معنی نامهای افشین بر مبنای اسطوره حماسی آذری کوراوغلو

نامهای مختلف افشین را به صور افشین، کیدر، خیذر و حیدر آورده اند از این میان حیدر در عربی به معنی شیر است. جالب است که در اسطوره بومی آذری بابک خرمدین که به صورت کوراوغلو باقیمانده است، نام افشین به صورت کچل حمزه (شیر تاس) ذکر شده است. لابد خود نام افشین در رابطه با این عنوان کچل است چه آن آن به وضوح ترکیبی از حرف نفی "اَ" و "فش" (کاکل) و علامت نسبت "ین" است. لاجرم این نامگذاری به جهت سنت از ته تراشیدن موی سر فرمانروایان به سنت برخی قبایل آسیای میانی باستان بوده است، چه می دانیم نام افشین علاوه بر نام افشین معروف عنوان عمومی فرمانروایان اسروشنه بوده است.بر پایه گفتار فوق خود نام اسروشنه را می توان به معنی محل بی موی سران گرفت. پس در مجموع می توان چنین نتیجه گرفت که صور مختلف نامهای دیگر افشین در رابطه با معنی شیر درنده بوده اند. چه نام کیدر به وضوح یاد آور کیدارا بینانگذار کوشانیان کوچک در سمت جنوب افغانستان بوده است. این نام را می توان به معنی آنکه می درد (شیر درنده) معنی نمود. کلمه سانسکریتی کتاره (قدّاره) گواه این معنی است. کلمه خیذر را هم می توان شکلی از همین کلمه یا از ریشه خد اوستایی به معنی کَنَنده و درنده گرفت.

در سنسکریت نام افشین را می توان به معنی کُشنده و نام افشنه را می توان به معنی سرزمین کناری و پشتی گرفت:

अपासन n. apAsana slaughter

अपासन n. apAsana placing aside

اگر واژۀ افشین را با کلمۀ پارتی اخشیند (ولیعهد) بسنجیم، در این صورت اصل اوستایی آن اَو-خشی-ین (یاور پادشاهی) میگردد. واژۀ ترکی مترادف آن سبک تیگین (ولیعهد) بوده است

نام افشین با توجه به کلمات سنسکریتی زیر به معانی درخشان و فرمانروا بوده است:

अभीषु m. abhishu ray of light

अभीषु m. abhishu rein

अभीषु m. abhishu bridle