ای رسیدند که عقابهای بسیاری در آن بود، آنها نتوانستند آنجا بمانند چون عقابان از درختها به مانند حشرات پردار، به پایین هجوم می آوردند و رمه ها و اسبان آنها را می بلعیدند. این نمایش تمثیلی از شکست، یک بار مفهوم مستقیمی داشت زیرا نامی که مجارها به پچنگها داده بودند یعنی بشنیوک- هماهنگی داشت با بِشه که در واقع واژه ای قرضی و دارای اصل ترکی به معنای «پرندۀ پرستش» بود." در مقابل هرودوت در باره مردم اییرک می نویسد: "این مردم شکارچی از درخت بالا می روند و پای درخت یک اسب که بر زمین خوابانده اند قرار میدهند تا کوچک دیده شوند. شکارچیان روی درخت وقتی یک شکار کشف میکنند یک تیر به سوی آن می اندازند و روی اسب می جهند و با یک سگ تعقیب شکار را تعقیب می کنند." هرودوت تیساگتهای همسایه ایشان را نیز شکارچی معرفی می نماید.
بر این پایه نام اییرک های شکارچی کمین کننده بر روی درختان را می توان با اِر (آله، عقاب) در زبانهای هندواروپایی سنجید و آن را در مجموع به معنی پرستنده توتم عقاب گرفت. می دانیم عقاب سمبل و توتم مرسوم بین ترکان بوده است. نام تیساگت را هم به صورت تَس-ساگِ-ت به زبانهای هندوایرانی به معنی "براندازندگان شکار/بزکوهی" (شکارچیان) منظور نمود.

۱ نظر:

Mofrad گفت...

نام تیساگت را می توان تیج-سگ-ت یعنی شکارچیان دارندۀ سگان تیز گرفت.