لیلی داغی و قیزلار قلعه سی آن به عنوان ورجمکرد

این روستا در 15 کیلومتری جنوب مراغه در کنار رود موردی چای (دائیتی اوستا) واقع است. کتاب اوستایی وندیداد می گوید که جمشید ور یعنی دژ زیرزمینی خود را در کنار رود دائیتی (موردی چای) ساخت. کتب پهلوی میگویند که رود دائیتی رود ایرانویج است و شاخه ای از رود دائیتی از کوه سهند سرچشمه میگیرد که از شواهد و قرائن فراوان مربوطه که در رساله تحقیقی زادبوم زرتشت دکتر جمشید جی مودی آورده شده است به وضوح معلوم میگردد که از این رود همان رودخانه موردی چای شهرستان مراغه منظور می باشد. نگارنده در کتاب "گزارش زادگاه زرتشت و تاریخ اساطیری ایران" به اثبات این همانی این ورجمکرد (دژ زیر زمینی جمشید) با کوه روستای لیلی داغی و قیزلار قلعه سی (دژ دختر) آن است که قلعه نسبتاً بزرگی در سر مسطح کوهی سنگی است که دوغار گرم و بزرگ یکی در دامنه مشرف به قله و دیگری در کف خود سطح قله قرار دارد که با کندن پله هایی در صخره از آن جا به پایین می رفته اند. اخیراً متوجه شده ام که دژ دختر در اصل در پهلوی داک-ترو بوده است یعنی ساخته شده در بالا. اما خود لیلی داغی (کوه لیلی) هم ترکیبی از نی وری (دژ زیرزمینی) و کلمه داغ (کوه به آذری) است چه این هئیت اوستایی علی القاعده می توانست در پهلوی به لیولی و لیلی تبدیل گردد. تبدیل رایج "ر" به "ل" و تبدیل "ن" به "ل" د ر نام نیلان صورت گرفته که اکنون لیلان گوئیم. احتمال زیادی وجود دارد که مغان این نواحی این نام ورجمکرد را بدین دژ کوهستانی دور افتاده اطلاق کرده اند. در اصل از ورجمکرد قلعه شوشی قراباغ یا درین کویی کپادوکیه منظور بوده است که هردو در رابطه با سپیتمه جمشید (داماد و ولیعهد آستیاگ/ضحاک) بوده اند.

احتمال زیاد دارد قلعه دختر به معنی دژ نظامی محل افروختن آتش (آتشکده) بوده است و برای روحیه دادن نظامیان آتشکده را در داخل پادگانهای نظامی قرار می داده اند:

दग्धृ m. dagdhR burner of.