دو گانگی زبان قدیم سغد- تاجیکستان

از عهد کوشانیان به بعد در سغد- تاجیکستان دو زبان رایج بوده است: آنچه به عنوان زبان سغدی مطرح است و در ترکستان چین هم رایج بوده است و به عنوان زبان سغدی جمع آوری شده است و آن مربوط به تایوئه چیها (تخاران، یوئه چی های بزرگ) یا همان تایوئه چیک ها (تاجیکان) بوده است و دیگری زبان دری که مربوط به دروپیکیان/ دربیکان اتحادیه قبایل پارس (سکائیان برگ ه‍ئومه) است که زبان بومی کهن آنجا بوده و سرانجام هم بر زبان مهاجران تائوئه چی غلبه پیدا کرده است.

نام تاجیک را غالبآّ به تازی (عرب)، به تات (کادوسی) ربط داده اند ولی پیش از آمدن اعراب، تایوئه چیک ها (تخارها) یکی از دو قوم عمدۀ تاجیکستان و افغانستان بوده اند.