معنی نام عجبشیر و قلعه ضحاک آن و بناب و دهخوارگان

فرُریون ارُمنون (دژ آرامش دهنده با شکوه) در منابع بیزانسی همان روئین دژ (دژ با شکوه) منابع عهد اسلامی و مراد از آن همان قلعه ضحاک (دژ سهاک، دژ با شکوه) است که مطابق جغرافی نویسان عهد اسلامی هم حدود سه فرسخی شمال غربی مراغه واقع شده است.

خود عجب شیر (عقب-شیر، پشت جریان آب) مطابق اپَخشیر اوستا (اپَ-خشیر، پشت آب) و پَسوی (پَسِ آب) در منابع عهد اسلامی است. در لشکرکشی سارگون دوم آشوری از ماد به اورارتو نام شهر عجبشیر به صورت واجیش (وائیذی شی= واقع در محل آب رودخانه) ذکر شده است.

ابن حوقل از وجود قصبه ای به نام اردهر در اطراف مراغه خبر میدهد که دارای هندوانه های مکعب مستطیلی شیرینی بوده است. نام اردهر به صورت اردی هر یا اردی هرو به معنی ته آب جاری است که مطابق شهر پر میوه و سبزی بناب است. نام اردهر در معنی بالنده خوراک مترادف نام بخش گزاوشت شهر بناب به معنی محل پُر خوراک است.

نامهای باستانی آجیدی (اَجیتی= محل کشتن و شکار) در کتیبه های سارگون دوم و ماتوستانا (ماتهوستانا، محل کشتن و شکار) در نقشه های بطلمیوسی متعلق به دهخوارگان (محل خورش ساختن، آذر شهر) به نظر می رسند. نامهای نخیرخان و توفارگان آنرا هم می توان به صور نخجیرگان و تیوارگان به معنی محل شکار و شکارچیان گرفت. هلاکوخان مغول در شکارگاه آنجا بیمار شد و در گذشت.